راهنمای ترجمه زیرنویس فیلم
با مطالعه این مطلب که از یک وبسایت معتبر در حوزه ترجمه و تهیه زیرنویس و کپشن برگرفته شده است، ریزهکاریهای بسیاری درباره زیرنویس خواهید آموخت. پیشنهاد ما استفاده از مطالب این راهنما در تهیه و ترجمه زیرنویسهایی است که در سفارشهای سایت شبکه مترجمین ایران به شما ارجاع میشود.
زیرنویس چیست؟
زیرنویس همان ترجمه یا اقتباس نوشتاری صدا در رسانه تصویری است.
زیرنویسها به کمک تایم کدها با فیلم هماهنگ میشوند.
TC In (یا تایم کد شروع) بیانگر ابتدای زیرنویس و TC Out (تایم کد پایان) بیانگر انتهای زیرنویس است. فرمت تایم کدها بهصورت Hour:Minutes:Seconds,Milliseconds (هزارم ثانیه,ثانیه:دقیقه:ساعت) است.
اغلب سفارشهای ترجمه زیرنویس در قالب .srt هستند. فرمت .srt را میتوانید با ویرایشگر ساده متن باز کنید.
ظاهر .srt بهصورت زیر است:
1
00:00:15,000 –> 00:00:17,951
Hello, this is Team Captiz.
2
00:00:18,166 –> 00:00:20,083
We’re very happy to have you onboard.
3
00:00:20,119 –> 00:00:21,962
Enjoy your Captiz experience!
توضیح هر بخش
شماره = شماره زیرنویس
زمان= جایی که زیرنویس روی صفحهنمایش ظاهر یا ناپدید میشود
متن زیرنویس= تنها متنی که روی صفحهنمایش ظاهر میشود، صرفاً 1 یا 2 خط.
فضای خالی= برای نشان دادن شروع زیرنویس جدید
بهطور خلاصه، ایجاد زیرنویس یعنی تطابق محتوای گفتار با متن نوشتاری، بین TC In و TC Out. تعدادی خط و کاراکتر در هر خط زیرنویس نشان داده میشود.
زیرنویسها معمولاً در پایین صفحه نشان داده میشوند.
ترجمه فیلم چیست؟
ترجمه روشی برای انطباق محتوا از زبانی به زبان دیگر است. ترجمه فیلم، بهصورت زیرنویس، باید ترجمه معنایی باشد نه تحتاللفظی. لطفاً متن را تحلیل کنید، از زبانی به زبان دیگر گرته برداری نکنید، معنی لغاتی را که نمیدانید جستجو و صحت ترجمه فنی (مثلاً ترجمه پزشکی) را بررسی کنید و سپس تصحیح و غلطگیری متن را انجام دهید.
زیرنویس چطور ایجاد میشود؟
هنرمند زیرنویسساز متن را بین تایم کدها مینویسد. وی باید از دستورالعملهای زیر پیروی کند:
دستورالعملهای زیرنویس
- هر زیرنویس باید در 1 یا 2 خط نوشته شود (هرگز بیشتر از این نباشد).
- زیرنویسها باید کوتاه و موجز باشند. جملات بزرگ بهتر است به چندین زیرنویس کوتاه تبدیل شوند.
- تعداد CPها (کاراکتر در ثانیه) برای راحتی بیننده حائز اهمیت است (زمانی که تعداد CPها بیش از 20 باشد، چشم انسان نمیتواند همزمان، بهراحتی بخواند و فیلم را نیز تماشا کند).
تعداد CPها باید کمتر از 20 باشد.
البته، تعداد CP بین 20 تا 25 برای حداکثر 5٪ متن قابل قبول است. در صورت لزوم، میتوانید تعداد CPها را با حذف کلمات زائد کاهش دهید.
– CPL (کاراکتر در خط): سعی کنید تعداد CPLها را کمتر از 37 کاراکتر حفظ کنید.
اگر زیرنویسی کمتر از 37 کاراکتر باشد، باید فقط در یک خط گنجانده شود؛ اگر با علائم نگارشی 38 یا 39 کاراکتر شود، میتوانید یک خط مجزا نیز بنویسید.
