استاندارد ISO 17100: معتبرترین استاندارد در صنعت ترجمه

فرقی نمی‌کند هشت سال پیش به خانوادۀ شبکه مترجمین ایران پیوسته باشید یا یک سال پیش یا همین یک ماه پیش؛ در هر صورت، هر سال، شاهد سربلندی شبکه مترجمین ایران در جلسه ممیزی سالانه مؤسسه استاندارد اتریش و دریافت استاندارد ISO 17100  بوده‌اید. شبکه مترجمین ایران یگانه دارندۀ این استاندارد جهانی در ایران است و از سال 1392 تا به امروز، همواره، توانسته است با برآورده کردن معیارهای لازم، این استاندارد را حفظ کند. اما استاندارد ISO 17100 چیست؟ برای دریافت این استاندارد، باید چه معیارهایی را برآورده کرد؟

اگر می‌خواهید با استاندارد ISO 17100 و معیارهای کسب آن آشنا شوید، با شبکه مترجمین ایران همراه باشید!

استاندارد ISO 17100  چیست؟

پیش از هر چیزی، باید بدانیم استاندارد ISO 17100 چیست؟ در واقع، استاندارد ISO 17100 از استانداردهای جهانی صنعت ترجمه است و در سال 2015، به عنوان اولین استاندارد حوزه ترجمه موسسه  ISO  تدوین شده است. در حال حاضر، این استاندارد به‌روز ترین و معتبرترین استاندارد در حوزۀ ارائۀ خدمات ترجمه است.

استاندارد  ISO 17100 در عرصۀ بین‌الملل معتبر است و هم‌اکنون، در اتحادیۀ اروپا، جایگزین EN 15038  شده است. استاندارد ISO 17100  با رویکرد استاندارد مدیریت کیفیت ISO 9001 تدوین شده است و تاکید ویژه‌ای بر چنین مواردی دارد:

• شناخت مشتری
• دریافت بازخورد از مشتری
• ارائه خدمات یکپارچه

همان‌طور که مشاهده می‌کنید در تدوین استاندارد ISO 17100، توجه ویژه‌ای به مشتری شده است. معیارهای اخذ این استاندارد نیز بر همین اساس تعیین شده‌اند.

چه معیارهایی برای اخذ استاندارد ISO 17100 لازم است؟

و اما چه معیارهایی برای اخذ استاندارد ISO 17100 لازم است؟  در ممیزی‌های سالیانه، چه مواردی را می‌سنجند؟ در واقع، در اعطای استاندارد ISO 17100، فرایندهای ضروری در ارائۀ خدمات ترجمه اهمیت پیدا می‌کنند.

اما این فرایندهای ضروری کدامند؟

• دریافت درخواست ترجمه از کاربر
• ارتباط مدیر پروژه با کاربر
• پردازش پروژه
• قیمت گذاری ترجمه
• دریافت واژه‌های فنی
• اختصاص پروژه به مترجم
• ارتباط کاربر با مترجم
• ارزیابی سفارش‌ها
• دریافت بازخورد از کاربران
• رسیدگی به شکایات
• مستندسازی

در این میان، علاوه بر فرآیند ارائه خدمات، موارد زیر نیز اهمیت ویژه‌ای دارند:

• استفاده از منابع فنی (مانند ابزارهای کمک مترجم و غیره)
• صلاحیت حرفه‌ای مترجم‌ها
• صلاحیت حرفه‌ای ارزیاب‌ها
• مدیریت کیفیت
• پیشرفت مداوم

استاندارد ISO 17100 در ایران

همانطور که گفتیم، شبکه مترجمین ایران اولین و یگانه دارندۀ استاندارد  ISO 17100در ایران است. از این رو، برای آشنایی با تاریخچۀ ورود این استاندارد جهانی به ایران، باید داستان شبکه مترجمین را در مورد اخذ این استاندارد بشنوید.

• در سال 1391، برای دریافت استاندارد ISO 17100 اقدام کردیم .
• در اردیبهشت 1392، در دفتر شبکه مترجمین ایران، پذیرای دکتر محمد ابراهیم، ممیز ارشد مؤسسه استاندارد اتریش، بودیم.
• در همان سال، برای اولین بار، موفق به اخذ استاندارد ISO 17100 شدیم.
• از سال 1392 تا به امروز، شبکه مترجمین ایران در جلسه‌های سالیانه برای تمدید استاندارد سربلند بوده است.

