برترین کتابهای جهان در قرن بیست و یکم از نگاه نشریه گاردین
خواندن هر کتاب به زمان و انرژی بسیاری نیاز دارد. بالطبع، دوست داریم این زمان و انرژی را صرف خواندن کتابهای ارزشمند کنیم. در این بین، برخی موسسهها و نشریات معتبر فهرستی از بهترین کتابهای قرن منتشر میکنند تا در مسیر انتخاب کتاب، به خوانندگان کمک کنند. گاردین، روزنامه معتبر بریتانیایی، فهرستی از برترین کتابهای جهان در قرن بیست و یکم را منتشر کرده است. فرقی نمیکند به فکر ترجمه کتاب هستید یا اینکه میخواهید کتابهای خوب بخوانید، در هر صورت، این فهرست میتواند کمکتان کند.
در این مطلب، این کتابها را معرفی خواهیم کرد. با شبکه مترجمین ایران همراه باشید.
برای آشنایی با مراحل ترجمه کتاب در ایران، میتوانید به مقالهای با همین عنوان در وبلاگ ترنسنت مراجعه کنید.
از گردنم بدم میآید (I Feel Bad About My Neck)
نورا افرون (2006)
مقالهنویس، فیلمنامهنویس، نویسنده و طنزپرداز آمریکایی، نورا افرون، در کتاب از گردنم بدم میآید، حکایتهای دورانِ سالخوردگی را با نگاهی طنزآمیز برای مخاطبانش بازگو میکند. این زندگینامهی خودنوشت، در سپتامبر 2006، صدرنشین کتابهای غیرداستانی پرفروش نیویورکتایمز شد.
کتاب شیشههای شکسته (Broken Glass)
آلن مابانکو (2005)
داستانِ شیشهی شکسته، که آن را در دستهی کمدی سیاه گنجاندهاند، حول محور معلمی بازنشسته میگردد که اوقات فراغتش را در کنج یک میخانه میگذراند. اثر نویسندهی فرانسویزبانِ اهل کنگو، آلن مابانکو، در سال 2009 تحت عنوان Broken Glass به زبان انگلیسی ترجمه شد. این رمان دستمایهی تعدادی نمایشنامه نیز شده است.
دختری با خالکوبی اژدها (The Girl With the Dragon Tattoo)
استیگ لارسن 2005
میکائیل بلومکویست، روزنامهنگار رادیکال، با کمکِ هکری جوان به نام لیزبث سلندر قصد دارد رَد یکی از قدرتمندترین خانوادههای سوئد را در پروندههای مرتبط با تبهکاری و قتل دنبال کند. این رمان اولین قسمت از سهگانهی هزاره (Millennium) به قلم استیگ لارسن روزنامهنگار درگذشتهی سوئدی است.
هریپاتر و جام آتش (Harry Potter and the Goblet of Fire)
جیکی رولینگ (2000)
نهتنها کودکان و نوجوانانِ یک نسل با فانتزیهای رولینگ بزرگ شدهاند، بزرگسالان بیشماری نیز در دنیای پرشور این نویسندهی بریتانیایی غرق شدهاند. هریپاتر و جام آتش سومین اثر طولانی (doorstopper) مجموعهی هریپاتر است. قسمت چهارم از این فانتزیهای هیجانانگیز سرمنشاء اتفاقات تازهای است که قهرمان داستانهای جیکی رولینگ را وارد رقابتی نفسگیر میکنند.
یک زندگی دشوار (A Little Life)
هانیه یاناگیارا (2015)
این رمان هشتصدوچهاردهصفحهای، علیرغم سختخوانبودنش، ملودرامی پرفروش است که نظر مثبت بسیاری از منتقدان را برانگیخته. هانیه یاناگیارا، رماننویس آمریکایی، این کتاب را در هفت بخش نوشته که روایتی گاهشمارانه را دنبال میکند و مرتباً، در جایجای داستان، خواننده را به گذشته میبرد و مجدداً به زمان حال باز میگرداند. از ویژگیهای یک زندگی دشوار، تغییر شیوهی روایت با پیشرفتن رمان است.
کرونیکل: جلد یک (Chronicles: Volume One)
باب دیلن (2004)
کرونیکل: جلد یک زندگینامهی باب دیلن موسیقیدان آمریکایی است. یکی از ویژگیهای او سکوت دربارهی زندگی شخصیاش است؛ با این اوصاف، خلاءهای روایی و حذفیات این کتاب نباید مخاطب را متعجب کند. این کتاب سه بخش از زندگی حرفهایِ این خواننده، ترانهسرا و نویسندهی آمریکایی را پوشش میدهد. ناگفته نماند این اثر اولین بخش از مجموعهای سهجلدی است. طرفداران باب دیلن، که در دههی دوم قرن حاضر برندهی نوبل ادبیات شد، همچنان منتظر جلد دوم این مجموعهاند.
نقطهی عطف (The Tipping Point)
مالکوم گلادول (2000)
نقطهی عطف، اولین کتابِ مالکوم گلادول، به کنکاش در تغییرات «مرموز» اجتماعی میپردازد – تغییراتی که در شکلگیری زندگی روزمرهی انسان معاصر نقش دارند. روزنامهنگار، سخنران عمومی و نویسندهی کاناداییِ مقیمِ آمریکا نظریهی «قانون حداقلی» را مطرح میکند: «موفقیت پدیدههای اجتماعی قویاً به مشارکت افرادی بستگی دارد که از هوش اجتماعی متمایزی برخوردارند.» اقتصاددانها این قانون را با اصل 80/20 مطرح میکنند: «در هر شرایطی، تقریباً 80 درصد کارها را 20 درصد مشارکتکنندگان انجام میدهند.» منتقدان، پس از دو دهه، گلادول را به سادهاندیشی و سوگیری متهم میکنند؛ هرچند، این کتاب پرفروش نقش خود را در شکلدادن به فرهنگ قرن بیستم ایفا کرده است.
مردان تاریک (Darkmans)
نیکولا بارکر (2007)
نیکولا بارکر، نویسندهی آنارشیست بریتانیایی، دربارهی انسانهای آسیبدیده و غریب مینویسد. فضای داستانهایش نیز غالباً جداافتاده و غمناک است. مردان تاریک قسمت آخر سهگانهای است که داستان یک پدر و پسر را در کتابی هشتصدوسیهشت صفحهای روایت میکند.
