اصول ترجمه مقاله جهت ارسال به نشریات بین المللی مانند ISI و IEEE – بخش دوم

بخش دوم – زبان و ترجمه مقاله

زبان معیار در اکثر ژورنال های بین المللی انگلیسی است. از آنجایی که انگلیسی زبان مادری ما ایرانیان نیست لازم است ابتدا مقاله را به زبان فارسی بنویسیم و سپس آن را به انگلیسی برگردانیم. این گام بسیار مهمی در مسیر چاپ مقاله است. زیرا بسیاری از ژورنال ها پیش از دوری فنی، مقالات را از لحاظ زبانی داوری می کنند و در صورت پایین بودن کیفیت آن را به نویسنده باز می گردانند تا این دسته مشکلات برطرف شود. حتی در صورتی که مجله ای این مرحله را نداشته باشد، باز هم در صورت پایین بودن کیفیت ترجمه و نامفهوم بودن جملات، داوران کار را مرجوع کنند. تسلط به زبان انگلیسی، آشنایی با ادبیات مقاله نویسی، و همچنین آشنایی با کلمات تخصصی هر رشته از لازمه ها ایجاد مقاله ای بدون ایراد زبانی است. حتی در صورت گذراندن مراحل فوق، یک مقاله ممکن است اثر و نتجه مطلوبی را که مد نظر نویسنده آن بوده به جای نگذارد زیرا به دلیل تسلط ناکافی به زبان مقصد، مفاهیم اشتباه منتقل شده باشند.

بنا به آنچه گفته شد، تسلط اندک یا متوسط به زبان انگلیسی (زبان معیار مقالات بین المللی)، حتی با وجود آشنایی کامل با دایره کلمات تخصصی رشته، برای نوشتن مقاله ای بدون ایراد زیانی کافی نیست. توجه نکردن به این مسئله مهم می تواند باعث رد شدن مقاله تان شود، حتی اگر مطلبی کاملاً تازه ارائه کرده باشید. مقالات باید توسط کسانی ترجمه شوند که علاوه بر مسلط بودن به زبان انگلیسی به ادبیات مقاله نویسی نیز مسلط باشند.

باور غلطی وجود دارد که مقالات پیش از چاپ توسط ویراستار تصحیح می شوند. این امر صحت نداشته و نویسنده شخصاً مسئول ارائه مقاله به بهترین نحو است. البته در این راه افرادی را که با عرف ها و مقررات بین المللی آشنایی ندارند راهنمایی می کنند. پس مهمترین گام در روند نوشتن و چاپ مقاله، ترجمه بی عیب و نقص است؛ زیرا کم توجهی به این بخش باعث هدر رفتن وقت و سرمایه تان شده و ممکن است به دلیل درست نرساندن مطلب، مقاله مرجوع شود.

چهار نکته را باید در مورد زبان مقاله مد نظر داشت، زبان مقاله باید واضح، غیرمغرضانه، دقیق، و کوتاه باشد. ایرادهای مشترکی که در ترجمه اکثر مقالات دیده می شود عبارتند از:

ساختار جملات از لحاظ دستوری غلط هستند
زمان ها صحیح نیستند (در ادامه بیشتر توضیح داده می شود)
از ساختارهای زبان مبدأ در ترجمه استفاده می شود
در ترجمه مقاله باید دقت شود که جملات کوتاه و مستقیم باشند و مفهوم را به طور واضح برسانند. باید جملات بلند به جملات کوتاه تر شکسته شوند تا هر جمله منتقل کننده فقط یک ایده باشد. جملات چند عبارتی و بلند تمرکز خواننده را از روی مطلب منحرف می کند. توصیه می شود که تعداد کلمات یک جمله بیشتر از ۱۲ تا ۱۷ کلمه نباشد.

برخلاف نوشتار فارسی که ماضی نقلی کاربرد بسیاری در بیان روش آزمایش دارد، در ترجمه مقاله باید زمان ها مطابق با استانداردها و صحیح انتخاب شوند. به جز در جملات خبری ای که در ابتدای چکیده یا مقدمه نقل می شوند و معمولاً بار علمی ندارند و شروع کلام هستند، در باقی مقاله باید تنها از دو زمان استفاده شود: حال ساده و گذشته ساده.

حال ساده را در ترجمه حقایق و فرضیه ها به کار ببرید؛ مثلاً، در زمانی که می خواهید مطالب مبرهن و حقایق شناخته شده را بیان کنید.

استفاده اصلی گذشته ساده در ترجمه بخش مواد و روش ها یا روش شناسی مقاله است. برخلاف فارسی که این بخش عموماً با زمان ماضی نقلی نوشته می شود، در استاندارد ترجمه مقالات بین المللی این بخش باید در گذشته ساده نوشته شود. این یکی از عمول ترین ایرادهای ترجمه توسط مترجمین غیرحرفه ای است، زیرا بدون اطلاع از این مطلب عموماً از ساختار فارسی جملات پیروی می کنند.

علاوه بر مورد فوق، گذشته ساده بخش نتایج نیز کاربرد دارد.

مقالات با زبان انگلیسی معیار نوشته می شوند؛ یعنی، ترجمه مقاله با زبان ادبی یا عامیانه صحیح نیست. کلمات نباید با حالت کوتاه نوشته شوند مثلاً، weren’t، wouldn’t. از اختصاراتی باید استفاده شود که شناخته شده هستند یا حداقل یک بار در طول متن حالت کامل آنها آورده شده است.

در بخش روش ها حتماً جملات را به صورت مجهول ترجمه کنید اما از آنجایی که جملات معلوم گیرایی و جذابیت بیشتری برای خواننده دارند در سایر قسمت ها، به ویژه نتایج، از این جملات استفاده کنید.

در ترجمه مقالات جایی برای حشو و اطناب نیست. از زیاده روی در قیدهایی مانند however، in addition to، furthermore، و مشابه اینها اجتناب کنید. همچنین جملات واضح و حشوی مانند in this paper

را زیاد به کار نبرید. باید پیش از ارسال مقاله از تک تک کلمات آن مطمئن باشید.