انتشار مقاله در مجلات با کیفیت و با ضریب نفوذ بالا که از داوری همتایان بهره‌مند باشد نه تنها به پژوهشگر در پیشبرد اهدافش کمک می‌کند، بلکه احتمال دیده‌شدن کار و استناد را هم افزایش می‌دهد. به همین دلیل، برای آنکه مقاله‌ی شما بیشترین تأثیر ممکن را در جامعه‌ی علمی و زندگی حرفه‌ای شما داشته باشد، باید در انتخاب نشریه مورد نظر دقت زیادی به خرج دهید. معیارهای زیادی را می‌توان برای ارزیابی کیفیت نشریه استفاده کرد. رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) همهی معیارهای کیفی را در یک بسته به شما عرضه می‌کند تا به راحتی بتوانید نشریه‌ی مناسب را برای انتشار مقاله‌ی خود انتخاب کنید. در این مطلب درباره رتبه‌بندی سایمگو (SCImago)، نحوه‌ی عملکرد و ابزارهای آن صحبت خواهیم کرد.
رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) چیست؟
نظام رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) توسط گروهی پژوهشی در دانشگاه گرانادا (اسپانیا) ابداع شده است که با استفاده از الگوریتم Google PageRank™ اطلاعات شاخص‌های مختلف را از بانک اطلاعاتی Scopus استخراج و بر اساس آن نشریات را از لحاظ اعتبار علمی رتبه‌بندی می‌کند. این نظام رتبه‌بندی یکی از جدیدترین و جامع‌ترین روش‌های رتبه‌بندی پژوهشی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی دنیا است. در رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) هم تعداد استناداتی که به نشریه شده و هم اهمیت نشریه‌ای که استناد در آن منتشر شده در نظر گرفته می‌شود.
به‌عبارت دیگر، استنادات مختلف ارزش‌های متفاوتی دارند. هر چه نشریه‌ای که استناد در آن انجام شده معتبرتر باشد، اعتبار نشریه‌ای که به مقاله‌ی آن استناد شده بیشتر می‌شود. اطلاعات مربوط به رتبه‌بندی مجلات و کشورها در حوزه‌های مختلف علمی و پژوهشی در این سیستم به‌صورت تحت وب و با دسترسی آزاد در اختیار عموم مردم قرار دارد. به علاوه، این نظام رتبه‌بندی همهی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهش-محور را با هر اندازه، هر هدف، در هر قاره، و در هر کشور در نظر می‌گیرد. این در حالی است که در نظام‌های رتبه‌بندی قبلی معمولاً چندین سال طول می‌کشید تا نشریه‌ای در اندازه‌گیری‌ها شرکت داده شود و گاهی برخی نشریات، با وجود آنکه بسیار مورد استناد بودند، اصلاً در لیست قرار نمی‌گرفتند.
رتبه‌بندی نشریات علمی در سایمگو (SCImago) چگونه انجام می‌شود؟
رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) اطلاعات خود را به‌صورت روزانه از بانک اطلاعاتی Scopus دریافت می‌کند و آنها را به رایگان در اختیار عموم قرار می‌دهد. این اطلاعات مربوط به مقالات علمی تولیدشده از سال ۱۹۹۶ به بعد است که رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) با استفاده از آنها هم کشورها و هم نشریات علمی را بر اساس شاخص‌های زیر نشریات را در سه چارک Q1، Q2، Q3 و Q4 رتبه‌بندی می‌کند:
- SJR: SJR میزان نفوذ و شهرت نشریه را با استفاده از تعداد استنادات وزن‌دار به مقالات سه سال گذشته در نشریه محاسبه می‌کند. این عدد از حاصل تقسیم میانگین تعداد استنادات وزن‌دار دریافت‌شده‌ی نشریه در یک سال بر تعداد کل نشریات در سه سال گذشته به‌دست می‌آید.
- شاخص H (H-Index): این شاخص تعداد مقالاتی از نشریه را محاسبه می‌کند که حداقل H استناد داشته‌اند. به این ترتیب، با استفاده از این شاخص بازده علمی نشریه و تأثیر علمی آن مشخص می‌شود. از این شاخص می‌توان برای رتبه‌بندی علمی کشورها نیز استفاده کرد.
