یکاهای SI در یک نگاه (2021) + قراردادهای نگارش و ترجمه آنها
تازه‌ترین مصوبات اداره اوزان و مقیاس‌ها برای یکاهای SI
پس از گذشت شصت سال از تعاریف قبلی برای یکاهای SI، دانشمندان و محققان علم اندازه‌شناسی در سال 2018 گردهم آمدند و تعاریف و روابط جدیدی برای 4 یکا از مجموعه 7 تایی یکاهای SI ارائه دادند. در ادامه مطلب با ترجمه گزارش خلاصه این کنفرانس همراه وبلاگ ترنسنت باشید.
ادارۀ بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها[2] (BIPM) بر پایۀ مادۀ 1 کنوانسیون متر[1]، که در 20 می 1875 امضا شد، تأسیس شد. این سازمان مؤظف بود که سیستمی واحد و منسجم را برای اندازه‌گیری‌ها ارائه کند تا در سرتاسر جهان استفاده شود و تحت نظر کمیتۀ بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها[3] (CIPM) کار می‌کرد. سیستم متریک دهدهی، از زمان انقلاب فرانسه، در سال 1799 بر اساس متر و کیلوگرم بنا گذاشته شد. بر اساس بندهای کنوانسیون متر، اشکال جدید بین‌المللی متر و کیلوگرم ساخته و برای نخستین بار در کنفرانس عمومی اوزان و مقیاس‌ها[4] (CGPM) در سال 1889 پذیرفته شدند. در سال 1960، یازدهمین کنفرانس عمومی اوزان و مقیاس‌ها به صورت رسمی سیستم بین‌المللی یکاها (SI) را تعریف و ایجاد کرد. از آن زمان، SI به صورت دوره‌ای برای لحاظ کردن پیشرفت‌های علمی و رفع نیازهای اندازه‌گیری در حوزه‌های جدید بهروز شده است.
آخرین بازبینی جدی در این سیستم در بیست‌وششمین کنفرانس (سال 2018) انجام شد. در این همایش تصمیم گرفته شد که SI مبتنی بر مقادیر عددی ثابت مجموعۀ هفت ثابت تعریف‌کننده باشد و بر این اساس، تعاریف هفت یکای اصلی SI مشخص شود. این سند خلاصه‌ای از بروشور SI است که توسط ادارۀ بین‌المللی اوزان و مقیاس‌ها تهیه شده و به تفصیل وضعیت جاری SI را شرح میدهد.
اندازه‌شناسی (metrology) علم اندازه‌گیری و کاربرد آن است. اندازه‌شناسی شامل تمام جنبه‌های نظری و عملی اندازه‌گیری، صرف نظر از عدم قطعیت اندازه‌گیری و حوزۀ کاربرد آن، است.
استفاده این قراردادها در نگارش صحیح فرمول‌ها و روابط در ترجمه فارسی به انگلیسی متون علمی توصیه می‌شود.
ثابت‌ها در سیستم SI
دستگاه SI در واقع سیستم یکاهایی است که در آن:
- فرکانس انتقال هایبرفاین حالت پایۀ سزیم برانگیخته با اتم 133 ΔνCs :
- 9 192 631 770 Hz
- سرعت نور در خلأ c:
- 299 792 458 m/s
- ثابت پلانک h:
- 6.626 070 15 × 10-34 J s
- بار پایۀ e:
- 1.602 176 634 × 10-19 C
- ثابت بولتسمان k:
- 1.380 649 × 10-23 J/K
- ثابت آووگادرو NA:
- 6.022 140 76 × 1023 mol-1
- اثرگذاری نوری تابش تک‌رنگی که فرکانس آن برابر عدد روبرو است: Kcd
- 540 × 1012 Hz
- در نهایت برابر:
- 683 lm/W
که در آن، هرتز، ژول، کولن، لومن و وات به ترتیب با علامت‌های Hz، J، C، lm و W مربوط به یکاهای ثانیه، متر، کیلوگرم، آمپر، کلوین، مول و کاندلا به ترتیب با علامت‌های یکای s، m، kg، A، K، mol و cd هستند و روابط زیر برای یکاها برقرار هستند:
- Hz = s-1
- J = kg m2
- C = A s
- lm = cd m2
- m-2 = cd sr
- W = kg m2 S-3
این تعاریف مقدار عددی دقیق هر ثابت را بر حسب یکای SI مربوطه بیان می‌کنند. با ثابت کردن مقدار عددی، یکا تعریف می‌شود. چون حاصلضرب مقدار عددی در یکا باید برابر با مقدار ثابت باشد که نامتغیر است.