اولین بازدید در سال 1392

در سال 1392، دکتر محمد ابراهیم، برای اولین بار، به دفتر شبکه مترجمین آمد و جلسه‌ای صورت گرفت. طی اولین بازدید، ممیز با این اشخاص، به صورت جداگانه، دیدار و گفتگو کرد:

• مدیر
• هماهنگ‌کنندگان
• ارزیاب‌ها
• مترجم‌ها

طی این دیدار و گفتگو، ممیز سوالاتی در مورد فرایندهای ترجمه پرسید. این فرایندها مطابق با معیارهای استاندارد بود و در نیتجه، گواهی صادر شد.

تمدید سالیانۀ استاندارد ISO 17100

بدین ترتیب، ما استاندارد جهانی ISO 17100 را دریافت کردیم. اما این استاندارد مادام‌المعر نیست و باید همواره، برای حفظ آن کوشید. ممیز مؤسسه استاندارد اتریش، هر سال، طی جلسات مشابه، این معیارها را ارزیابی می‌کند و پس از آن‌که مطمئن شد ما همواره، برای حفظ معیارهای لازم تلاش کرده‌ایم، استاندارد را تمدید می‌کند.

البته، برای تمدید این استاندار بین‌المللی، فقط برآورده کردن معیارها کافی نیست، بلکه پیشرفت سالیانه نیز مد نظر قرار می‌گیرد. در واقع، ممیز، علاوه بر معیارهای لازم، به پیشرفت موسسه طی سال گذشته نیز توجه می‌کند.

به عبارت ساده، طی جلسه‌های سالیانه، که به صورت آنلاین صورت می‌گیرند، ممیز در جریان پیشرفت‌های سال گذشته قرار می‌گیرد و اگر همۀ معیارهای فراهم بود، استاندارد تمدید می‌شود.

در سال 1398، دکتر محمد ابراهیم به ایران آمد و مجدداً، امکان ملاقات حضوری فراهم شد. گزارش این ملاقات را در مطلب دو روز هیجان انگیز در شبکه مترجمین ایران بخوانید.

از سال 1392 تا به امروز، شبکه مترجمین ایران همواره سربلند در ممیزی سالانه مؤسسه استاندارد اتریش بوده است.

نمونه‌ای از تطابق شبکه مترجمین ایران با معیارهای استاندارد ISO 17100

فرقی نمی‌کند در مقام مترجم با شبکه مترجمین ایران همکاری کرده باشید یا در مقام کاربر از خدمات ما استفاده کرده باشید، در هر صورت، شاهد این مراحل و رعایت این معیارها بوده‌اید. شرح مفصل این معیارها از حوصلۀ این مقاله خارج است، اما قصد داریم دو مورد را برای‌تان موشکافی کنیم تا با جزئیات کار ما و تلاش‌مان برای ارائۀ خدمات ترجمه مطابق با استانداردهای جهانی آشنا شوید.

مدیر پروژه و مسئولیت‌هایش طبق استاندارد ISO 17100

مدیر پروژه یا هماهنگ‌کننده مسئول مدیریت یا هماهنگی پروژه‌های ترجمه است. مدیر پروژه باید معیارهای زیر را داشته باشد:

• مدرک دانشگاهی در حوزۀ کامپیوتر یا فناوری اطلاعات (IT)
• داشتن حداقل دو سال سابقه کار مرتبط

وظیفۀ مدیر یا هماهنگ‌کنندۀ پروژه چیست؟

• مدیر پروژه در مورد قیمت پروژه و مهلت تحویل آن برنامه‌ریزی می‌کند. اما اساس این تصمیم‌گیری چیست؟
• تعداد کلمات پروژه
• زمینه
• دشواری متن پروژه
• مدیر پروژه هر گونه ابهام موجود را در مورد متن مبدا برطرف می‌کند و پروژۀ نهایی را برای مترجم ارسال می‌کند تا روند ترجمه به بهترین شکل ممکن و بدون مانع، صورت بگیرد. در واقع، مترجم پروژه دغدغه‌ای جز انجام ترجمه نخواهد داشت.
• مدیر پروژه دستورالعمل‌های لازم را به کاربر می‌دهد.
• چگونه سفارش ترجمه‌اش را ثبت کند.
• پرداختی را چگونه انجام دهد.

و سوالاتی از این قبیل.

