نکاتی درباره خلاصه نویسی مقالات و پایان‌نامه‌ها
بیشتر وقت‌ها ناچارید تا خلاصه‌ای از مقاله‌های‌تان تهیه کنید که مخاطب بتواند به سرعت در جریان کار شما قرار بگیرد. خلاصه مقالات به مخاطبان کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانند مقالات مورد نیازشان را انتخاب کنند. شتاب زندگی سبب شده تا انسان‌ها فرصت اندکی برای انجام کارهایشان داشته باشند. این شتاب مردم را مجبور کرده که با سرعت بیشتری کار و فعالیت کنند. خلاصه نویسی تلاشی است برای انتقال سریع و صحیح مفاهیم به مخاطبان که تعداد مخاطبان مقالات علمی را افزایش می‌دهد. این روزها اما فرصت برای انجام همه کارها محدود است، مطالعه هم از این قاعده مستثنی نیست. انتخاب کتاب‌ها و مقالات برای مطالعه با وسواس بیشتری انجام می‌شود، چرا که در وقت تنگ هر کسی ترجیح می‌هند همان مطالب و مقالاتی را بخواند که به آنها نیاز دارد. خلاصه نویسی به کسانی نیز که قصد ترجمه مقاله را دارند نیز کمک می‌کند، چرا که با خواندن خلاصه، متوجه خواهند شد که آیا ترجمه این مقاله به کارشان خواهد آمد یا خیر!
در این مطلب، هر آنچه باید در مورد خلاصه نویسی مقالات و پایان نامه ها بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با شبکه مترجمین ایران همراه باشید!
خلاصه نویسی به چه کار می‌آید؟
شما با خلاصه نویسی می‌توانید به شکلی مختصر و مفید می‌توانید دیگران را در جریان محتوای پایان‌نامه یا مقاله‌علمی‌تان قرار دهید.
متن‌های خلاصه‌ای که از پایان‌نامه‌ها و مقالات علمی تهیه و منتشر می‌شود به مخاطب این امکان را می دهد تا با صرف کمترین زمان ممکن در جریان محتوای مطلب قرار بگیرد. در واقع، در خلاصه نویسی خبری از پارافریز نیست.
معمولا مخاطبان پس از خواندن خلاصه متون برای خواندن متن اصلی تصمیم می‌گیرند. به این ترتیب خلاصه یک متن مهم‌ترین عامل برای انتخاب و خواندن متن از سوی مخاطبان است.
خلاصه نویسی شاه کلید جستجو است
هنگامی که افراد در جستجوی مقالات علمی و یا پایان‌نامه‌های مرتبط با موضوع مورد علاقه ( یا پژوهش) شان هستند تعدادی مطلب پیدا می‌کنند اما آیا همه‌ی این مطالب را باید بخوانند؟ یا این‌که همه این مطالب لزوما به کارشان می‌آید؟ چگونه می‌توان مقالات مرتبط‌تر به موضوع را انتخاب کرد؟
پاسخ همه این پرسش‌ها را در خلاصه مطالب می‌توان یافت، خلاصه مطلب‌ها معمولا متن کوتاهی هستند که مخاطبان را از سردرگمی نجات می‌دهند. هر مخاطب می تواند به جای آنکه وقت خود را صرف خواندن مقالات متعدد کند با مطالعه خلاصه‌های موجود مقالاتی را که ارتباط نزدیک‌تری به موضوع مورد علاقه‌اش دارند انتخاب کرده و مطالعه کند.
خودتان را جای مخاطب بگذارید
بهترین روش برای انجام یک خلاصه نویسی آن است که خود را به جای مخاطب قرار دهید.
فرض را بر این بگذارید که اگر مخاطب بودید دوست داشتید چه چیزهایی درباره یک مقاله یا پایان‌نامه بدانید؟ به خاطر بیاورید هنگامی که در میان انبوه مقالات و پایان‌نامه‌ها در حال جستجو بوده‌اید دقیقا به دنیال چه نکاتی در متون خلاصه شده می‌گشتید؟
یادآوری این نکات به شما کمک می‌کند تا هنگام خلاصه‌نویسی ناخودآگاه نکاتی را رعایت کنید که قطعا یاریگر مخاطبان‌تان خواهند بود. پس بهتر است تا آنجا که می‌توانید به این بخش دقت کنید و آن را جدی بگیرید.
غیر ضروری‌ها را حذف کنید
شجاع باشید و به تشخصی خودتان اعتماد کنید. هر آنچه به نظرتان غیر ضروری است از متن خلاصه‌شده حذف کنید. شک نکنید که شما به عنوان نویسنده مقاله یا پایان‌نامه بهتر از هر کسی می‌توانید قسمت‌های مهم متن‌تان را تشخیص دهید پس بدون تعارف به شم خودتان اعتماد کرده و فقط بخش‌های مهم را انتخاب کنید.
سالیان گذشته مردم فرصت کافی برای مطالعه متون در اختیار داشتند و البته تعداد کتب و مقالاتی که می‌بایست می‌خواندند هم آنچنان زیاد نبود یا شاید هم دقیقا می‌دانستند که کدام کتاب‌ها و مقالات علمی مربوط به رشته‌شان را باید بخوانند.
این روزها تمایل زیادی برای جلوگیری از هدر رفت وقت وجود دارد، این تمایل سبب شده که جستجوگران فقط به خواندن مطالب ضروری تمایل دارند پس شما هم فقط مطالب ضروری را در خلاصه‌‌تان جای دهید.
ساده و روان بنویسید
نوشتن پرطمطراق چیزی به ارزش نوشته‌تان اضافه نمی‌کند و گاهی ممکن است که خواننده را نیز از خواندن مطلب منصرف کند. سعی کنید تا هر چه روان‌تر و ساده‌تر بنویسید، این کار باعث می‌شود که مخاطب سریع‌تر و بهتر با نوشته‌تان ارتباط برقرار کند. بنابراین، خلاصه نویسی به اندازه مقاله نویسی اهمیت دارد.
هر چه متن‌شما روان‌تر باشد شانس بیشتری دارید که از سوی مخاطبان خوانده شود و اگر هدف از نوشتن خوانده شدن از سوی مخاطب باشد پس بهتر است هر چه بیشتر از دشواری متن کم کنید و بر عکس بر روان بودن و یک دست بودن آن بیفزایید.
کلمات کلیدی به کار ببرید
در پیوند با سایر مطالب مرتبط راهی ندارید جز این‌که از کلمات کلیدی استفاده کنید. پیدا کردن کلمات کلیدی کار چندان دشواری هم نیست می‌توانید کلمات مرتبط با متن خلاصه شده‌تان را در گوگل جستجو کنید پیش از آنکه موتور جستجوی گوگل راه بیفتد معمولا کلمات و عبارت‌های مرتبط با نوشته شما را پیشنهاد خواهد داد و این شاید راحت‌ترین راه برای یافتن کلمات کلیدی باشد.
اما به این نکته توجه کنید که معمولا خودتان باید به سر و صورت کلمه‌ها وعبارت‌های کلیدی دستی بکشید و مهم‌تر از همه این‌که باید این کلمات و عبارات را در جاهای مناسبی در متن‌تان استفاده کنید.
منابع را از قلم نیندازید
منابع در خلاصه‌نویسی اهمیت دارند و بهتر است که حتما در خلاصه‌نویسی نوشته شوند.
منابع دسترسی مخاطب به سایر مطالب در حوزه مورد نظر را امکان‌پذیر می‌کنند و از این رو از سوی مخاطبان مورد توجه قرار می‌گیرند.
اگر چه خلاصه نویسی تلاشی برای کوتاه کردن مطلب است، اما منابع نباید قربانی کوتاه کردن مطلب شوند.
نزدیک به هدف بمانید
در تمام مراحل خلاصه نویسی تلاش کنید تا نزدیک به محور اصلی باشید، خطر دور شدن از هدف اصلی مقاله یا پایان‌نامه همیشه خلاصه نویسی‌ها را تهدید می‌کند از همین رو بهتر است که هرازچند گاهی نوشته‌تان را از جنبه نزدیک ماند به هدف و محور اصلی متن بررسی کنید.
سخن آخر
وقتی نوشتن خلاصه مطلب تمام شد سعی کنید که با خواندن آن از یک دست بودن تمامی متن مطمئن شوید. اگر بتوانید خلاصه مطلب را برای بازبینی به فرد دیگری بسپرید مطمئن باشید که ضرر نکرده‌اید. همیشه نگاه‌‌هایی که از بیرون به مطالب و نوشته‌ها می‌شود کمک بزرگی به بهبود متن می‌کند. تلاش کنید به دور از نگرانی‌های رایج نوشته‌تان را پیش از انتشار در اختیار دیگران قرار دهید و نظر آنها را جویا شوید. جویا شدن نظر دیگران به این معنا نیست که خواسته‌های آنها را به خود و نوشته‌تان تحمیل کنید، خوب دقت کنید اگر نظر دیگران را در راستای بهبود نوشته شماست این فرصت را از دست ندهید و بدون نگرانی نوشته‌تان را بازنویسی کنید.