مقادیر ثابت تعریف‌کننده طوری انتخاب شده‌اند که، در کل، یکای‌شان تمام یکاهای SI را پوشش میدهد. در کل، به استثنای فرکانس سزیم و ثابت آووگادرو ، تطابق یک به یکی بین مقادیر ثابت تعریف‌کننده و یکاهای اصلی SI وجود ندارد. هر یکای SI حاصلضرب ضرایبی از این هفت ثابت و ضریب بدون بعد است.
مثلاً، با استفاده از معادلۀ Hz = s-1، یک متر را می‌توان بر اساس سرعت نور c و فرکانس سزیم ΔνCs به دست آورد:
تا سال 2018، از مفهوم یکاهای اصلی و فرعی برای تعریف SI استفاده می‌شد. استفاده از دسته‌ها، گرچه بر خلاف گذشته در SI الزامی نیست، به علت راحتی و کاربرد گسترده حفظ شده‌اند. در جدول 1، تعاریف یکاهای پایه بر اساس تعریف هفت ثابت تعریف‌کننده ارائه شده‌اند.
جدول 1- هفت یکای اصلی SI
| کمیت | یکای SI |
| زمان | ثانیه، علامت s، یکای SI زمان است. این یکا وقتی به دست می‌آید که مقدار عددی ثابت فرکانس سزیم ΔνCs، فرکانس انتقال هایپرفاین حالت پایۀ سزیم برانگیخته با اتم 133 (9192631770)، را بر حسب یکای هرتز، که معادل s-1 است، بیان کنیم. |
| طول | متر، علامت m، یکای SI طول است. این یکا بر اساس بیان مقدار عددی ثابت سرعت نور در خلأ c (299792458) بر حسب یکای m s-1 به دست می‌آید و، در آن، ثانیه بر اساس ΔνCs تعریف می‌شود. |
| جرم | کیلوگرم، علامت kg، یکای SI جرم است. این یکا بر اساس بیان مقدار عددی ثابت پلانک h (Planck constant) بر حسب یکای J s تعریف می‌شود که برابر با kg m2 s-1 است و، در آن، متر و ثانیه بر حسب c و ΔνCs تعریف می‌شوند. |
| جریان الکتریکی | آمپر، علامت A، یکای SI جریان الکتریکی است. این یکا بر اساس بیان مقدار عددی ثابت بار پایۀ e (elementary charge) بر حسب یکای C تعریف می‌شود که معادل A s است و، در آن، ثانیه بر حسب ΔνCs تعریف می‌شود. |
| دمای ترمودینامیک | کلوین، علامت K، یکای SI دمای ترمودینامیک است. این یکا بر اساس بیان مقدار عددی ثابت بولتسمان k ( J/K) بر حسب یکای J K-1 تعریف می‌شود که معادل kg m2 s-2 K-1 است و، در آن، کیلوگرم، متر و ثانیه بر حسب h، c و ΔνCs تعریف می‌شوند. |
| مقدار ماده | مول، علامت mol، یکای SI مقدار ماده است. یک مول حاوی دقیقاً ذرات بنیادی است. این عدد برابر با مقدار ثابت عددی ثابت آووگادرو (NA) است که بر حسب mol-1 بیان می‌شود و عدد آووگادرو خوانده می‌شود.
مقدار ماده، علامت n، سیستم در واقع معیار تعداد ذرات بنیادی مشخص‌شده است. ذرۀ بنیادی ممکن است اتم، مولکول، یون، الکترون یا هر ذره یا گروه ذرۀ مشخص‌شدۀ دیگری باشد. |
| شدت نور | کاندلا، علامت cd، یکای SI شدت نور در مسیری معین است. این یکا بر اساس بیان مقدار عددی ثابت اثرگذاری نوری تابش تک‌رنگ با فرکانس ، (683) بر حسب یکای lm W-1 بیان می‌شود که برابر با cd sr W-1 یا cd sr kg-1 m-2 s3 است و، در آن، کیلوگرم، متر و ثانیه بر حسب h، c و ΔνCs تعریف می‌شوند. |
تمام کمیت‌های دیگر را می‌توان «کمیت‌های فرعی» نامید و با استفاده از یکاهای فرعی اندازه‌گیری کرد و می‌توان آنها را به شکل حاصلضرب یکاهای پایه نوشت. بیست و دو یکای فرعی نام مخصوصی دارند و در جدول 2 ذکر شده‌اند.