اگر تبعیت از این قانون برایتان سخت است، تا حداکثر 50 عدد CPL برای 5٪ متن نیز قابل قبول است.
دستورالعمل ویرایش پیادهسازی
(INAUDIBLE):
این دستورالعمل برای تمام پیادهسازیها، حتی موارد ویرایششده نیز صدق میکند.
درصورتیکه صدایی وجود دارد که آن را (مثلاً به دلیل لهجه) متوجه نمیشوید، از (INAUDIBLE) استفاده کنید.
مثلاً: (INAUDIBLE)
اگر صدا به دلیل وجود جلوههای صوتی دیگر (سروصدا و …) غیر قابل شنیدن است، لطفاً منبع سروصدا را بنویسید:
(CROWD MURMURING)
مکالمه:
برای مکالمهها از خط تیره استفاده کنید. یک خط تیره در هر خط؛ در هر زیرنویس نهایتاً از 2 خط تیره استفاده کنید. در انگلیسی، بعد از خط تیره فاصله نگذارید. (هنگام نوشتن به زبان دیگر، از قوانین علائم نگارشی آن زبان تبعیت کنید.)
برای هر فردی که صحبت میکند باید از یک خط تیره جداگانه استفاده کرد.
مثلاً:
-What did you think about the movie?
-I absolutely loved it!
جهت پیادهسازی فیلم برای افرادی که مشکل شنوایی دارند ـ و صرفاً در صورت نیاز، نام اشخاص را ذکر کنید:
مثلاً:
[John] What did you say?
[Mary] I told him it was great!
درصورتیکه شخصی حرف گوینده را قطع کند و خودش جمله را تمام کند، باید از دو خط تیره یا یک خط تیره بلند (–) استفاده کنید.
بولد کردن:
بولد کردن در زیرنویس مجاز نیست.
آندرلاین:
آندرلاین در زیرنویس مجاز نیست.
ـ کج نویسی:
از کج نویسی برای نقل قولهای پشت صحنه (پشت دوربین) استفاده میشود (زمانی که صدایی از منبعی میآید که در دوربین نشان داده نمیشود). به عنوان مثال، صدای شخصی میآید اما خودش در فیلم مشخص نیست.
[جلوههای صوتی] – صرفاً برای پیادهسازی تحتاللفظی:
از قلابها برای اطلاع از وجود جلوههای صوتی یا توصیف صدا استفاده میشود.
مثلاً: [LOUD MUSIC]
تقسیمبندی (یا ایجاد سطر جدید):
تقسیمبندی هنر جداسازی زیرنویسها یا جداسازی دو خط در یک زیرنویس است. خطوط زیرنویس باید در شکستگیهای طبیعی زبانی پایان یابند و مطابق قوانین زیر باشند:
- از اتمام یک جمله و شروع جمله دیگر در یک خط بپرهیزید (مگر در مورد جملات کوتاه).
- خطوط زیرنویس را در شکستگیهای طبیعی زبانی پایان دهید.
- در صورت امکان، برای هر جمله از یک زیرنویس مجزا یا (در صورت طولانی بودن جمله) از چندین زیرنویس برای یک جمله استفاده کنید.
در موارد زیر، خط زیرنویس را نشکنید:
بین ضمایر و افعال:
Mom said I could have gone to the movies, however I
did not have enough money.
Mom said I could have gone to the movies,
however I did not have enough money.
بین حروف تعریف و اسم آنها:
He said it would increase the
number of shareholders.
He said it would increase
the number of shareholders
بین نام کامل اشخاص:
Bob and Susan
Miller are at the theater.
Bob and Susan Miller
are at the theater.
بین حروف ربطی یا حرف اضافه و جمله زیر:
This table is delivered in
several parts.
This table is delivered
in several parts.
بین اجزای افعال مرکب:
If you came, you would
have enjoyed the party.
If you came, you would have enjoyed
the party.
حروف بزرگ:
لطفاً به قوانین عمومی زبان احترام بگذارید.
مثلاً: در انگلیسی، برای ضمیر I، اسامی خاص (اسم افراد، برندها، شهرها و …) و ابتدای هر جمله از حروف بزرگ استفاده کنید.