• مدیر پروژه به تیکت‌ها و ایمیل‌‎‎های ارسالی از سوی کاربران و مترجمان پاسخ می‌دهد.
• مدیر پروژه به مشکلاتی که ممکن است حین انجام پروژه پیش بیاید رسیدگی می‌کند.
• مدیر پروژه بر ارتباط میان کاربر و مترجم نظارت دارد.
• مدیر پروژه پروژۀ ترجمه را به مترجم مناسب می‌سپارد.
• مدیر پروژه بر روند استخدام مترجم نظارت دارد.
• مدیر پروژه یر روند انجام پروژه‌های ترجمه نظارت دارد تا مطمئن شود مترجم پروژه را در موعد مقرر تحویل می‌دهد.
• مدیر پروژه نظرات و بازخوردهای کاربران را به ارزیاب‌ها و مترجمان انتقال می‌دهد.
• اگر حجم پروژه‌ای بالای 10000 کلمه باشد، مترجم باید کار را به صورت بخش به بخش ارسال کند تا ترجمۀ پروژه در موعد مقرر به پایان برسد. مدیر پروژه وظیفۀ نظارت بر انجام این روند را بر عهده دارد.
• مدیر پروژه بر روند ارزیابی نیز نظارت دارد. در واقع، مدیر پروژه باید اطمینان حاصل کند که ارزیاب همۀ ترجمه‌ها را ارزیابی کرده است.
• مدیر پروژه مسئول جلب رضایت کاربر است.
• مدیر پروژه، در ایام تعطیل و ساعات غیراداری نیز، از طریق تلفن همراه و وب‌سایت، به امور کاربران رسیدگی می‌کند.

مستندسازی از معیارهای لازم برای اخذ استاندارد 17100

در اعطای این استداندارد، معیار مستندسازی مراحل کار نیز اهمیت پیدا می‌کند. اما مستندسازی مراحل کار به چه معناست؟ در واقع، مواردی مانند استخدام مترجم، کیفیت کارها و ارزیابی‌ها باید ثبت شوند. شبکه مترجمین ایران نیز همۀ این مراحل را، از ابتدا تا انتها، ثبت می‌کند.

جلسه ممیزی سال 1400

امسال، جلسه ممیزی سالانه مؤسسه استاندارد اتریش، در تاریخ ۷ اردیبهشت، با حضور مدیریت، ممیز ارشد مؤسسه استاندارد اتریش، یکی از اعضای تیم مدیریت پروژه، دو عضو تیم کنترل کیفی و دو تن از مترجمان فریلنس شبکه مترجمین ایران، به صورت آنلاین برگزار شد.

در این جلسه، دکتر محمد ابراهیم، پرسش‌هایی را در این زمینه‌های مطرح کرد:

• نحوۀ مدیریت پروژه‌ها
• نحوۀ اختصاص پروژه‌ها به مترجمان
• چگونگی تعامل با کاربران
• چگونگی دریافت بازخورد از کاربران
• نحوۀ رسیدگی به نظرات و خواسته‌های مشتریان
• نحوۀ ارزیابی و کنترل کیفی ترجمه‌ها
• مسائل فنی سایت، به ویژه تمهیدات در نظر گرفته‌شده برای محافظت از اطلاعات کاربران
• راهکارهای اجراشده برای تشویق مترجمان و کمک به بهبود کیفیت کارشان

اعضای حاضر در جلسه، با توجه به حوزه مسئولیت‌شان، به این پرسش‌ها پاسخ دادند. در پایان، ممیز ارشد نتیجه ارزیابی را مثبت اعلام کرد.

سخن آخر

همانطور که مشاهده کردید، در اعطای استاندارد ISO 17100، توجه ویژه‌ای به کیفیت خدمات، رضایت کاربر و مترجم می‌شود. این گواهی از سوی مؤسسه استاندارد پلاس اتریش به مؤسسات ترجمه حائز شرایط اعطا می‌شود و معتبرترین و به‌روزترین استاندارد جهانی در حوزه ترجمه است. شبکه مترجمین ایران، یگانه مؤسسه ارائه‌دهنده خدمات ترجمه در ایران، خدمات ترجمه را مطابق با استانداردهای جهانی ارائه می‌دهد.

از سال 1392 تا به امروز، هر سال، شبکه مترجمین ایران، پس از گذراندن مراحل متعدد حساب‌رسی و ارائه اسناد مورد درخواست موسسه استاندارد پلاس اتریش، همواره، موفق به تمدید گواهی بین المللی ISO 17100 شده است.