محاصره (The Siege)
هلن دانمور (2001)
هلن دانمور شاعر، نویسندهی کودک و رماننویس بریتانیایی بود. شناختهشدهترین رمانهایش زنر در تاریکی، طلسم زمستان و محاصره نام دارند. محاصره داستانِ حملهی آلمان به لنینگراد را نقل میکند، و تقلایِ ساکنان شهر برای زندهماندن، علیرغم قحطی، سرما و گرسنگی.
نور (Light)
ام جان هریسون (2002)
ام جان هریسون، یکی از قدرنشناختهترین نثرنویسان دنیا، اوج توان ادبیاش را در یکی از موفقیتآمیزترین داستانهای علمیتخیلی به نمایش میگذارد. کتاب پراقبال این نویسنده و منتقد انگلیسی حول زندگیِ سه فرد میگردد: فیزیکدان و قاتل سریالی مایکل کرنلی، که حدود سال 1999 در حال دستیابی به موفقیتی بزرگ در فیزیک نظری است؛ سریا مائو گنلیچر، سایبربورگ (موجودی با هر دو جزء ارگانیک و مکانیکی) و اد چیانیز، ماجراجو و خلبان سابق سفینههای فضایی، که داستانِ هر دوی آنها در سال 2400 پس از میلاد میگذرد.
بازدید (Visitation)
جنی ارپنبک (2008)
خانهای بزرگ در ساحل دریاچهای در شرق آلمان نهتنها صحنهی سومین رمان جنی ارپنبک است بلکه شخصیت اصلی داستان نیز هست. پیامدهای حوادث جنگ جهانی دوم منجر به تخلیهی خانه میشود، سپس نیروهای روس آن را تصرف میکنند و پس از چندی تبعیدیهایی که پس از جنگ به وطن بازگشتهاند خواستار سکونت در آن خانه میشوند. سوزان برنوفسکی، مترجم ادبیات آلمانی، این رمان را در سال 2010 به زبان انگلیسی ترجمه کرد.
خون پلید (Bad Blood)
لورنا سیج (2000)
شهرت منتقد ادبی، استاد دانشگاه و نویسندهی انگلیسی، لورنا سیج، ناشی از نوشتههایش در حوزهی زنان است. خون پلید نیز شرح حال دوران کودکی و نوجوانی نویسنده است. این استاد زبان و ادبیات انگلیسی با نثر توانمندش یکی از بهترین روایتهایی را نقل میکند که تا کنون دربارهی خانوادههای ازهمگسیخته نوشتهاند. سیج را پدربزرگ و مادربزرگش بزرگ کردند، که از هم متنفر بودند و زندگی پرتنشی داشتند. خود نویسنده نیز بهطور ناخواسته در 16 سالگی باردار شد. با این حال، داستان پایانی دلپذیر دارد.
ناتسها و کراسها (Noughts & Crosses)
مالوری بلکمن (2001)
در دنیای واقعیمان، همواره عادت کردهایم سیاهپوستان را زیر سلطه و نفوذ اروپائیان ببینیم؛ اما، کتابِ تخیلیِ ناتسها و کراسها این روند را تغییر داده. این بار سفیدپوستان (ناتها) تحت استعمار و استثمار سیاهپوستان (کراسها) درآمده و به حاشیه رانده شدهاند. هدف نویسنده از نوشتن این کتاب توضیحِ نژادپرستی برای خوانندههای جوان است.
پریستددی (Priestdaddy)
پاتریشیا لاکوود (2017)
شاید این تنها اثری نباشد که داستان زندگی در خانوادههای مذهبی غرب آمریکا را روایت میکند؛ اما، قطعاً خندهدارترین آنهاست. نویسنده لحنش فوقالعاده است و ذهنی خلاق و قلمی جذاب دارد. نشریهی آتلانتیک توئیتهای او را در صدر «بهترینهای تاریخ توئیتر» قرار داده است.
بزرگسالان در اتاق (Adults in the Room)
یانیس واروفاکیس (2017)
کتابِ بزرگسالان در اتاق را «یکی از بهترین شرححالهای سیاسی تاریخ» توصیف کردهاند. سال 2015، که بحران اقتصادی یونان را فلج کرده بود، یانیس واروفاکیس شش ماه سکاندار وزارتِ دارایی بود. در جایگاهِ وزارت در مقابل صندوق بینالمللی پول، موسسات مالی اتحادیه اروپا، والاستریت، میلیاردرها و صاحبان رسانه ایستاد. در آخِر، اصحاب قدرت به او فهماندند که سیستم مالی و سیاسی دنیا چطور کار میکند؛ در نتیجه، کتاب بزرگسالان در اتاق را نوشت که شرحی گویا از قدرت مدرن است.
هزینه زندگی (The Cost of Living)
دبورا لوی (2018)
«هرجومرج ظاهراً بیش از هر چیز ما را میترساند، اما عقیده دارم شاید بیش از هر چیز دیگر به هرجومرج نیاز داریم …»
قسمت دوم «شرححالِ زیسته»ی دبورا لوی، که پایان زندگی مشترکش را نقل میکند، تکمیلکنندهی رمانهای عمیق اما جذاب اوست. فمینیسم، اسطورهشناسی و کشمکشهای روزانه در کتابی گرد هم آمدهاند که هیجان و خرد را بهشکل مبهوتکننده با هم ترکیب کرده است.
به من بگو چطور تمام میشود (Tell Me How It Ends)
والریا لوئیزلی (2016)
سال 2015، جنون مهاجرت به ایالات متحده شروع شد. در این دوره، رماننویس مکزیکی به دادگاه فدرال مهاجرت نیویورک پیوست تا داوطلبانه در نقش مترجم همزمان خدمترسانی کند. در این مجموعهمقالات، والریا داستان غمانگیز کودکانی را بازگو میکند که روابط پرتنش کشورهای آمریکای شمالی و جنوبی و مرکزی زندگیشان را متأثر کرده.