مثلاً:
when i ride my bike in london, i usually see big ben.
When I ride my bike in London, I usually see Big Ben.
علائم نگارشی:
لطفاً علائم نگارشی را بر اساس قوانین زبانی استفاده کنید. از همان علائمی استفاده کنید که هنگام نوشتن مقاله یا متن معمولی استفاده میکنید.
درصورتیکه خط زیرنویس با «دونقطه»، «نقطهویرگول»، «ویرگول» یا «نقطه» تمام میشود، از درج فاصله اجتناب کنید زیرا فاصله در زیرنویس نشان داده میشود.
اگر فرد با سرعت طبیعی صحبت میکند، لازم نیست در پایان هر زیرنویس از ویرگول برای شکل دادن جمله استفاده کنید.
مثلاً:
1 I knew,
2 that she would go there,
3 on purpose.
1 I knew
2 that she would go there
3 on purpose.
گرامر:
لطفاً حواستان به گرامر باشد و از زمان صحیح برای افعال استفاده کنید.
مثلاً:
If she had learnt her lessons, she would not fail.
If she had learnt her lessons, she would not have failed.
بهعلاوه، به مطابقت فعل و فاعل (مثلاً: he make -> he makes) و تغییراتی که ممکن است در زمینه علائم نگارشی رخ دهد (تغییراتی برای جملات سؤالی یا تعجبی) نیز دقت کنید.
املاء:
اگر از املای کلمهای مطمئن نیستید، لطفاً از موتور جستجوگر (گوگل، یاهو…) یا دیکشنری برای جستجوی املای صحیح استفاده کنید. حواستان به اشتباهات رایج در خصوص ضمایر (مثلاً: i am -> I am) و اختصارها که ممکن است معنای جمله را بهطور کلی تغییر دهد (مثلاً: Your درمقابل You’re) باشد.
بهترین دیکشنری های آفلاین برای اندروید، آیفون و ویندوز
اعداد:
ارقام یا شمارهها را بهصورت عددی بنویسید: He wrote 10 subtitles in 1 minute
در برخی موارد خاص، عبارات عددی باید بهصورت حروفی نوشته شوند:
We’ve told them 1000s of times!
We’ve told them thousands of times!
اگر جمله با عدد شروع میشود، آن را با حروف بنویسید.
2 birds were singing.
Two birds were singing.
برای اشاره به روزی از ماه بدون ذکر خود ماه، از اعداد در کنار حروف کوچک “th”، “st” یا “nd” استفاده کنید.
مثلاً:
Mary went skiing on the 9th.
خط پیوندگذاری (هایفن):
خط پیوندگذاری به عمل دو بخش کردن کلمات در زیرنویسهای مختلف یا خطوط زیرنویس اشاره دارد؛ اما این کار مجاز نیست.
مطالعه بیشتر و آموزش کامل: کاربردهای هایفن (خط پیوند) در نگارش انگلیسی | hyphen
مثلاً:
This was a good repre-
sentation
This was a good
representation
کلمات آوایی:
اگر کلمهای بهصورت آوایی
آوایی ادا شود، باید به صورتی که معمولاً نوشته میشود آن را زیرنویس کنید.
مثلاً: اگر میشنوید “www dot D-C-M-P dot org”، لطفاً بهصورت “www.dcmp.org” پیادهسازی کنید.
این قانون در مورد اعداد نیز صدق میکند.
مثلاً: “eight or nine hundred” را بهصورت “800 or 900” بنویسید.
جمع بندی
در این مطلب برخی قراردادها برای ترجمه و زیرنویس کردن فیلم و سریال بیان شد. خوشحال میشویم تجربیات شما را از زیرنویسهایی که تهیه کردهاید در بخش نظرات بخوانیم.
سپاس از مطلبی که گذاشتید.
شما چه نرمافزارهایی رو برای تولید زیرنویس فیلم پیشنهاد میکنید؟
سلام
مخاطب گرامی، در حال حاضر ما خدمات فنی تولید زیرنویس را انجام نمی دهیم. اما سعی میکنیم در آینده، در این زمینه، مطلبی را که از مراجع معتبر استخراج شده باشد، تهیه و منتشر کنیم.