- تعداد کل مقالات در سال مورد نظر [Total Docs (year)]: این عدد تعداد کل مقالاتی است که در سال انتخابی در نشریه منتشر شده است، اعم از قابل استناد یا غیرقابل استناد.
- تعداد کل مقالات در سه سال گذشته [Total Docs (three year)]: تعداد کل مقالات منتشر شده در سه سال پیش از سال انتخابی (بدون احتساب سال منتخب)
- تعداد منابع (Total Refs): تعداد کل منابع کتابشناختی که نشریه در دوره‌ی زمانی انتخاب شده به آنها ارجاع داده است.
- تعداد کل مدارک قابل استناد [Total Cites (three years)]: این عدد تعداد کل مقالات قابل استنادی است که در سه سال پیش از سال انتخابی (بدون احتساب مقالات سال منتخب) در نشریه منتشر شده‌اند.
- تعداد مقالات قابل استناد در سه سال گذشته [Citable Docs (year)]: تعد کل مطالب قابل استناد که در سه سال پیش از سال انتخابی (بدون احتساب مطالب سال منتخب) در نشریه منتشر شده‌اند. مطالب قابل استناد شامل مقاله، نقد، و مقالات ارائه شده به همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی هستند.
- نرخ استناد به مقاله [Cites/Docs (two year)]: میانگین تعداد استناد به ازای هر مقاله در دو سال پیش از سال انتخابی (بدون احتساب مطالب سال منتخب)
- نرخ منابع به مقاله [Ref/Docs (year)]: میانگین تعداد منابع کتابشناسی به ازای هر مقاله در سال منتخب
در رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) اطلاعات چگونه ارائه می‌شوند؟
اطلاعات رتبه‌بندی نشریات در این نظام با پنج فیلتر انجام می‌شود:
- حوزه‌های موضوعی
- موضوعات
- منطقه/کشور
- نوع نشریه
- سال
به‌علاوه، با انتخاب گزینه‌ی Only Open Access Journals، Only SciEo Journals، و Only WoS Journals فیلترهای بیشتری روی جستجوی خود قراردهید.
در نظام رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) شما می‌توانید اطلاعات را به صورت متنی (فهرست) و یا تصویری (نمودار) مشاهده کنید. اطلاعات تصویری با پنج ابزار زیر ارائه می‌شوند:
- تجسم علم (Shape of Science): تجسم علم ابزاری تصویری است که هدف آن نشان‌دادن ساختار علم در جهان است. این ابزار تصویری بسیار شهودی از حوزه‌های موضوعی مختلف بر اساس جایگاه نشریات ارائه می‌دهد.
- نمودار حباب موضوعی (Subject Bubble Chart): این ابزار به شما امکان می‌دهد نقشه‌ای واقعی بر اساس اولویت‌های خود تهیه کنید. به‌عنوان مثال، می‌توانید یک کشور و بازه‌ی زمانی دو ساله‌ای (از ۱۹۹۹ تا یکسال قبل) انتخاب کنید و سپس، با انتخاب شاخص‌ها در قسمت بالای چارت (تعداد کل مقالات قابل استناد، تعداد استنادات و …) بر اساس اولویت‌های خود نموداری با سه محور X، Y، و Z بسازید. در استفاده از این ابزار می‌توانید نقشه‌ی «حوزه‌ی موضوعی» یا نقشه‌ی «موضوعات» را تهیه کنید.
- گزارش جهانی (World Report): گزارش جهانی اطلاعات تفصیلی تجزیه و تحلیل جهان و هر یک از هشت منطقه‌ی بزرگ جهان را ارائه می‌کند. این ابزار وضعیت استنادات را از سال ۱۹۹۶ تا یک سال قبل در مورد شاخص‌های مقالات قابل استناد و غیرقابل استناد، نشریاتی که ۱۰۰ درصد دسترسی آزاد دارند و نشریات بدون دسترسی آزاد، استنادات بیرونی و خوداستنادی، داده‌های کشوری، و مقالات بر حسب حوزه‌ی موضوعی در اختیار شما قرار می‌دهد.
- مقایسه (Compare): با استفاده از این ابزار می‌توانید نشریات و کشورها را بر اساس شاخص‌های گرافیکی به‌صورت تطبیقی تجزیه و تحلیل کنید. ابزار مقایسه به شما امکان می‌دهد که حداکثر شش نشریه یا کشور را با هم مقایسه کنید.