کورالاین (Coraline)
نیل گیمن (2002)
نیل گیمن با خلق مجموعهآثاری مانند کمیک سندمن و فانتزی خدایان آمریکایی جای پایش را در دنیای کتاب محکم کرده. اما این رمان کودکانه شاید پرلطافتترین اثر این رماننویس و فیلمنامهنویس انگلیسی باشد: دختربچهای که وارد دنیایی موازی میشود که در آن با «مادر دیگر»ش که نسخهای دیگر از مادرش در دنیای واقعی است آشنا میشود. حماسهای مدرن و ترسناک، که قلب خواستهها و ترسهای دوران کودکی را نشانه گرفته.
درو (Harvest)
جیم کریس (2013)
فرایند گذار از دورهای به دورهی دیگر همواره جیم کریس را شیفتهی خود کرده. در این کتاب، مصوبه حصارکشی (the Enclosure Act) داستان را پیش میبرد. این قانون از سال 1604 تا 1914 اجرا شد؛ بر این اساس، زمینهایی که زمانی غیرانحصاری بودند حصارکشی و دارای مالکیت حقوقی شدند. درو سلبمالکیت و آوارگی را روایت میکند. ماجرای این داستان در دهکدهای بینام میگذرد. کتاب روایت میکند دانستنِ این حقیقت که چیزی به پایان دنیا نمانده چه حسی را در انسان برمیانگیزد. نویسندهی بریتانیایی قطعِ رابطهی میان انسان و زمین را به بحرانهای اقلیمی و کوچِ اجباری تشبیه میکند.
داستانهای زندگی شما و دیگران (Stories of Your Life and Others)
تد چیانگ (2002)
داستانهای زندگی شما و دیگران از هشت داستانِ غمبار و فوقطبیعی تشکیل شده که به کنکاش در ماهیت زبان، ریاضی، مذهب و فیزیک میپردازند. این کتاب، که در ژانر علمیتخیلی نوشته شده، جوایز متعددی را کسب کرده و پس از آنکه سال 2016، فیلم ورود (Arrival) با اقتباس از «داستان زندگی تو» ساخته شد، توانست مخاطبی گستردهتر پیدا کند.
فصل پنجم (The Fifth Season)
ان. کی. جمیسین (2015)
فصل پنجم اولین کتاب در سهگانهی زمین شکسته است. جمیسین با این کتاب تبدیل به اولین نویسندهی آفریقاییتبار آمریکایی شد که توانسته جایزهی هوگو را کسب کند. در آیندهای دور، پایان جهان نزدیک است. آتشفشانها و زمینلرزههای مهیب زمین را از هم گسیختهاند. از نگاه سه زن، نویسنده تلاش میکند پرسشهایی را دربارهی قدرت و بردگی پاسخ دهد.
نشانههای پایان دنیا (Signs Preceding the End of the World)
یوری هررا (2009)
ماکینا روستای زادگاهش را ترک میکند. همراهش بستهای هست که از گانگستری محلی تحویل گرفته و پیغامی برای برادرش که سه سال پیش مهاجرت کرده. داستان خروج ماکینا از مکزیک و ورودش به کشورِ شمالی، به کنکاش دربارهی محوشدن مرزها، ترکیب زبانها و درهمآمیختگی هویتها میپردازد، پدیدههایی که ایدهی بازگشت به وطن را پیچیده میسازند.
تفکر، سریع و آهسته (Thinking, Fast and Slow)
دنیل کانمن (2011)
این کتاب پرفروش جزئیات فرایند تصمیمگیری را بررسی میکند. برای این منظور، نویسنده مغز را به دو بخش تقسیم میکند: «سیستم شمارهی یک» مسئول تصمیمگیری سریع، شهودی و خودکار است؛ و، «سیستم شمارهی دو» مسئول تصمیمگیری آرام، حسابشده و مدبرانه است. نویسنده، که روانشناس و برندهی نوبل نیز هست، اعتقاد دارد «سیستم شمارهی یک» مسئول بسیاری از تصمیمهای ماست.
گاوآهن خود را روی استخوانهای مرده بکش (Drive Your Plow Over the Bones of the Dead)
اولگا توکارچوک (2009)
در این رمان دلهرهآور زیستمحیطی (eco-thriller)، بانویی سالخورده، که وقتش را با مطالعهی طالعبینی و ترجمهی اشعار ویلیام بلیک میگذراند، به بررسی قتل انسانها و حیوانات در روستایی دورافتاده در لهستان میپردازد. نویسنده پیش از این بهخاطر رمان پرواز برندهی جایزهی بینالمللی بوکر شده است. گاوآهن خود را روی استخوانهای مرده بکش نسبت به رمان قبلی نویسنده قابلفهمتر و هدفمندتر ارزیابی شده؛ با این حال، هر دو اثر عمقی یکسان دارند، زیرا به یک میزان، امیال و هوسهایی را بررسی کردهاند، که با کمکِ خطمشیهای سیاستمداران دستراستی اروپایی قدرت گرفتهاند، و جانِ مردم، جوامع و طبیعت را به خطر انداختهاند.
روزهای بیپایان (Days Without End)
سباستین بری (2016)
این رمان بینهایت زیبا در زمان جنگ داخلی آمریکا و جنگهای سرخپوستی میگذرد. پسری ایرلندی از منطقهی قحطیزدهی اسلایگو گریخته و رهسپار میسوری میشود. در آنجا با مهاجری دیگر طرح دوستی میریزد. این دو مهاجر، که قرار است دوستیشان عمری به درازا بینجامد، در راه سفر به غرب به ارتشی میپیوندند که سکونتگاههای سرخپوستها را با خاک یکسان کرده. روزهای بیپایان پرشور و متمرکز بر خط اصلی داستان است؛ هرچند، شکوه چشماندازها را نیز بهخوبی برای خوانندهاش توصیف میکند. این کتاب توانسته عشق و جنسیت و بقا را با قدرتی منحصربهفرد و روشنگرانه کنکاش کند.
عصر سرمایهداری نظارتی (The Age of Surveillance Capitalism)
شوشانا زوبوف (2019)
عصر سرمایهداری نظارتی را باید بینشزا و تکاندهنده دانست، زیرا چشم مخاطب را به روی این واقعیت باز میکند که شرکتهای فناوری چگونه برای دستیابی به سود بیشتر ما را کنترل میکنند. این کتابِ غیرداستانی پژوهشی بلندپروازانه است که شکلی جدید از سرمایهداری را شناسایی میکند: سیستمی که ناظر بر رفتارهای ماست و آنها را به نفع خودش تغییر میدهد؛ همهی اینها اغلب بدون آگاهی ما اتفاق میافتند. فیلسوف، محقق و استاد دانشگاه هاروارد در جایی از کتاب مینویسد: «پیشتر، ما گوگل را سرچ میکردیم؛ اکنون، گوگل ما را سرچ میکند.»
