فعل ماضی در زبان عربی
حتی اگر در اوایل مسیر یادگیری زبان عربی باشید، به افعال عربی بر خورده‌اید و متوجه شده‌اید که این افعال به شکل‌های مختلف ظاهر می‌شوند. افعال عربی بسته به زمان و جنسیت فاعل تغییر می‌کنند. بنابراین، در سراسر یک متن، افعال را با شکل‌های مختلف خواهید داد. فعل ماضی عربی نیز بسته به شخصت فاعل تغییر می‌کند. اما قواعد فعل ماضی عربی چیست؟ چگونه فعل ماضی را منفی کنیم؟ آیا استثنایی در مورد افعال عربی وجود دارد؟ برای یادگیری زبان عربی و ترجمه عربی به فارسی و بالعکس، می‌بایست فعل ماضی را به خوبی بشناسید.
در این مطلب، هر آنچه باید در مورد فعل ماضی در زبان عربی و صرف آن بدانید برای‌تان خواهیم گفت. با شبکه مترجمین ایران همراه باشید!
فعل در زبان عربی
یادگیری فعل های عربی و صرف افعال بخش مهمی از زبان عربی است. یادگیری این قسمت از زبان عربی و تسلط به آن کمی دشوار و زمان‌بر است، اما در صورت تسلط به آن، یک بار برای همیشه، بخش مهمی از زبان عربی را آموخته‌اید.
ظاهر افعال زبان عربی، بسته به جنسیت و زمان‌شان، تغییر می‌کند. برای مثال، اگر فاعل جمله مفرد مذکر باشد و عمل در گذشته رخ داده باشد، فعل یک شکل دارد و اگر فاعل مفرد مونث باشد و عمل در زمان حال رخ دهد، فعل ظاهری متفاوت خواهد داشت. این مسئله حتی در مورد افعالی از زمان واحد نیز صدق می‌کند.
ظاهر فعل عربی به سه عامل جنس، شخص و عدد بستگی دارد. در ادامه، از چیستی این موارد برای‌تان گفته‌ایم.
منظور از جنس فعل عربی چیست؟
در برخی زبان‌ها، اعم از زبان عربی، جنسیت اهمیت ویژه‌ای در تعیین شکل فعل دارد. در زبان عربی، افعال یا مذکرند یا مونث. بنابراین، هنگام یادگیری صرف فعل، می‌بایست به این نکته توجه داشته باشید.
منظور از شخص فعل عربی چیست؟
در زبان عربی، منظور از شخص غایب، مخاطب یا متکلم بودن آن است. متلکم اول شخص است، مخاطب دوم شخص و غایب سوم شخص است. این موارد در صرف فعل عربی دخیل هستند.
منظور از عدد فعل چیست؟
منظور از عدد فعل در زبان عربی، اعداد ترتیبی به عربی نیست. پس منظور چیست؟ در واقع، عدد فعل حاکی از تعداد اشخاص مرتبط با فعل است. در زبان عربی، افعال مفرد، مثنی و جمع را داریم. در واقع، فاعل می‌تواند یک نفر، دو نفر و بیش از دو نفر باشد. بسته به تعداد اشخاص ظاهر فعل تغییر می‌کند.
فعل ماضی چیست؟
فعل ماضی عملی که در گذشته رخ داده است اشاره دارد. در زبان عربی، ظاهر فعل ماضی بستگی به جنسیت فاعل و تعداد آن‌ها بستگی دارد.
محمد ذهبَ إلى المدرسة.
محمد به مدرسه رفت.
كتبَ.
او نوشت.
ذَهَبنا إلى الإسكَندَرِيَّة في السَنَةِ الماضِيَة.
سال قبل، به اسکندریه رفتیم.
صرف فعل ماضی در عربی
در جدول زیر، می‌توانید صرف انواع فعل ماضی عربی را مشاهده کنید.