جدول 2- یکاهای فرعی دارای نام خاص در SI
| کمیت فرعی | نام یکای فرعی | علامت یکا | بر حسب سایر یکاها |
| زاویۀ مستوی plane angle | رادیان | rad | m/m |
| زاویۀ فضایی solid angle | استرادیان | sr | m2/m2 |
| فرکانس frequency | هرتز | Hz | S-1 |
| نیرو force | نیوتن | N | Kg m s-1 |
| فشار، تنش pressure, stress | پاسکال | Pa | N/m2 = kg m-1 s-2 |
| انرژی، کار، میزان گرما energy, work, amount of heat | ژول | J | N m = kg m2 s-2 |
| توان، شار تابشی power, radiant flux | وات | W | J/s = kg m2 s-3 |
| بار الکتریکی electric charge | کولن | C | A s |
| اختلاف پتانسیل الکتریکی electric potential difference | ولت | V | W/A = kg m2 s-3 A-1 |
| ظرفیت capacitance | فاراد | F | C/V = kg-1 m-2 s4 A2 |
| مقاومت الکتریکی electric resistance | اهم | V/A = kg m2 s-3 A-2 | |
| رسانایی الکتریکی electric conductance | زیمنس | S | A/V = kg-1 m2 s-3 A-2 |
| شار مغناطیسی magnetic flux | وبر | Wb | V s = kg m2 s-2 A-1 |
| چگالی شار مغناطیسی magnetic flux density | تسلا | T | Wb/m2 = kg s-2 A-1 |
| ضریب خودالقایی inductance | هنری | H | Wb/A = kg m2 s-2 A-2 |
| دمای سلسیوس Celsius temperature | درجۀ سلسیوس | K | |
| شار نوری luminous flux | لومن | lm = cd sr | cd sr |
| شدت روشنایی illuminance | لوکس | lx = cd sr m-2 | lm/m2 |
| فعالیت مربوط به نوکلید پرتوزا activity referred to a radionuclide | بکرل | Bq | s-1 |
| دوز جذبی، کرما absorbed dose, kerma | گری | Gy | J/kg = m2s-2 |
| دوز هم‌ارز dose equivalent | سیورت | Sv | J/Kg = m2 s-2 |
| فعالیت کاتالیزوری catalytic activity | کاتال | kat | mol s-1 |
گرچه هرتز و بکرل هر دو معادل معکوس ثانیه هستند، از هرتز تنها در خصوص پدیده‌های دوره‌ای استفاده می‌شود و بکرل تنها در مورد فرآیندهای تصادفی در واپاشی پرتوزا بهکار می‌رود.
یکای دمای سلسیوس برابر دمای سلسیوس، oC ، است که معادل کلوین K، یکای دمای ترمودینامیک، است. رابطۀ کمیت دمای سلسیوس t با دمای ترمودینامیک T کلوین بر اساس رابطۀ زیر تعیین می‌شود.
t/oC = T/K − 273.15
از سیورت نیز برای کمیت‌های «دوز هم‌ارز جهت‌دار» و «دوز هم‌ارز شخصی» استفاده می‌شود.
تعداد کمیت‌ها بسیار بیشتر از یکاهاست. برای هر کمیت، تنها یک یکای SI وجود دارد (گرچه این یکا غالباً ممکن است به روش‌های مختلف با استفاده نام خاص خود بیان شود)، درحالیکه می‌توان از یکای SI یکسانی برای بیان مقادیر کمیت‌های مختلف استفاده کرد (مثلاً، می‌توان از یکای SI J/K برای بیان مقدار ظرفیت گرمایی و آنتروپی استفاده کرد). بنابراین، مهم است که از یکا به تنهایی برای بیان کمیت استفاده نشود و کمیت همراه آن ذکر شود. متون علمی و ابزارهای اندازه‌گیری مشمول این قاعده‌اند (یعنی، مقدار نشان دادهشده روی ابزار باید هم کمیت مربوطه و هم یکا را نشان دهد).
یکای برخی کمیت‌ها برابر با یک، 1، است، یعنی نسبت دو کمیت از یک نوع است. مثلاً، ضریب شکست نسبت دو سرعت است و گذردهی نسبت حاصل نسبت گذردهی رسانۀ دی‌الکتریک به نسبت گذردهی فضای آزاد است. همچنین برخی کمیت‌ها ماهیت شمارشی دارند. مثلاً، تعداد سلول یا موجودات بیومولکولی از این نوع هستند. یکای این کمیت‌ها نیز یک است. یکای یک بنا به ماهیت خود عنصری از هر دستگااه یکایی است. بنابراین، می‌توان انتظار داشت که کمیت‌های دارای یکای یک نیز در سیستم SI وجود داشته باشد. با این حال، در هنگام بیان مقادیر کمیت‌های بدون بعد، یکای 1 نوشته نمی‌شود.