جیمی کوریگان: باهوشترین بچهی روی زمین (Jimmy Corrigan: The Smartest Kid on Earth)
کریس وار (2000)
جیمی کوریگان: باهوشترین بچهی روی زمین رمانی گرافیکی از کارتونیستی آمریکایی است. جیمی کوریگان مردی سیوششساله، گوشهگیر و درخودفرورفته است. جیمی قرار است برای اولین بار با پدرش چهرهبهچهره شود. جیمی، که شخصی اجتماعگریز است، باید تجربهای مملو از استرس را پشت سر گذارد. داستانی موازی نیز در شیکاگوی سال 1893 میگذرد که پدربزرگ جیمی، پسری منزوی، رابطهای پرتنش با پدری دارد که با پسرش بدرفتاری میکند.
تب عشق (The Infatuations)
خاویر ماریاس (2013)
این پیشکسوتِ اسپانیایی مفهومِ شانس و عشق و مرگ را در کتاب تب عشق جستوجو میکند. داستان دربارهی قتلی بهظاهر تصادفی بوده که بهتدریج دارای لایههایی عمیق میشود. ماریاس سبک نگارش منحصربهفردی دارد و با جملههایش خواننده را وارد کلافی سردرگم میکند. این داستانِ معمایی نیز دستکمی از آثار دیگر این رماننویس، ستوننویس و مترجم اسپانیایی ندارد.
باغبان وفادار (The Constant Gardener)
جان لوکاره (2001)
نویسندهی درگذشتهی بریتانیایی در کتاب باغبان وفادار، فساد یکی از ابرشرکتهای دارویی را در آفریقا پیگیری میکند؛ گویا کتاب را براساس رخدادی واقعی نوشته: آزمایش یک آنتیبیوتیک روی کودکان نیجریهای در دههی 1990. باغبان وفادار درونمایهی کتابهای قبلی نویسنده را در خود گنجانده است. علاوه بر این، وسواسگونه و پیشگویانه، خطر همهجاحاضرِ سرمایهداریِ دوران امپریالیسم نوین را تجزیهتحلیل میکند.
هفت درس مختصر دربارهی فیزیک (Seven Brief Lessons on Physics)
کارول رولی (2014)
نسخهی اصلی این کتاب ایتالیایی است و به 52 زبان ترجمه شده. نویسنده، در جایگاهِ صاحبنظری برجسته در حوزهی فیزیک نظری، پنجرهای جدید را میگشاید تا شاید برای بزرگترین پرسشهای عالم هستی پاسخی شایسته بیابد. بینش تیزبینانه و استعارههای هوشمندانهی او راه را برای درک نسبیت، مکانیک کوانتوم، کیهانشناسی، ذرات اولیه و آنتروپی هموار میکند.
دربارهی نوشتن (On Writing)
استیون کینگ (2000)
هنرمندی که بدوناغراق موفقترین داستانسرای عصر مدرن توصیف شده پس از حادثهای که نزدیک بود جانش را بستاند این شرححال و درس نویسندگی را نوشت تا بار دیگر اوجِ صراحت و مهارت و ذکاوتش را نمایش دهد. این کتابِ بینهایت کاربردی را باید گاهشماری مسحورکننده دانست که با خواندن آن دلایل ماندگاری ادبی نویسندهاش پیش چشم مخاطب قرار میگیرد. علاوه بر این، دربارهی نوشتن نشاندهندهی عشقِ تمامناشدنی استیون کینگ به زبان و روایتگری است.
زندگی جاودانه هنریتا لاکس (The Immortal Life of Henrietta Lacks)
ربکا اسکلوت (2010)
هنریتا لاکس آمریکایی افریقاییتباری بود که سال 1951 بر اثر سرطان در بیمارستانی در آمریکا درگذشت. پزشکان، بدون اطلاع وی، سلولهای سرطانی او را حین بافتبرداری استخراج کردند. شاید هیچکدامشان فکر نمیکردند سلولهای سرطانی هنریتا برای ساختِ داروهای بیشمار استفاده شوند و تاریخ پزشکی را تغییر دهند. اسکلوت با مهارتی مثالزدنی داستان علمی فوقالعادهای را تعریف میکند؛ اما، لحن فرزندان هنریتا لاکس مهمترین مشخصهی کتاب است. آنها با اینکه میلیونها دلار از سلولهای موسوم به «هلا» درآمد کسب کردهاند، مشکلات بیشماری را پشت سر گذاشتهاند.
این خانه غم (This House of Grief)
هلن گارنر (2014)
کتاب سرگذشت خانوادهای استرالیایی را روایت میکند. اتوموبیل آنها درون دریاچهای عمیق فرود میآید، پدر خانواده با شنا از آب خارج میشود و سه پسرش در آب عرق میشوند. آیا تصادف غیرعمدی بوده؟ این تراژدی که در سال 2005 اتفاق افتاد توجه یکی از بزرگترین نویسندههای استرالیا را جلب کرد. گارنر خودش را در مرکز دادگاهی قرار داد که پدر خانواده را محاکمه و جزئیات پروندهی جنایی را بررسی میکرد.
دارت (Dart)
آلیس آسوالد (2002)
این کتابِ شعرِ افسونکننده را باید «زمزمهی شُرشُر رودخانه» دانست. شاعر و نویسندهی بریتانیایی در بازهای سهساله با افرادی که در کرانهی رودخانهی دارت کار و زندگی میکنند مصاحبه کرده و این کتاب را برپایهی این مکالمات نوشته. افرادی با سبکهای گفتاری متفاوت و متنوع، از شناگران تا کارگران فاضلاب، از قایقسازان تا ماموران دولتی، از ماهیگیران تا قایقرانان، در این کتاب ایفای نقش کردهاند.