ترجمه فیلم کار بسیار سخت اما لذت بخشی است. در شش تجربه ای که دارم با چالشهای زیادی روبرو شدم که بعضی از آنها را با شما در میان میگذارم.
تمام فیلمهایی که من ترجمه کردم ایرانی بودند و نیاز به زیرنویس انگلیسی برای ارسال به جشنواره ها داشتند. سخت ترین قسمت این کار البته پیدا کردن معادلهای انگلیسی برای جملات عامیانه فارسی بود که گاه جستجوی بسیار زیادی را می طلبید. آنجاست که با تمام وجود متوجه کمبود منابع می شوید و می بینید که برای معادل یک اصطلاح باید چندین و چند وبسایت مختلف انگلیسی را زیر و رو کنید چون از سایتهای ایرانی جز اصطلاحات بسیار رایج چیز زیادی پیدا نمی کنید. بعد دست به دامن دوستان انگلیسی و آمریکایی خود می شوید اما آنها هم چون مترجم نیستند معمولاً به سختی متوجه منظور شما می شوند و جالب است که معمولاً یادشان نمی آید که در آن مورد خاص آنها چه می گویند یا در نهایت چیزی می گویند که به کار شما نمی آید و می بینید فقط زمان را از دست داده اید چون از یک سوال کشیده شده اید به یک گپ طولانی درباره ایران و سینمای ایران و مسائل بین ایران و آمریکا!!
گاهی شخصیتهای فیلم به گویشهای محلی صحبت می کنند و این یعنی دو برابر شدن کار، یعنی اول باید معنی فارسی اصطلاحاتی را که به کار رفته پیدا کنید و تازه به معادل یابی انگلیسی برسید. جالب است که باز فیلمسازها چندان کمکی نمی کنند چون بیش از حد درگیر کارهای تدوین و آماده سازی فیلم هستند. پس باز شما می مانید و نعمت بیکران اینترنت که همه چیز دارد اما باید بدانید کجا را بگردید.
مشکل دیگری که با آن روبرو می شدم طولانی شدن جمله ها بود و پیدا کردن راهی برای کوتاه کردن روده درازی های یک شخصیت . گاهی هم برعکس ممکن است حرف کم بیاورید چون در زبان فارسی و مخصوصاً در گویش های قومی تعارفات بیداد می کنند و وقتی همه را می نویسید و بعد خود را جای بیننده خارجی می گذارید می بینید چقدر مکالمات عجیب و غریب و گاه خنده دار شده اند. و امان از تعارفات متنوع ایرانی و چه عذابی است پیدا کردن معادل های متنوع برای اینکه هموطنانت را در فیلم مدام در حال تکرار چند جمله مشابه نبینند!!!
گاهی مجبورید یک شعر یا ترانه را در متن فیلم ترجمه کنید. خودم همیشه به ترجمه این مورد حساسیت بیشتری دارم چون حداقل انتظار بیننده این است که ترجمه ای که می خواند کمی شاعرانگی و ریتم داشته باشد. البته این قسمت از کار برای من لذت بخش تر از همه است چون سالهاست که شعرهای انگلیسی می نویسم و وزن و قافیه ساختن در انگلیسی برایم کار خیلی سختی نیست. اما وقتی که فیلمساز عجله دارد و چیزی به جشنواره نمانده مجبورید خیلی به مغز خود فشار بیاورید تا ترجمه موزونی ارائه دهید و مخاطبان را دچار احساس ناخوشایند ناشی از خواندن یک شعر بی مزه نکنید! ( خاطره کارتونهای دوبله شده در تلویزیون و آوازهای ناموزون از یادم نمی رود!)
ترجمه فحشها که خود مقوله جدایی است و بسیار ناخوشایند!! البته در این مورد همیشه ترجیح داده ام فارسی به انگلیسی ترجمه کنم نه انگلیسی به فارسی، چون روی هم رفته زبان روزمره ما خیلی پاکیزه تر از زبان آمریکایی هاست.