زیرمضرب‌ها و مضرب‌های دهدهی یکاهای SI
وقتی همراه با یکاهای SI از هیچ پیشوندی استفاده نمی‌شود، برای بیان مقادیر کمیت‌های بسیار بزرگ یا کوچک، از مجموعه‌ای از پیشوندها همراه با یکاهای SI استفاده می‌شود. این پیشوندها را می‌توان همراه با یکای SI استفاده کرد. پیشوندهای SI در جدول 3 ذکر شده‌اند.
جدول 3- پیشوندهای SI
| ضریب | نام | علامت | ضریب | نام | علامت |
| 101 | دکا | da | 10-1 | دسی | d |
| 102 | هکتو | h | 10-2 | سانتی | c |
| 103 | کیلو | k | 10-3 | میلی | m |
| 106 | مگا | M | 10-6 | میکرو | μ |
| 1012 | ترا | T | 10-12 | پیکو | p |
| 1015 | پتا | P | 10-15 | فمتو | f |
| 1018 | اگزا | E | 10-18 | آتو | a |
| 1021 | زتا | Z | 10-21 | زپتو | z |
| 1024 | یوتا | Y | 10-24 | یوکتو | y |
در هنگام استفاده از پیشوندها، نام پیشوند و نام یکا با یکدیگر ترکیب می‌شوند و کلمۀ واحدی را تشکیل می‌دهند. به همین ترتیب، علامت پیشوند و علامت یکا بدون هیچ فاصله‌ای نوشته می‌شوند و علامت واحدی را شکل می‌دهند که ممکن است همراه یکدیگر به هر توانی برسد. وقتی از یکاهای SI بدون پیشوندها استفاده می‌شود، مجموعه یکاهای حاصل به معنای زیر منسجم تلقی می‌شوند: وقتی تنها از یکاهای منسجم استفاده می‌شود، معادلات بین مقادیر عددی کمیت‌ها دقیقاً همان شکل معادلات بین خود کمیت‌ها را به خود می‌گیرند. کاربرد مجموعۀ منسجمی از یکاها مزایای فنی، مثلاً در حساب جبر دارد (نگاه کنید به بروشور SI).
وضعیت در خصوص کیلوگرم، kg، مشکل‌زا است، چون این نام به دلایل تاریخی شامل پیشوند است. مضرب‌ها و زیرمضرب‌های کیلوگرم با ترکیب پیشوندها با گرم ساخته می‌شوند: بنابراین، میلی‌گرم را به صورت mg و نه میکروکیلوگرم ( μkg) می‌نویسیم.
یکاهای خارج از SI
SI تنها سیستم یکاها است که در سطح جهانی به رسمیت شناخته شده است، بنابراین مزایای متمایزی برای ایجاد گفتگو در سطح بین‌المللی به همراه دارد. استفاده از SI (به عنوان سیستم استاندارد یکاها) کار آموزش علم را ساده می‌کند. به این دلایل، توصیه می‌شود که از یکاهای SI در تمام حوزه‌های علم و فناوری استفاده شود. سایر یکاها، یعنی یکاهای غیر SI، معمولاً با استفاده از ضرایب تبدیل بر حسب یکاهای SI بیان می‌شوند.
با وجود این، برخی از یکاهای غیر SI کاربرد گسترده‌ای دارند. برخی از این یکاها، مانند دقیقه، ساعت و روز به عنوان یکای زمان، همیشه استفاده می‌شوند، چون بخشی از فرهنگ‌مان هستند. از برخی دیگر به دلایل تاریخی برای رفع نیازهای گروه‌های خاص یا به دلیل نبود یکاهای معادل مناسب در SI استفاده می‌شود. دانشمند همیشه حق دارد که از یکاهایی استفاده کند که مناسب‌ترین یکا برای هدفش است. با این حال، وقتی از یکاهای غیر SI استفاده می‌شود، معادل آن در SI همیشه باید ذکر شود. در جدول 4، منتخبی از یکاهای غیر SI به همراه ضرایب تبدیل‌شان به یکاهای SI ذکر شده‌اند. برای مشاهدۀ فهرست جامع‌تر، به بروشور SI رجوع کنید.