دوران پساجنگ (Postwar)
تونی جات (2005)
تونی جات مورخ، نویسنده و مقالهنویسی بریتانیایی-آمریکایی و استاد دانشگاه در حوزهی تاریخ اروپا بود. دوران پساجنگ پژوهشی بزرگ دربارهی اروپای پس از جنگ جهانی دوم است. کتاب روایتی گسترده از جنگ سرد را از زمان شروع تا فروپاشی بلوک شرق ارائه میدهد. خود نویسنده بخشی از این وقایع را در چکسلوواکی سابق تجربه کرده است. داستان به حدی هیجانانگیز است که خواننده بهسختی میتواند کتاب را زمین بگذارد. همچنین، کتاب میتواند خاطرات «ایدهی اروپایی» را برای مخاطب سالخورده زنده کند.
زیرزمین (Underland)
رابرت مکفارلین (2019)
کتابی خوشخوان و عمیق که مخاطب را به سفری زیرزمینی میبرد، از آبدرههای قطب شمال تا دخمهی مردگان پاریس. سفر در سطح زیرین زمین انسان را به تأمل در دورههای مختلف زمینشناختی وا میدارد و پرسشی مهم را دربارهی تأثیر انسان بر کرهی زمین برمیانگیزد.
معضل جانور همهچیزخوار (The Omnivore’s Dilemma)
مایکل پولان (2006)
کتابی تأثیرگذار و سرگرمکننده از روزنامهنگاری که بهخاطر توصیههایش برای مصرف ژریم غذایی سالم مشهور شده است. نویسنده چند زنجیرهی غذایی را دنبال کرده است، از جمله غذای صنعتی، غذای ارگانیک و غذایی که از ابتدا تا انتها، خود انسان آن را شکار، جمعآوری یا کشت کرده. پولان داستانسرایی زبردست است که در معضل جانور همهچیزخوار، هم شیوهی نویسندگی دربارهی خوراکیها را تغییر داده و هم شیوهی نگاه ما به مواد غذایی.
تاریخچهی حقیقی دارودستهی کلی (True History of the Kelly Gang)
پیتر کری (2000)
این کتاب دومین اثری است که پیتر کری بهخاطرش برندهی جایزهی بوکر شده. برخیها این اثرِ رماننویس استرالیایی را شاهکاری دوستداشتنی توصیف کردهاند که در آن نویسنده از زبان قهرمان داستانش سخن گفته است: زندگینامهی قانونشکن استرالیایی، ند کلی. پیتر کری از دستنوشتههای ند کلی در نگارش این اثر استفاده کرده.
جزیره کوچک (Small Island)
آندرئا لوی (2004)
رمان در شهر لندن میگذرد. داستان را چهار قهرمان تعریف میکنند: دو نفر آنها مهاجران جامائیکایی بوده و دو نفر دیگر زوجی که تمام مشخصههای نسبتدادهشده به انگلیسیهای اصیل را از خود نشان میدهند. این چشماندازهای متنوع ترکیب میشوند تا چندفرهنگی را در جامعهی بریتانیا نمایش دهند.
بروکلین (Brooklyn)
کولم توبین (2009)
ششمین رمان توبین در دههی 1950 میگذرد که بیش از 400هزار نفر ایرلند را ترک کردند. داستان تلاش میکند که تأثیر وجودی و عاطفی مهاجرت را بر دختری جوان نشان دهد. آیلیس در نیویورک برای خودش زندگی جدیدی را دست و پا میکند، اما زادگاهی، که زمانی آن را رها کرده، او را به سمت خود میکشاند. عشق، مقاومت و فرصتهای سوخته در نثر توبین موج میزند.
اوریکس و کریک (Oryx and Crake)
مارگارت اتوود (2003)
این کتاب اولین قسمت از سهگانهی آخرالزمانی MaddAddam است. مارگارت اتوود دربارهی آسیبهایی که علم به جهان وارد میکند گمانهزنی کرده است. این هشدار که نباید به شرکتهای بزرگ اجازه داد دنیا را اداره کنند با گذشت قرن با صدای بلندتری به گوش میرسد.
نگهبان شب (Night Watch)
تری پرچت (2002)
نگهبان شب بیستونهمین کتاب از مجموعهی فانتزی دیسکورلد است. این مجموعه جایگاهی خاص در حوزهی داستانهای تخیلی دارد که با طنز تلخش دنیای ما را به سخره میگیرد. نگهبان شب داستانی تخیلی، اخلاقی و خندهدار دارد.
زنجیرهی انسانی (Human Chain)
شیموس هینی (2010)
زنجیرهی انسانی در واقع آخرین مجموعهشعر شیموس هینی است، شاعری که در سال 1995 برندهی جایزهی نوبل شد. در این مجموعه، شاعر ایرلندی روی دغدغههای دوران حیاتش تأمل میکند، پلی میان گذشته و حال، سرشار از تلمیحات و اتفاقات زندگی روزمره.
سطوح زندگی (Levels of Life)
جولیان بارنز (2013)
رماننویس بریتانیایی، جولیان بارنز، این شرححال را بهیاد همسرش نوشت که در سال 2008 درگذشت. کتاب از سه مقاله تشکیل شده. بخش اول، «The Sin of Height »، دربارهی فِلیکس نادار عکاس، بالنسوار و روزنامهنگار فرانسوی است. بخش دوم، « On the Level»، داستانی ساختگی دربارهی رابطهای عاشقانه است. بارنز از همسرش در بخش آخر کتاب یاد میکند«The Loss of Depth»، و به تأمل و تعمق دربارهی فقدان او میپردازد: «این واقعیت که کسی مرده است ممکن است بهمعنای زندهنبودنش باشد، اما به این معنا نیست که دیگر وجود ندارد.»
امید در تاریکی (Hope in the Dark)
ربکا سولنیت (2004)
متفکر آمریکایی که از «ناامیدی در اوج قدرت دولت بوش و شروع جنگ عراق» مینویسد، امید را در کنشگری سیاسی و توانایی آن برای تغییر دنیا میجوید. این کتاب حوادث بسیاری را پوشش میدهد: از سقوط دیوار برلین تا قیام زاپاتیستای مکزیک.
همشهری: شعر آمریکایی (Citizen: An American Lyric)
کلودیا رانکین (2014)
اشعار کلودیا رانکین، شاعر آمریکایی، دربارهی نژادپرستی در ایالات متحده است: از واکنش آهسته به خرابیهای توفان کاترینا در منطقهی سیاهپوستنشین تا مادری که اجازه نداد دخترش کنار مردی سیاهپوست در هواپیما بنشیند.
مانیبال (Moneyball)
مایکل لوئیس (2003)
مانیبال کتابی از نویسنده و روزنامهنگار آمریکایی، مایکل لوئیس، است. رمان دربارهی یک تیم بیسبال آمریکایی است که با رویکردی تحلیلی، مبتنی بر شواهد و علمی توانست علیرغم بودجهای محدود، تیمی موفق را جمع و وارد رقابت کند. فیلمی به همین نام با بازی برد پیت و جونا هیل در سال 2011 ساخته شد.
سال تفکر جادویی (The Year of Magical Thinking)
جوآن دیدیون (2005)
نویسنده و شاعر آمریکایی، در بازهای یکساله پس از حملهی قلبی و درگذشت همسرش، رویدادهای زندگی خودش را روایت میکند. روایت تکاندهندهی این نویسنده از سوگ و مرگ همسر ماهیتِ نویسندگی دربارهی سوگواری را تغییر داده است.
دندان های سفید (White teeth)
زادی اسمیت (2000)
اولین رمان اسمیت دربارهی پیوند دو دوست زمان جنگ است، بهزیبایی، روح چندفرهنگی بریتانیا را برای خواننده شرح میدهد، و زندگی خانوادگی مهاجران را روایت میکند.
جادهی سبز (The Green Road)
آن انرایت (2015)
درامِ خانوادگیِ رماننویسِ ایرلندی دربارهی تجدیدِ دیدار پنج عضو یک خانواده است، مادر و چهار فرزند؛ علاوه بر این، رمان بهطور متعادل، به داستانِ هر کدام از پنج عضو خانوادهی مادیگان نیز میپردازد. در اواسط داستان، که اعضای خانوادهی مادیگان دور هم جمع میشوند، انرایت اهمیت تاریخ و خانواده را استادانه یادآوری میکند.
تجربه (Experience)
مارتین آمیس (2000)
آمیس را بیشتر بهخاطر رمانهای پول (1984) و کشتزارهای لندن (1989) میشناسند. تجربه شرححال این رماننویس، فیلمنامهنویس و مقالهنویس بریتانیایی است. بخش زیادی از این کتاب به رابطهی عجیب مارتین آمیس و پدرش کینگزلی آمیس اختصاص دارد، که او هم جزو نویسندههای بزرگ بریتانیاست. همچنین، زندگی او بهشدت متاثر از مفقودشدن دخترعمویش است که بیست سال بعد معلوم شد قربانی یک قاتل سریالی شده. اولین دیدار آمیس با دخترش از بخشهای جالب این کتاب است، فرزندی از رابطهای در دههی هفتاد که تا نوزدهسالگی او را ندیده.
خرگوش با چشمهای کهربایی (The Hare with Amber Eyes)
ادموند دی وال (2010)
هنرمند، استاد سرامیک و سفال، و نویسندهی انگلیسی در این شرححال توضیح میدهد که چگونه از عمویش 264 نِتسوکه -مجسمههای کوچک و ظریف ژاپنی – به ارث برده است. برای اولین بار، این مجموعه را هنرمندی فرانسوی در دههی 1870 در پاریس خریداری کرد. مجسمهها نسلبهنسل گشتند تا به عموی بزرگ دی وال رسیدند، که در زمان جنگ جهانی دوم در توکیو ساکن شد. بیش از یک میلیون نسخه از این کتاب فروش رفته است و به بیش از 25 زبان ترجمه شده.
رئوس مطالب (Outline by Rachel)
راشل کاسک (2014)
نویسندهای انگلیسی به آتن سفر میکند تا در یک کارگاه نویسندگی درس دهد. در هواپیما، با یک مرد مجرد یونانی آشنا میشود که دربارهی ازدواجهای ناموفقش با راشل صحبت میکند. روز بعد، با همکاری ایرلندی در مدرسهی نویسندگی آشنا میشود که او هم داستان زندگیاش را برای راشل تعریف میکند. در هر فصل، نویسنده با اشخاص مختلف آشنا میشود و دربارهی موضوعات مختلف گفتوگو میکند. منتقدان نیویورکتایمز این اثر را یکی از 15 کتابِ برجستهای معرفی کردهاند که نویسندهی آنها خانم است و «شیوهی خواندن و نوشتن داستان را در قرن بیستویکم تغییر دادهاند.»
پادشاه همه بیماریها (The Emperor of All Maladies)
سیدارتا موکرجی (2010)
«تمام سلولهای سالم به یک اندازه سالماند؛ هر کدام از سلولهای بدخیم بهشکلی منحصربهفرد بدخیماند.» پادشاه همه بیماریها پژوهشی دربارهی سرطان است. نویسنده، که آنکولوژیستی آمریکاییهندی است، این کتاب را برای مخاطب عام نوشته. در این کتاب، تاریخ سرطان از زمان باستان تا زمان حال بازگو میشود. همچنین، آخرین تحولات درمانی و پژوهشیِ حوزهی سرطان برای مخاطب تشریح شدهاند.
راهآهن زیرزمینی (The Underground Railroad)
کلسن وایتهد (2016)
این کتاب، که داستان دلهرهآور فرار از بردگی را روایت میکند، نثری زیبا را با حقیقتی تلخ ترکیب کرده است. دو برده از طریق راهآهن زیرزمینی از دست اربابشان میگریزند. این شبکهی زیرزمینی را طرفدارای الغای بردگی (abolitionist) ساختهاند تا به بردهها کمک کنند از جنوب بگریزند. کتاب رماننویس آمریکایی در سال 2017، برندهی جایزهی پولیتزر شد.
راپچر (Rupture)
کارول آن دافی (2005)
شاعر و نمایشنامهنویس بریتانیایی، که اولین زن شاعر برندهی نوبل در انگلستان است، با سرایش این شعر بلند توانست جایزهی تیاسالیوت را در سال 2005 کسب کند. مضامین اصلی این کتاب عشق و خیانت و جداییاند.