کلاً اگر مثل من آدم کمرو و مبادی آدابی باشید بهتر است ترجمه هر فیلمی را قبول نکنید و عذاب نکشید!!! ترجمه فیلمهای مستند و پژوهشی با اینکه مشکلات خاص خودش را دارد از این لحاظ راحت تر است. البته آنجا هم باید جستجوی فراوانی برای یافتن معادلهای تخصصی داشته باشید که به مراتب راحت تر از پیدا کردن اصطلاحات عامیانه است.
گاهی هم یک فیلم شما را با چالش بزرگتری روبرو می کند و آن معرفی یک شخصیت مهم ایرانی در حد حافظ است. مخصوصاً اگر قرار باشد در کنار یک شخصیت مهم خارجی معرفی شود. حالا به عنوان یک مترجم ایرانی یک مسئولیت سنگین فرهنگی هم به دوش شماست چون باید طوری ترجمه کنید که چیزی به فیلم بیفزایید، مثل ترجمه اشعار حافظ در متن فیلم. ممکن است بگویید: خب، این که راحت است. از ترجمه های موجود استفاده می کنیم. اما کدام ترجمه؟ اگر فیلمساز شعری از گوته را با شعری از حافظ کنار هم قرار داده باشد باید تمام ترجمه های موجود از حافظ را نگاه کنید تا چیزی در حد و اندازه گوته پیدا کنید تا حافظ عزیز شما با گوته عزیز آنها برابری کند و حتی برتر شود. پس باید باز بگردید و بگردید و آخرسر خودتان ترجمه کنید. این دقیقاً کاری بود که من در ترجمه فیلم حافظ و گوته انجام دادم. هشتاد بیت را ترجمه کردم و چه کار سخت اما لذت بخشی بود. اما معمولاً بخشی از زحماتی که برای ترجمه فیلم می کشید در آخر بی استفاده می ماند. نه اینکه شما پولتان را نگیرید! تدوین های مجدد کارگردان ترجمه هایی را که شما برایشان خون دل خورده اید قیچی کرده و کنار می گذارد.
تمام تجربه ای که تعریف در زمینه ترجمه فیلم بود. اما زیرنویس کردن فیلم نیازمند انطباق جملات با تصاویر است و اگر خودتان بخواهید کار را انجام دهید شاید کار کمی راحت تر باشد اما وقتی فقط ترجمه کرده اید و کار را تحویل داده اید تا مدتی هم باید به زیرنویس کننده در کوتاه و بلند کردن و منطبق کردن ترجمه های خود کمک کنید. یکی از چیزهایی که از همان کار اول یاد گرفتم این بود که حتماً باید فیلم را در هنگام ترجمه ببینم نه اینکه فقط متن فیلم را برای ترجمه قبول کنم. با دیدن فیلم از حالات شخصیتها و فضای فیلم میتوان سرنخهایی برای معادل سازی پیدا کرد. مثلاً گاهی صحنه ای از فیلم شما را یاد یک فیلم خارجی می اندازد و نکته مشابهی در دیالوگها می بینید که با مراجعه به فیلم خارجی کار راحت تر می شود. کار دیگری که برای تطبیق طول جملات دو زبان می کنم بخش بندی به شیوه دبستان است و استفاده از جمله ای با تعداد بخشهای یکسان، البته تا حد امکان!
در آخر تکرار می کنم که ترجمه و زیر نویس فیلم تجربه بسیار شیرین، آموزنده، مهم و گاه طاقتفرسایی است.
افروز جعفری نور
مترجم
سلام
مخاطب گرامی از توجه شما به این پست وبلاگ و کامنتی که خود یک مطلب کامل و خواندنی و بیانگر دید حرفهای شما به بحث ترجمه فیلم و زیرنویس است، بسیار سپاسگزاریم.
با آرزوی موفقیت روزافزون
سلام برای پیدا کردن توضیحات دیالوگ ها ی فیلم در مواردی که مستقیما مفهوم اون دیالوگ ها رو متوجه نمیشیم باید چکار کنیم ؟
بسیار زیبا نوشتید و پرمفهوم
خیلی تاثیر گذار بود
روز خوش
سلام متن اصلی فیلم رو از کجا میتونیم تهیه کنیم که از روش ترجمه کنیم