جدول 4- منتخبی از یکاهای غیر SI
| کمیت | یکا | علامت | رابطه با SI |
| زمان | دقیقه | min | 1 min = 60 s |
| زمان | ساعت | h | 1 h = 3600 s |
| زمان | روز | d | 1 d = 86400 s |
| حجم | لیتر | L یا l | 1 L = 1 dm3 |
| جرم | تن | t | 1 t = 1000 kg |
| انرژی | الکترون‌ولت J(e/C) | ev | 1 eV = 1.602 176 634 × 10-19 J |
وقتی نام یکاها به افتخار کسی انتخاب شده‌اند، علامت‌شان باید با حرف بزرگ شروع شود (مثلاً، آمپر: A؛ کلوین: K؛ هرتز: Hz یا کولن: C). در تمام موارد دیگر، به جز لیتر، یکاها با حروف کوچک شروع می‌شوند (مثلاً، متر: m؛ ثانیه: s یا mole، mol). علامت لیتر استثنا محسوب می‌شود: برای این یکا هم از حرف کوچک «l» و هم از حرف بزرگ «L» استفاده می‌شود. برای این‌که حرف کوچک l با عدد یک، 1، اشتباه گرفته نشود، اجازۀ استفاده از حرف بزرگ صادر شده است.
زبان علم: استفاده از SI برای بیان مقادیر کمیت‌ها
مقدار کمیت به شکل حاصلضرب عدد در یکا تعریف می‌شود. عددی که در یکا ضرب می‌شود در واقع مقدار عددی کمیت بر حسب آن یکا است. همیشه بین عدد و یکا یک حرف فاصله وجود دارد. مقدار عددی وابسته به انتخاب یکا است، طوری که مقدار واحدی از یک کمیت ممکن است مقادیر عددی مختلفی بر حسب یکاهای مختلف داشته باشد. به مثال زیر توچه کنید.
سرعت دوچرخه تقریباً برابر است با:
v = 5.0 m/s = 18 km/h.
طول موج یکی از خطوط زرد سدیم برابر است با:
λ = 5.896 × 10-7 m = 589.6 nm.
علامت کمیت‌ها با استفاده از حروف ایتالیک (حروف کج) نوشته می‌شود و آنها معمولاً یک حرف از الفبای لاتین یا یونانی هستند. ممکن است، از هر دو حرف کوچک یا برگ استفاده شود و اطلاعات اضافی در خصوص کمیت را می‌توان به شکل پایین‌نویس یا اطلاعات در داخل کروشه نوشت.
نهادهایی مانند سازمان بین‌المللی استاندارد (ایزو) و اتحادیه‌های علمی بین‌المللی مانند اتحادیۀ بین‌المللی فیزیک محض و کاربردی (IUPAP) و اتحادیۀ بین‌المللی شیمی محض و کاربردی (IUPAC) علامت‌هایی را برای بسیاری از کمیت‌ها توصیه کرده‌اند. مثلاً:
T برای دمای ترمودینامیک
Cp برای ظرفیت گرمایی در فشار ثابت
xi برای کسر مولی (کسر مقدار) گونه‌های i
μr برای تراوایی نسبی.
صرف نظر از نوع قلم استفاده شده در کلمات کناری، علامت یکا با استفاده از حروف رومی (راست) نوشته می‌شوند. علامت‌ها در واقع موجودیت‌های ریاضی هستند و جزو اختصارات محسوب نمی‌شوند. بعد از علامت‌های یکا هیچوقت نقطه گذاشته نمی‌شود (به جز انتهای جمله) و برای حالت جمع از «s» استفاده نمی‌شود. استفاده از شکل صحیح برای علامت‌های یکا الزامی است و در بروشور SI با مثال شرح داده شده است. علامت‌های یکا ممکن است بیشتر از یک حرف واحد باشند. آنها با حروف کوچک نوشته می‌شوند، وقتی نام یکا به افتخار کسی انتخاب شده است، استثنائاً حرف اول در واقع با حروف بزرگ نوشته می‌شود. با این حال، وقتی نام یکا به صورت کامل نوشته می‌شود، باید با حرف کوچک شروع شود (به استثنای ابتدای جمله) تا بین یکا و فرد (مثلاً، دمای 239 درجۀ کلوین) تمایزی وجود داشته باشد (مثلاً، دمای 293 kelvin).