- نمودارهای کشوری (Country Graphs): این ابزار توزیع نشریات مورد مطالعه را بر اساس کشور صاحب نشریه و برونداد علمی را بر اساس کشور نویسندگان به‌صورت گرافیکی به شما ارائه می‌دهد تا رابطه‌ی میان این دو عدد را به‌دست آورید. برای استفاده از این ابزار می‌توانید از فیلترهای تاریخ، منطقه، و حوزه‌ی موضوعی استفاده کنید.
برتری رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) در چیست؟
- نظام رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) مقالات را در یک بازه‌ی زمانی سه ساله بررسی می‌کند که بیشتر از شاخص‌های رتبه‌بندی دیگر است.
- سایمگو استنادات را بر اساس اعتبار در نظر می‌گیرد که احتمال تقلب را کاهش می‌دهد و منطقی‌تر است، چرا که همهی استنادات ارزش یکسانی ندارند.
- پایگاه داده‌ی مورد استفاده‌ی نظام رتبه‌بندی سایمگو (SCImago) جامع‌تر از سایر شاخص‌های رتبه‌بندی است.
- حتی اگر یک شاخص رتبه‌بندی تمام موارد فوق را دربر بگیرد، نحوه‌ی استناد در رشتههای مختلف با هم متفاوت است و بنابراین استفاده از دسته‌بندی موضوعی فرعی باعث می‌شود رتبه‌بندی منصفانه‌تر باشد. همچنین، این دسته‌بندی ریزتر به پژوهشگران کمک می‌کند ا دقیقاً نشریه‌ای را که در دسته‌بندی خاص پژوهش آنها کیفیت خوبی دارد برای ارسال مقالات خود شناسایی کنند.
بنا به گزارش سایمگو ایران در رتبه 16 انتشارات مقالات علمی و پژوهشی قرار گرفته است. لیست 20 کشور ابتدایی این گزارش به شرح زیر است:
| رتبه | نام کشور | تعداد مقالات | تعداد مقالات قابل ارجاع | تعداد ارجاعات | تعداد ارجاعات به خود | تعداد ارجاعات نسبت به مقاله | H index |
| 1 | آمریکا | 683003 | 570104 | 528530 | 268883 | 0.77 | 2222 |
| 2 | چین | 599386 | 569227 | 399135 | 273126 | 0.67 | 794 |
| 3 | انگلیس | 211710 | 172148 | 187806 | 60392 | 0.89 | 1373 |
| 4 | آلمان | 180608 | 158437 | 154187 | 54430 | 0.85 | 1203 |
| 5 | هند | 171356 | 152110 | 75947 | 33012 | 0.44 | 570 |
| 6 | ژاپن | 131198 | 118409 | 75593 | 25783 | 0.58 | 967 |
| 7 | فرانسه | 120908 | 106278 | 99743 | 27955 | 0.82 | 1094 |
| 8 | ایتالیا | 119405 | 102581 | 106761 | 39371 | 0.89 | 953 |
| 9 | کانادا | 111561 | 95047 | 94958 | 24325 | 0.85 | 1102 |
| 10 | استرالیا | 106228 | 89153 | 99374 | 28632 | 0.94 | 914 |
| 11 | روسیه | 99099 | 95359 | 34723 | 17562 | 0.35 | 540 |
| 12 | اسپانیا | 96517 | 84147 | 79538 | 23259 | 0.82 | 830 |
| 13 | کره جنوبی | 85725 | 79646 | 53132 | 15030 | 0.62 | 624 |
| 14 | برزیل | 81742 | 74195 | 40512 | 13508 | 0.5 | 530 |
| 15 | هلند | 63193 | 53784 | 67657 | 15349 | 1.07 | 957 |
| 16 | ایران | 60268 | 54915 | 42636 | 20215 | 0.71 | 292 |
| 17 | لهستان | 49488 | 45365 | 30444 | 10039 | 0.62 | 519 |
| 18 | سوییس | 48317 | 41973 | 56855 | 12623 | 1.18 | 919 |
| 19 | ترکیه | 45582 | 39847 | 21886 | 6299 | 0.48 | 402 |
| 20 | سوئد | 43956 | 38073 | 43731 | 9277 | 0.99 | 825 |
منابع:
