نکات مهم در مورد فهرست نویسی پایان نامه
تصور کنید در جستجوی یک آدرس هستید! قطعاً نام خیابان‌ها، کوچه‌ها و شماره پلاک خانه‌ها شما را به مقصد مورد نظرتان می‌رسد. اکنون جهانی را تصور کنید که خیابان‌ها و کوچه‌هایش نام نداشته باشند! قطعاً برای یافتن یک مقصد مشخص سردرگم می‌شوید. فهرست برای پایان‌نامه همچون نام کوچه و خیابان‌های یک شهر یا محله است. هر چقدر در نوشتن فهرست دقت بیشتری به خرج دهید، کسی که در جستجوی بخشی خاص از پایان‌نامه‌تان است بهتر و سریع‌تر به مقصد نهایی می‌رسد. حتی اگر در صدد ترجمه مقاله یا پایان‌نامه‌تان هستید، این فهرست می‌تواند کمک‌تان کند. برای آسان کردن هر چه بیشتر در دسترسی به مطالب پایان‌نامه، هیچ چیز به اندازه یک فهرست دقیق به مخاطبان کمک نخواهد کرد. هر چقدر هم که مطالب پایان‌نامه‌تان از نظر علمی ممتاز باشد، در صورتی که فهرست دقیق و کاملی برای آن ننویسید، ممکن است بخش زیادی از زحمت‌هایتان به هدر برود.
در این مطلب، هر آنچه باید در مورد فهرست نویسی پایان نامه بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با شبکه مترجمین ایران همراه باشید!
چرا فهرست برای پایان نامه می‌نویسیم؟
می‌توانید با نوشتن یک فهرست دقیق و خوب برای پایان‌نامه‌تان، شرایطی را ایجاد کنید که افراد بیشتری به خواندن متن پایان‌نامه‌تان ترغیب شوند و حتماً می‌دانید هر چه تعداد افرادی که پایان‌نامه‌تان را بخوانند بیشتر شود، بر شهرت علمی و پژوهشی‌تان تأثیر مثبت خواهد گذاشت.
فهرست‌ها علاوه بر این‌که نشانی مطالب نوشته‌شده در پایان‌نامه را، از چکیده تا منابع، در اختیار مخاطب قرار می‌دهند، نمایش کوتاه و جذابی ازمحتویات پایان نامه را نیز در اختیار مخاطبان‌تان قرار می‌دهند.
اگر فهرست شفاف و دقیقی برای پایان‌نامه‌تان بنویسید، هر مخاطب با نگاهی سریع به صفحه فهرست، می‌تواند از چند و چون مطالب موجود در پایان‌نامه اطلاع پیدا کند.
صفحه فهرست‌ها معمولاً راه‌های خیلی خوبی برای دستیابی به بخش‌هایی از پایان‌نامه است که مخاطب در جستجوی آن است.
پژوهشگران معمولاً هنگامی که در جستجوی مطالبی برای تکمیل سیر جستجویشان هستند، صفحه‌های فهرست پایان‌نامه‌ها را نگاه می‌کنند و اگر در این فهرست‌ها، کلمات یا عباراتی نزدیک به موضوع جستجویشان پیدا کنند، برای خواند پایان‌نامه ترغیب می‌شوند.
در این مسیر، می‌توانید از استاد راهنما خودتان نیز راهنمایی بگیرید.
فهرست پایان نامه را متناسب با فصل بندی تنظیم کنید
پایان‌نامه‌ها معمولاً در چند فصل اصلی تقسیم‌بندی و تنظیم می‌شوند. این فصل‌ها معمولاً شامل کلیات و پیشینه پژوهش، روش تحقیق و تجزیه و تحلیل و در خاتمه، فصل نتیجه‌گیری و پیشنهاد گنجانده می‌شود.
قطعاً بخش‌های اصلی فهرست به همین فصل‌بندی مربوط می‌شود که در بیشتر پایان‌نامه‌ها نیز مشترک است.
آنچه ظرافت و توانمندی نویسنده را نزد مخاطبان مشخص می‌کند انواع مطالبی است که زیر عنوان این فصل‌ها فهرست‌نویسی می‌شوند.
در واقع، هر نویسنده پایان‌نامه‌ای باید تمام مهارتش را برای تنظیم فهرست‌های زیر مجموعه این فصل‌ها به کار ببندد.
ظرافت کاری در نوشتن فهرست پایان نامه
میزان ظرافت و توانایی‌ای که می‌توانید در نوشتن فهرست به خرج دهید رابطه مستقیمی با میزان تسلط‌تان بر پایان‌نامه‌تان دارد. اگر از آن دسته افرادی هستید که برای تهیه پایان‌نامه به اندازه کافی مقالات و پایان‌نامه‌های تخصصی را مطالعه کرده باشد، پس می‌توانید نقاط قوت پایان‌نامه‌تان را به درستی تشخیص دهید.
قطعاً پایان نامه شما، در مقایسه با سایر پایان‌نامه‌های موجود در حوزه تخصصی‌تان، نقاط متمایز و درخشانی دارد که شناسایی این نقاط فقط از عهده شما (به عنوان نویسنده پایان نامه ) بر می‌آید.
شناسایی نقاط قوت پایان‌نامه چراغ راه شما در نوشتن فهرستی متناسب با موضوع و محتوای پایان‌نامه‌تان خواهد بود.
نقاط قوت پایان نامه‌تان را برجسته کنید
پس از آنکه نقاط قوت پایان‌نامه‌تان را به درستی تشخیص دادید و متمایز کردید. لازم است برای هر چه برجسته کردن این نقاط قوت تمام تلاش‌تان را به کار ببندید.
اگر در مورد آنچه به عنوان نقاط قوت پایان‌نامه‌تان انتخاب کرده‌اید اطمینان دارید تلاش کنید تا نقاط قوت را در جایی قرار دهید که به خوبی و روشنی بدرخشند.
این درخشیدن و برجسته کردن نقاط قوت را در فهرست‌نویسی در هم مد نظر قرار دهید و تا آنجا که می‌توانید در فهرست از نقاط قوت استفاده کنید.
چند نقطه قوت را در یک بخش از فهرست و در کنار هم قرار ندهید چون این کارتان باعث خفه شدن نقاط طلایی و قوی کارتان خواهد شد.
برای نقاط قوت کارتان حتما کلمه کلیدی انتخاب کنید و همین کلمه کلیدی را در فهرست جای دهید.
این کلمات کلیدی، در ترجمه فارسی به انگلیسی پایان نامه‌تان نیز اثرگذار خواهد بود.
آشنایی با نرم افزار WORD برای فهرست نویسی پایان نامه
وقتی فهرست‌تان را انتخاب کردید برای افزودن صفحه فهرست به ابتدای پایان‌نامه‌تان می‌بایست تسلط کافی بر محیط نرم‌افزار ورد WORD داشته باشید.
اگر چه ممکن است سالیان متمادی در محیط این نرم افزار کار کرده باشید و متن‌های بسیاری را در ورد نوشته باشید اما برای نوشتن فهرست در این محیط نیازمند مهارتی بیش از نوشتن و ذخیره کردن خواهید بود.
اگر مهارت کافی داشته باشید می‌توانید فهرست‌نویسی را به صورت خودکار در محیط این نرم افزار انجام دهید.
فهرست نویسی خودکار در WORD
در قسمت بالای صفحه نرم افزار WORD یک نوار ابزار در اختیار دارید. در این نوار ابزار HEADLING با شماره‌های یک، دو،سه و غیره دارید.
هر یک از این HEADING ها را برای یک قسمت از متن از قبیل نام فصل اصلی و نام فصل‌های زیر مجموعه فصل اصلی و غیره انتخاب کنید. توجه کنید تمام متن پایان‌نامه را می‌بایست در این قالب‌ها بگنجانید. مثلاً اگر یک نام فصل دارید و یک زیر فصل می‌بایست دو HEADING برای این دو بخش داشته باشید اگر زیر فصل‌های دیگری ۲ یا ۳ یا … هم دارید می‌بایست یک HEADING نیز برای هر یک از این زیر فصل‌ها انتخاب کنید و مطالب مربوط به زیرفصل مورد نظرتان را در HEADINGاز پیش تعیین شده جای دهید. وقتی این مرحله را پشت سر گذاشتید، به منوی References بروید و گزینه Table of contents را انتخاب کنید.
پس از انتخاب گزینه Table of contents، تمامی آنچه را برای صفحه فهرست در نظر گرفته بودید ( همراه با شماره صفحه) در یک صفحه جداگانه خواهید داشت که در واقع، صفحه فهرست پایان‌نامه شما است.
این صفحه‌فهرست به هنگام ظهور چپ‌چین است و شما می بایست ابتدا آن را راست‌چین و سپس مرتب کنید.
به همین راحتی، ظرف مدت کوتاهی، می‌توانید یک صفحه فهرست داشته باشید.
ساده اما دشوار
کار کردن در محیط نرمافزارهای کامپیوتر اگر چه ممکن است ساده به نظر بیاید اما تا وقتی شما با محیط نرم‌افزار به درستی آشنا نشده‌اید ممکن است کار بسیار دشواری باشد.
بهتر است پیش از آنکه به مراحل پایانی پایان‌نامه‌تان برسید میزان آشنایی و تسلط خود را بر نرمافزارهای مورد نیاز کمی افزایش دهید.
سخن آخر
در مسیر نوشتن پایان‌نامه ممکن است به مهارت‌های دیگری نظیر تهیه جدول، نمودار و غیره نیاز پیدا کنید. فهرست نویسی پایان نامه نیز از آن مواردی است که به این مهارت نیاز دارد. بنابراین، بهتر است که آشنایی با نرم‌افزارها را در به صورت جدی دنبال کنید. شما به عنوان یک فارغ‌التحصیل در مقطع کارشناسی و یا کارشناسی ارشد علاوه بر افزایش سطح دانش تخصصی‌تان، باید دانش‌تان را در بخش عمومی نیز افزایش دهید تا به بتوانید پایان نامه قابل استفاده را ارائه دهید.