در هنگام نوشتن مقدار کمیت بر حسب حاصلضرب مقدار عددی و یکا، می‌توان قوانین عادی جبر را در مورد عدد و یکا به کار برد. مثلاً، معادلۀ T = 239 K را می‌توان به شکل T/K = 239 نوشت. این روش را کاربرد جبر کمیت یا جبر کمیت‌ها می‌خوانند. غالباً استفاده از نسبت کمیت به یکای آن برای نام ستون‌های جدول یا نامگذاری محورهای نمودار مفید است. بدین طریق، موجودیت‌های موجود در جدول یا نام محورها بر حسب عدد نشان داده می‌شوند. مثال زیر (جدول 5) جدول جذر سرعت بر حسب فشار است و در آن نام ستون‌ها به شکل بالا انتخاب شده است.
جدول 5: نام ستون‌های جدول برای جذر سرعت و فشار
| v2(m/s)2 | p/KPa |
| 94766 | 48.73 |
| 94771 | 72.87 |
| 94784 | 135.42 |
قواعد عادی جبر در محاسبۀ حاصلضرب یا خارج قسمت علامت‌های یکا به کار می‌روند. در ضرب علامت‌های یکا، باید فاصله‌ای بین یکاها گذاشته شود (یا می‌توان از نقطه به عنوان علامت ضرب استفاده کرد). باید به اهمیت فاصله توجه شود: حاصلضرب متر و ثانیه به شکل m s (با فاصله) نشان داده می‌شود، ولی از ms (بدون فاصله) برای نشان دادن میلی‌ثانیه استفاده می‌شود. علاوه بر این، در هنگام ضرب پیچیدۀ یکاها، باید از کروشه‌ها یا نماهای منفی برای جلوگیری از ابهام استفاده شود. مثلاً، ثابت گازی مولار R به شکل زیر نوشته می‌شود:
pVm/T = R = 8.314 Pa m3 mol-1 K-1
= 8.314 Pa m3/(mol K).
در فرمت‌بندی اعداد، ممکن است علامت اشعار بسته به شرایط نقطه یا کاما باشد. در اسناد به زبان انگلیسی، نقطه معمول است. ولی در زبان‌های دیگر و بسیاری از کشورها، استفاده از کاما متداول است.
وقتی عدد ارقام زیادی دارد، این ارقام برای راحتی خواندن در اطراف علامت اعشا به صورت سه‌تا سه‌تا نوشته می‌شوند. این کار ضروری نیست، ولی غالباً انجام می‌شود و معمولاً سودمند است. وقتی از این فرمت استفاده می‌شود، گروه‌های سه‌تایی ارقام باید تنها یک حرف با یکدیگر فاصله داشته باشند و نباید در بین‌شان از نقطه یا کاما استفاده شود. عدم‌قطعیت در مقدار عددی کمیت به سادگی نشان داده می‌شود و بعد از کم‌ارزش‌ترین ارقام در داخ کروشه بعد از عدد ذکر می‌شود.
مثلاً: مقدار جرم الکترون در فهرست ضرایب اصلی 2014 CODATA به شکل زیر نوشته شده است:
me = 9.109 383 56 (11) × 10-31 kg
که در آن، 11 عدم‌قطعیت استاندارد در ارقام نهایی مقدار عددی است.
[1] Metre Convention
[2] The International Bureau of Weights and Measures
[3] International Committee of Weights and Measures
[4] General Conference on Weights and Measures
سلام میخواستم بدونم میتونم از روی مطالب سایتتون کپی بگیرم ؟
سلام
بسیار عالی و قابل استفاده بود.
احسنت
سلام
عالیه ،خیلی کامل و کاربردی بود .
موفق باشید
عالی
سلام ببخشید یک سوال داشتم(چی پیشوندی یک یونیت SIرا ۱۰۰۰ برابر افزایش میدهد؟)
کیلو k ضریبش ۱۰³ هست که برابره با ۱۰۰۰
مثلا ۱kg=1000g
یا 100,000m=100km
البته اون بالایی که گفتم (کیلو) هزار برابر کاهش میده به قیدتون دقت نکردم
اگر میخواهید هزار برابر کاهش پیدا کنه بازد دز پیشوند میلی m که ضریبش۳-^۱۰ است یعنی ۰.۰۰۱ تا هزار برابر افزایش بده مثلا:
0.01m=10mm
یا
10m=10,000mm
یا
1mg=0.001g
خدا خیرتون بده اینجوری راحت و تر و تمیز توضیح دادید.
از ویکی پدیا خیلی تمیزتر و کاملتر گفتید 🙂
خیلی ممنون