نحوه آماده‌سازی فایل‌های مبداء | نکاتی برای کاربران حرفه‌ای
چگونه فایل‌ها را برای ترجمه آماده کنیم؟ آیا اصلاً این موضوع اهمیتی دارد؟ در ادامه همراه وبلاگ شبکه مترجمین ایران باشید تا این مسئله را بیشتر توضیح دهیم.
ما اگر فایل وردی که استایل‌های درستی دارد برای ترجمه دریافت کنیم، خیلی خوشحال‌تر می‌شویم تا اینکه عکس‌هایی با کیفیت پائین برای ترجمه بگیریم. زیرا در صورت دریافت فایل ورد، هم قیمت‌گذاری خیلی آسانتر است و هم ترجمه آن با ترادوس استودیو (که بهترین نرمافزار برای مترجم‌های حرفه‌ای است) پیچیدگی کمتری دارد. هر چه فایل ارسالی شما کمتر پیچیده باشد، ما بیشتر روی ترجمه تمرکز می‌کنیم و کمتر درگیر پیچیدگی‌های فایل مبداء خواهیم شد. در ادامه توضیح می‌دهیم که چگونه روی فایل‌های مختلف کار کنید تا نتیجه بسیار بهتری از ترجمه آن بگیرید.
آماده‌سازی فایل برای ترجمه چیست؟
منظور از آماده‌سازی فایل برای ترجمه، عملیاتی مانند موارد زیر روی فایل‌های مبدا است:
- پاک کردن فایل مبداء از مواردی که نباید ترجمه شود
- تبدیل فایل مبداء به فرمت‌های ساده‌تر برای ترجمه
- رفع مشکلات فایل برای بارگذاری در نرمافزارهایی مانند ترادوس استودیو
امروزه، ابزارهای کمک‌مترجم مانند ترادوس استودیو از فایل‌‌تایپ‌های متنوعی پشتیبانی می‌کنند. در نتیجه، در حال حاضر اکثر اسناد ارسالی برای ترجمه را می‌توان بدون مشکل و بدون آماده‌سازی و پس‌پردازش (که قبلاً جزو وظایف معمول در فرایند ترجمه تخصصی محسوب می‌شد) باز و ترجمه کرد.
با این حال، حتی امروز هم نتایج ممکن است در بعضی موارد مطلوب نباشد. برای مثال، مترجم‌ها ممکن است با شرایطی مواجه شوند که در آن جمله‌ها از وسط جدا شده‌اند و در سگمنت بعدی ادامه یافته‌اند که ترجمه محتوا را دشوار می‌سازد.
چالش‌های آماده‌سازی فایل‌های دشوار
پردازش بعضی از فایل‌ها دشوار است. بعضی اوقات بارگذاری این فایل‌ها در ویرایشگر ترجمه خیلی زمان می‌برد و شاید اصلاً بارگذاری نشوند. وقتی این فایل‌ها باز شدند، ممکن است بعضی اوقات مترجم‌ها برای رفتن از سگمنتی به سگمنت دیگر چند ثانیه منتظر بمانند.
مترجم‌ها ممکن است با شرایطی مواجه شوند که در آن مشتری راضی نخواهد بود، چون متنی که نباید ترجمه می‌شده ترجمه شده است یا، حتی بدتر، برخی مطالب اصلاً ترجمه نشده‌اند (یعنی ویرایشگر ترجمه حتی آن را برای ترجمه نشان نداده است).
مترجم‌هایی که با زبان‌های راست به چپ (مثل فارسی و عربی)، اروپای شرقی و دابل بایت کار می‌کنند ممکن است بعد از تکمیل ترجمه‌شان متوجه شوند که متن در سند نهایی درهم است یا اصلاً نمایش داده نمی‌شود.
مشکل رایج دیگر این است که چیدمان سند ترجمه‌شده کاملاً به‌هم‌ریخته است و، از این رو، وقت زیادی باید صرف مرتب کردن آن بعد از ترجمه صرف شود.
با رعایت این نکات در وقت صرفه‌جویی و فایل بهتری برای ترجمه ارسال کنید:
اگر مشتری حرفه‌ای ترنسنت هستید، با رعایت نکات زیر می‌توانید فایل‌های بهتری برای ترجمه بفرستید و از همان ابتدا مطمئن باشید که نتیجه و خروجی بهتری دریافت خواهید کرد:
- از ایجاد اسنادی که چند صد مگابایت حجم دارند و به صورت یک فایل بزرگ هستند خودداری کنید، و مطالب را به فایل‌های کوچک‌تر سازمان‌دهی کنید تا از مشکلات حافظه در کامپیوتر مترجم جلوگیری شود. در محیط‌های ترجمه مدرن، نظیر ترادوس استودیو، متن از سند مبدأ استخراج می‌شود و در نوعی سند واسط دوزبانه قرار داده می‌شود که حاوی متن مبدأ و مقصد است. از آنجایی که فایل دوزبانه واسط حاوی متن مبدأ و مقصد است، متن در واقع دو برابر می‌شود و، از این رو، اندازه فایل واسط ممکن است خیلی بزرگ شود.