| اِستخرجَ | تعلّمَ | أطلقَ | كتبَ | ||
| أنا | اِستخرجْتُ | تعلَّمْتُ | أطلقْتُ | كَتبْتُ | فعل+تُ |
| نحنُ | اِستخرجْنَا | تعلَّمْنَا | أطلقْنَا | كتَبْنَا | فعل+نا |
| أنتَ | استخرجْتَ | تعلَّمْتَ | أطلقْتَ | كتبْتَ | فعل+تَ |
| أنتِ | اِستخرجْتِ | تعلَّمْتِ | أطلقْتِ | كتبْتِ | فعل+تِ |
| أنتما | استخرَجْتُمَا | تعلَّمْتُمَا | أطلقتُمَا | كتَبتُمَا | فعل+تُما |
| أنتُم | استخرجتُم | تعلَّمتُم | أطلقتُم | كتبتُم | فعل+تُم |
| أنتُنَّ | استخرجْتُنَ | تعلَّمْتُنَ | أطلقتُنَ | كتبْتُنَ | فعل+تُنَ |
| هو | استخرجَ | تعلَّمَ | أطلقَ | كتَبَ | |
| هى | استخرجَتْ | تعلَّمَتْ | أطلقَتْ | كتبَتْ | فعل+تَ |
| هما | استخرجَا | تعلَّمَا | أطلقَا | كتَبَا | فعل+ا |
| هما | استخرجَتَا | تعلَّمَتَا | أطلقَتَا | كتَبَتَا | فعل+ا |
| هم | استخرجُوا | تعلَّمُوا | أطلقُوا | كتبُوا | فعل+وا |
| هُنَّ | استخرجْنَّ | تعلَّمْنَّ | أطلقْنَّ | كتَبْنَّ | فعل+نَّ |
چگونه فعل ماضی عربی را منفی کنیم؟
اما چگونه فعل ماضی عربی را منفی کنیم؟ چند واژه برای منفی کردن فعل ماضی عربی وجود دارد. در ادامه، از شیوه‌های منفی کردن فعل ماضی عربی و قواعد مختص به آن را برای‌تان گفته‌ایم.
منفی کردن فعل ماضی عربی با مَا
برای منفی کردن فعل ماضی عربی، می‌توانید «مَا» را پیش از فعل ماضی بیاورید. مَا هیچ‌گونه تغییری در ظاهر فعل پس از خودش ایجاد نمی‌کند. به مثال‌های زیر توجه کنید:
مَا شَرِبْتُ العَصِيْر.
آبمیوه نخوردم.
مَا نِمْتُ اللَّيْلةَ المَاضِيَة.
دیشب نخوابیدم.
مَا فَهِمَ الطَّالِبُ الدَّرْس.
دانش‌آموز درس را نفهمید.
مَا جَاءَتْ سَارَة.
سارا نیامد.
منفی کردن فعل ماضی عربی با لا
فعل ماضی عربی را با «لا» نیز می‌توانید منفی کنید. لا را می‌بایست با دو فعل در جمله استفاده کنید: «لا+ فعل ماضی اول و لا+ فعل ماضی دوم»
برای درک کامل موضوع، به مثال‌های زیر توجه کنید:
ذَهَبْتُ إِلَى الحَفْلَة، لَكِنْ لا أَكَلْتُ ولا شَرِبْت.
به مهمانی رفتم، اما نه چیزی خوردم و نه چیزی نوشیدم.
منفی کردن فعل ماضی با لم
یکی دیگر راه‌های نوشتن زمان ماضی منفی استفاده از «لم» است. اما استفاده از لم تفاوتی با دو کلمۀ پیشین دارد: بعد از «لم» می‌بایست فعل مضارع را بیاورید.
به مثال‌های زیر توجه کنید:
لم أشْرَب.
ننوشیدم.
سخن آخر
فعل ماضی از بخش‌های مهم زبان عربی است که صرف آن قواعد مشخصی دارد. در صرف فعل ماضی عربی، می‌بایست به مواردی مانند شخص، جنس و عدد توجه داشته باشید. منفی کردن فعل ماضی عربی نیز قواعد مشخصی دارد. این افعال را می‌توانید با کلماتی مانند لا، ما و لم منفی کنید. منفی کردن با این موارد قواعد متفاوتی دارد. در مورد ما، ظاهر فعل ماضی تغییر نمی‌کند، در منفی کردن با لا، می‌بایست لا را همراه با دو فعل بیاوریم، در مورد لم، می‌بایست فعل مضارع را بعد آن بیاورید، اما زمان همان ماضی خواهد ماند. با یادگیری این موارد، می‌توانید زمان ماضی را صرف کنید.
عالی بود
با سلام ، در صرف افعالِ اِستَخرَجَ و… فعل مثنی مونث مخاطب شون رو صرف نکردید، در واقع چه فعل ماضی و چه مضارع در زبان عربی دارای ۱۴ صیغه می باشد یعنی ۶ صیغه غایب ۶ صیغه مخاطب و ۲ صیغه ی متکلمِ وحده و متکلمِ مع الغیر که اگر به تعداد صیغه های افعالِ ماضی که اینجا صرف کرده اید دقت کنید ۱۳ صیغه وجود دارد.
از دوستانِ عزیزی که برای این مطالبِ آموزشی زحمت کشیدن کمالِ تشکر را دارم
تشکر از همکاری اوستادانه تان
بسیار عالی بود ممنون
عالی بسیار عالی
عالی
عالی بود اما برخی چیز ها مانند جمع مفرد شخص
و…
ممنون