سرمایه در قرن بیستویکم (Capital in the Twenty First Century)
توماس پیکتی (2013)
سرمایه در قرن بیست و یکم کتابی خوشخوان و حاصل پژوهشی پانزدهساله است. نویسنده با این کتاب مشهور شد و چشمِ خواننده را به این حقیقت گشود که چگونه نئولیبرالیسم نابرابری را گسترش میدهد. کتاب پر از داده و نظریه و تحلیلهای تاریخی بوده و تمرکزش بر نابرابری درآمد و ثروت در اروپا و ایالات متحده از قرن هجدهم است. توماس پیکتی اقتصاددان و استاد دانشگاه فرانسوی است و تمرکز پژوهشیاش اقتصاد عمومی خصوصاً نابرابری ثروت و درآمد است. کتاب در سال 2014 به زبان انگلیسی ترجمه شد و چهار ناشر آن را به زبان فارسی ترجمه کردهاند.
مردم عادی (Normal People)
سالی رونی (2018)
دومین کتاب رونی داستانی عاشقانه دربارهی دو نوجوان باهوش و آسیبدیدهی ایرلندی است. این کتاب توانست جایگاه ادبی سالی رونی را ارتقا دهد. تمرکز نویسنده بر آشفتگی و عدمقطعیت در زندگی نسل هزاره است، اما نثرش بهقدری زیباست که میتواند همهی اقشار را شیفتهی خودش کند.
شیطان نیمروزی (The Noonday Demon)
اندرو سالومون (2001)
خاستگاه این کتاب تجربیات دردناک نویسنده است و باید آن را «آناتومی» افسردگی دانست. اندرو سالومون، که استاد روانشناسی بالینی در دانشگاه کلمبیاست، از طریق مصاحبه با مبتلایان به افسردگی، پزشکان، پژوهشگران، سیاستمداران و داروسازان، این اختلال را از جنبههای شخصی، فرهنگی و علمی بررسی کرده است.
دهم دسامبر (Tenth of December)
جورج ساندرز (2013)
این کتاب که مجموعهای از داستانهای کوتاه جورج ساندرز است با لحنی صمیمانه اما نیشدار احیاگر باور ما به انسانیت است. هرچند فضاهای داستان کمی عجیباند – از آزمایشگاه زندان گرفته تا خانهای که در آن از انسانها در نقش اشیاء تزئینی استفاده میکنند - در این طنز فراواقعگرایانه، ساندرز ما را یاد معانیای میاندازد که ما آنها را در لحظات زودگذر جستوجو میکنیم.
برگردان فارسی این کتاب را نشر چشمه منتشر کرده است.
زندگی پس از زندگی (Life After Life)
کیت اتکینسون (2013)
زندگی پس از زندگی، رمانِ ستایششدهی کیت اتکینسون، برپایهی این حقیقت بنا شده که وجود انسان بسیار شکننده است. دنیای ما مکانی خطرناک با موانعی پرشمار است. زندگی پس از زندگی داستانِ اورسلاست، شخصیتی که سال 1910 متولد میشود، میمیرد و مجددا به دنیا میآید. در حلقهای که مرتب تکرار میشود، اورسلا هر بار که به دنیا میآید فریب دامهای مرگبار زندگی را میخورد.
ماجرای عجیب سگی در شب (The Curious Incident of the Dog in the Night‑Time)
مارک هادون (2003)
کریستوفر جان فرانسیس بون پسری پانزدهساله است. معمای مرگ یک سگ کنجکاوی قهرمان داستان را برمیانگیزد. کریستوفر با وسواس هر چه تمامتر، تلاش میکند از طریق نمودار، جداول زمانی، نقشه و مسائل ریاضی پرده از این راز بردارد. هادون، که استادانه قدرت ذهنی این پسربچه را به تصویر کشیده است، هم بزرگسالان و هم کودکان را مجذوب این داستان کرده. ماجرای عجیب سگی در شب دستمایهی نمایشی بسیار موفق نیز شده است. برگردان فارسی این کتاب را نشر افق منتشر کرده است.
دکترین شوک (The Shock Doctrine)
نائومی کلاین (2007)
کلاین، در دکترین شوک، بنیادگرایی بازار آزاد را بررسی میکند. براساس ادعای روزنامهنگار و فعال اجتماعی کانادایی، فروپاشیهای اجتماعی که در پیِ اجرای سیاستهای اقتصاد نئولیبرال مشاهده شد تصادفی نبودهاند. بلکه، باید آنها را بخشی جداییناپذیر از عملکرد بازار آزاد دانست، که برای بقا، وابسته به رخدادهای مصیبتزا و رنج انسانهاست.
جاده (The Road)
کورمک مککارتی (2006)
پدر و پسر جوانش، که «هر کدامشان دنیای دیگری»اند، خرابههای آمریکای آخرالزمانی را جستوجو میکنند. داستانِ سقوطِ تمدن دلهرهآور است، اما تلاش متافیزیکیِ مککارتی برای تصورِ جهانی تاریک که در آن نوری از انسانیت چشم را مینوازد رمان را دلگرمکننده ساخته است.
اصلاحات (Correction)
جاناتان فرانزن (2001)
رمان دربارهی مصائبِ یک زوج و سه فرزند آنهاست و زندگی آنها از اواسط قرن بیستم تا آخرین کریسمس قرن روایت میکند. پس از انتشار، منتقدان بسیاری این کتاب را بهخاطر شخصیتپردازی و نثرش ستودند و نشریههای متعددی آن را در میان برترین رمانهای قرن بیستویکم جای دادهاند.
انقراض ششم (The Sixth Extinction)
الیزابت کولبرت (2014)
الیزابت کولبرت، روزنامهنگار و نویسندهی آمریکایی، شهرتش را بیش از هر چیز، مدیون کتاب انقراض ششم است. در این کتاب، اثر بحرانزای تمدن بشری را بر گیاهان و حیوانات بررسی میکند (در بازهای پانصدهزارساله، پنج انقراض بزرگ رخ داده و ما مسئول انقراض ششم هستیم). کولبرت هم اکوسیستم و هم مخلوقات منقرضشده یا در معرض انقراض را در در این اثر بررسی کرده.
مکر علیه آمریکا (The Plot Against America)
فیلیپ رات (2004)
چه میشد اگر چارلز لیندبرگ، که یک بار هیتلر را «مردی بزرگ» نامید، در انتخابات ایالات متحده با اکثریت آرا پیروز میشد و با آلمان نازی پیمان میبست؟ استدلالی پارانویدی اما شدنی. رمان، که در دنیایی موازی میگذرد، بیش از هر دورهای، به دورهی ترامپ شباهت دارد.