- در چیدمان برای متن ترجمه‌شده فضا کنار بگذارید، زیرا در اکثر موارد فضای بیشتری اشغال می‌کنند. برای مثال، زبان‌های رومی مانند فرانسوی، اسپانیایی، پرتغالی و ایتالیایی و همچنین زبان‌های اروپای شرقی مثل لهستانی، روسیه‌ای، کرواتی، صربی و غیره، در مقایسه با زبان انگلیسی فضای به مراتب بیشتری اشغال می‌کنند. در نتیجه، متن ترجمه‌شده در موارد بسیاری ممکن است به خوبی در چیدمان جای نگیرد.
- از تبدیل متن به عکس (JPG، PNG، TIFF) خودداری کنید، زیرا در اکثر موارد برای ترجمه قابل استخراج نیستند. هنگام ایجاد محتوای قابل ترجمه، از قابلیت‌های متنی در اپلیکیشن‌های گرافیکی، مثل Adobe Illustrator یا فتوشاپ، استفاده نکنید. در عوض، از اپلیکیشن‌های InDesign، ورد، Framemaker و غیره برای ایجاد محتوای قابل ترجمه و اپلیکیشن‌های گرافیکی برای ایجاد محتوای بصری استفاده کنید. قبلا درباره ترجمه با دوربین گوگل مطلبی داشته‌ایم، اما این ابزار فقط برای درک ساده متون به کار می‌آید و جایگزین ترجمه حرفه‌ای نمی‌شود.
- از جداسازهای پاراگراف وسط جملات استفاده نکنید، بلکه به جای آن، جداسازهای سافت لاین (soft line) را به کار بگیرید. یادتان باشد وقتی متن قابل ترجمه وارد ویرایشگر ترجمه می‌شود، متن سگمنت‌بندی می‌شود، یعنی ویرایشگر ترجمه تکه‌های کوچک‌تری (اصطلاحاً سگمنت) ایجاد می‌کند. اگر از جداساز پاراگراف برای صفحه‌بندی سند استفاده کنید، سگمنت‌ها از وسط جدا می‌شوند و ترجمه به کابوسی برای مترجم تبدیل می‌شود.
- از استایل‌ها استفاده کنید و هنگام صفحه‌بندی قالب‌های دستی را به کار نگیرید. برای ایجاد تورفتگی از کلید فاصله یا تب استفاده نکنید؛ در صورت امکان، از استایل‌های دارای تورفتگی خودکار استفاده کنید.
- هنگامی که فونت شرکتی را به عنوان بخشی از هویت شرکت‌تان انتخاب می‌کنید، از پیش برنامه‌ریزی کنید که آیا نیاز به بومی‌سازی دارید یا خیر و به کدام زبان‌ها باید بومی‌سازی کنید. برای CI (یکپارچه‌سازی مداوم) خود فونتی شرکتی انتخاب کنید که همه مجموعه کاراکترهای زبان‌های مورد نظر برای بومی‌سازی را پشتیبانی کند.
- از ارسال فایل‌های PDF برای ترجمه خودداری کنید. ترجیحاً فایل‌های باز بفرستید. حتی اگر بتوان در موارد بسیاری محتوا را از فایل‌های PDF ایجادشده یا اسکنی استخراج کرد، چیدمان خروجی نهایی این فایل‌ها به اندازه فایل‌های مبدأ باز ظاهر خوبی نخواهد داشت.
- از جا دادن اسناد PDF در سند اصلی خودداری کنید و به جای آن فایل‌های باز را قرار دهید چون در اکثر موارد امکان وارد کردن‌شان در ویرایشگر ترجمه وجود دارد.
- قبل از ارسال اسناد برای ترجمه، مطمئن شوید می‌دانید کدام متن‌ها باید و کدام متن‌ها نباید ترجمه شوند و حتماً مترجم یا ارائه‌دهنده خدمات ترجمه را در جریان بگذارید. محیط‌های ترجمه مدرن، مثل ترادوس استودیو، دارای قابلیت‌های زیادی هستند که این امکان را به مترجم‌ها می‌دهند تا متن مورد نظر را برای ترجمه لحاظ کنند یا نکنند و، از این رو، کنترل کنند که کدام بخش‌های سند برای ترجمه وارد شود و کدام بخش‌ها نادیده گرفته شود.
آماده‌سازی فایل‌های اپلیکیشن‌های مایکروسافت آفیس
- از قرار دادن متون طولانی در سلول‌های جدول خودداری کنید؛ سلول‌های جدول در اکسل به 32767 کاراکتر محدود می‌شوند.
- هنگام کار در مایکروسافت ورد یا پاورپوینت، متونی که نباید ترجمه شوند را از متونی که باید ترجمه شوند با استفاده از استایل‌ها یا قابلیت متن مخفی (hidden text) تفکیک کنید. برای اسناد اکسل، همواره برای مترجم مشخص کنید که کدام ردیف‌ها/ستون‌ها حاوی متونی هستند که باید ترجمه شوند و کدام حاوی متونی‌اند که نباید ترجمه شوند. ستون‌ها یا ردیف‌هایی را که باید ترجمه شوند نبندید یا مخفی نکنید، زیرا این ستون‌ها یا ردیف‌ها وارد ویرایشگر ترجمه نخواهند شد.