دوست نابغهی من (My Brilliant Friend)
النا فرانته (2011)
النا فرانته نام مستعار نویسندهای ایتالیایی است. دوست نابغهی من اولین کتاب از رمان چهارقسمتی رمانهای ناپلی (Neapolitan Novels) است. این رمان و چهار رمان بعدی از این مجموعه، نشان دادند که چگونه زنهراسی و خشونت میتواند زندگی اشخاص را متأثر سازد.
نیمی از یک خورشید زرد (Half of a Yellow Sun)
چیماماندا آدیچی (2006)
دوران رشد و بلوغ این نویسندهی نیجریهای زمانی بود که جنگهای بیافرا «بر همه چیز سایه افکنده بود». بیافرا نام کشوری بود که سابقاً در محدودهی جغرافیایی نیجریه وجود داشت. این رمان تقلای شخصی و سیاسی اشخاصی را نشان میدهد که در نزاعها گیر افتادهاند و میراث استعمار را در قارهی آفریقا کنکاش میکند.
اطلس ابر (Cloud Atlas)
دیوید میشل (2004)
اطلس ابر سومین رمان نویسندهی بریتانیایی دیوید میشل است. اطلس ابر فراداستان، داستان تاریخی، داستان معاصر و داستان علمیتخیلی را در هم آمیخته. این کتاب داستانهای بههمپیوستهای را در قالب یک رمان واحد نقل میکند که خواننده را از اقیانوس اطلس در قرن نوزدهم به جزایر هاوایی در آیندهای پساآخرالزمانی میبرد. نام این داستان از نام قطعهای موسیقایی الهام گرفته شده است.
خزان (Autumn)
آلی اسمیت (2016)
اسمیت نگارش کوارتت فصلی (Seasonal Quartet) خودش را زمانی شروع کرد که بریتانیا در حال و هوای همهپرسیِ جدایی از اتحادیه اروپا بود. «اولین رمان برگزیتی» تاریخ فقط تصویری گذرا از بریتانیای ازهمگسیخته نیست؛ بلکه، عشق، هنر، گذر زمان، رویا، زندگی، و مرگ را نیز میکاود. نسخهی فارسی این کتاب را انتشارات روزبهان منتشر کرده است.
بین جهان و من (Between the World and Me)
تا-نهیسی کوتس (2015)
کوتس زندگی یک شهروند آفریقاییتبار را در آمریکای امروز تعریف میکند. این اثر توانست کوتس را به یکی از روشنفکرها و نویسندههای مطرح آمریکا تبدیل کند. نویسنده، که خودش در محلههای ناآرامِ بالتیمور بزرگ شده، علاوه بر اینکه دستی بر آتش دارد از زبان شاعرانه نیز برخوردار است. بین جهان و من نامهای به پسر نوجوانش است. «سفیدپوستان هیچگاه مقیاس غارتهایی که آنها را ثروتمند کرده درک نمیکنند.» کتاب دربارهی نابرابری نژادی، خشونت پلیس، تاریخ بردهداری و جنگهای داخلی است.
هرگز رهایم نکن (Never Let Me Go)
کازوئو ایشیگورو (2005)
ایشیگورو تمثیلهایی عمیق و مبهوتکننده دربارهی تاریخ، ملیگرایی و جایگاه شخصی افراد در دنیای واقعی مینویسد که همیشه فراتر از درک ماست. رمان ششم این نویسندهی بریتانیاییژاپنی دربارهی مدرسهای خیالی به نام هایلشام واقع در انگلیس است. همه چیز در این مدرسهی شبانهروزی عادی بهنظر میرسد. از دانشآموزان بهخوبی نگهداری و حمایت میشود و به آنها هنر و ادبیات آموزش میدهند. اما، دربارهی دنیای خارج چیزی به دانشآموزان گفته نمیشود و اجازهی تماس با آن را ندارند. در زیرزمین این مدرسه، کتی رشد کرده و از دختری نوجوان به بانویی جوان تبدیل میشود. پس از آنکه کتی، به همراه دوستانش، روت و تامی، از منطقهی امنشان خارج میشوند رفتهرفته درک میکنند در این مدرسه چه میگذرد.
گیلیاد (Gilead)
مریلین رابینسون (2004)
رمانِ فلسفی و تأملآمیز مریلین رابینسون در قالب نامههایی روایت میشود که کشیشی سالخورده به نام جان امس (John Ames) در دههی 1950 برای پسر جوانش نوشته. جان امس آگاه است که بزرگسالی پسرش را نخواهد دید؛ اما، با نوشتنِ این نامهها، میتواند پس از مرگش مکالمهای یکطرفه با فرزندش برقرار کند: «وقتی این نامه را میخوانی، من نامیرا هستم؛ شاید از هر زمان دیگری زندهتر باشم.» این کتاب دربارهی میراثی تکرارناشدنی است، یادآور زیباییهای زودگذر زندگی دنیوی. پدر در پایان مینویسد: «هزارانهزار دلیل وجود دارد که باید این زندگی را زیست، که هر کدامش به خودیخود برای زندهبودن کافیست.»
تالار گرگ (Wolf Hall)
هیلاری منتل پیش از پروژهای که او را تبدیل به پدیدهای ادبی کرد ربعقرن سابقهی نشر کتاب داشت. تالار گرگ قسمت اول از سهگانهای است که سال 2009 شروع شد و سال 2020 با کتاب آینه و نور به پایان رسید. داستان دربارهی قدرتیافتن تامس کرامول در دربار دودمانِ سلطنتی تودور، ساختنِ یک انگلیس جدید و خودساختگی یکی از سیاستمداران پرنفوذ دربار هنری هشتم است. در سال 2019، گاردین این کتاب را در رتبهی اول صد کتاب برتر قرن بیستویکم قرار داد.
برای ارائه ترجمه موفق و خوانا، میبایست اصول ویرایش را نیز بدانید. اگر میخواهید مترجم و ویراستار باشید، میبایست به سراغ بهترین کتاب آموزش ویراستاری بروید.
سخن آخر
تا به اینجا، با بهترین کتابهای قرن بیست و یکم از نگاه گاردین آشنا شدید. اگر علاقهمند به ادبیات قرن و بیست و یکم هستید و میخواهید در کنار آثار کلاسیک و شاهکارهای ادبی گذشته، آثار جدید را نیز مطالعه کنید، میتوانید با خیال راحت به این فهرست اعتماد کنید.