- هنگام کار با ماکروها، متون قابل ترجمه را در کد VBA هاردکد نکنید.
- در حالت ایده‌آل، قبل از تحویل اسناد برای ترجمه، همه track changeها را تأیید کنید.
- برای ترجمه متن و مقاله خود به جای فرمت‌های فایل آفیس قدیمی (DOC، XLS و PPT)، از فرمت‌های جدید (DOCX، XLSX، PPTX) استفاده کنید.
- حتی‌الامکان از Microsoft Publisher استفاده نکنید و به جایش InDesign (یا QuarkXPress) را به کار گیرید، زیرا در حال حاضر فیلتر فایل تایپ قابل اطمینانی برای MS Publisher وجود ندارد، بنابراین، ترجمه این اسناد همواره کارهای پس‌پردازش خسته‌کننده‌ای به همراه دارد.
نحوه پردازش محتوای CMS
وقتی پروژه شما ترجمه و بومی‌سازی سایت و نرمافزار است و محتوا را برای ترجمه از CMS (سیستم مدیریت محتوا) یا PIM (مدیریت اطلاعات محصول) اکسپورت (برون‌ریزی) می‌کنید، همواره XML به اکسل ترجیح داده می‌شود. سلول‌های اکسل همچنان در تعداد کاراکترها محدودیت دارند. بنابراین، وقتی متن در نسخه ترجمه‌شده فضای بیشتری اشغال کند، محتوا ممکن است از محدودیت سلول‌های اکسل تجاوز کنند و، از این رو، مقداری از آن حذف شود. علاوه بر این، XML در مقایسه با کدهای HTML تعبیه‌شده در سلول‌های اکسل، پیکربندی آسان‌تری دارد و، در اکثر موارد، سگمنت‌بندی در ویرایشگر ترجمه برای XML بهتر انجام می‌شود.
آماده‌سازی فایل‌های اپلیکیشن‌های صفحه‌آرایی
وقتی فایل‌های نرم‌افزارهای صفحه‌آرایی، مثل InDesign و QuarkXPress، را برای کاربردهای نظیر ترجمه کاتالوگ و بروشور و ترجمه چکیده تصویری ارسال می‌کنید، توصیه می‌کنم به‌شیوه‌های زیر را به کار بندید:
- برای جدا کردن متونی که باید ترجمه شوند از متونی که نباید ترجمه شوند، از لایه‌ها استفاده کنید.
- برای ایجاد جداول، از ویرایشگر جدول نرمافزار به جای تب استفاده کنید. برای هدرهای جدول فضای بیشتری در نظر بگیرید تا در صورت بزرگ‌تر شدن ترجمه فضای کافی وجود داشته باشد.
- از ایجاد اسناد چندزبانه خودداری کنید (یک لایه به ازاء هر زبان)، زیرا باعث می‌شود اندازه فایل‌ها بزرگ‌تر شود و، از این رو، سروکار داشتن با آن‌ها در کامپیوترهای ضعیف‌تر دشوارتر شود. از همه مهم‌تر، اگر می‌خواهید سند مورد نظرتان به چند زبان ترجمه شود، ترجمه می‌تواند صرفاً پی‌در‌پی انجام شود، یعنی یک زبان بعد از زبان دیگر؛ نمی‌توانید به راحتی یک سند را به چند مترجم برای ترجمه به چند زبان به طور هم‌زمان بفرستید و همه نسخه‌ها را بعد از آن در همان فایل ادغام کنید. خیلی راحت‌تر است که در این مورد برای هر زبان یک سند جداگانه در نظر گرفته شود.
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بسیاری تکنیک‌های آماده‌سازی فایل‌های مبداء برای ترجمه اشاره شد. رعایت این نکات باعث می‌شود که ما زمان بیشتری برای ترجمه داشته‌باشیم و کمتر درگیر ریزه‌کاری‌های مربوط به آماده‌سازی فایل‌های مبداء شویم. البته در حاضر محدودیتی در دریافت فایل‌ها وجود ندارد و ما سعی می‌کنیم فایل‌های دریافتی برای پروژه‌های بزرگ را خودمان به بهترین صورت برای ترجمه آماده کنیم.
فايلهايي با فرمت .pdf و اسكن براي ترجمه مناسب نيستند، مگر اينكه فايل pdf از متن گرفته شده باشد.
فرمت .doc بهترين فرمت براي ارسال فايل است.
استفاده از لايهها براي جدا كردن متون، استفاده از ويرايشگر جدول نرمافزار به جاي تب براي ايجاد جداول، خودداري از ايجاد اسناد چند زبانه در يك فايل.
خودداري از قرار دادن متون طولاني در سلولهاي جدول، تأييد همهي track changeها در حالت عادي قبل از تحويل اسناد براي ترجمه، عدم استفاده از Microsoft Publisher.
