هر شنبه با ترجمه: ترجمه جملات بلند انگلیسی

امروز می‌خواهم مطلبی را در «هر شنبه با ترجمه» مطرح کنم که همه مترجم‌ها به آن واقف هستند، ولی بیشترشان در عمل رعایت نمی‌کنند: ترجمه جمله‌های طولانی انگلیسی به فارسی. قاعده کلی ترجمه این است که بین وفاداری به متن مبدا و رساندن مفهوم به صورت ساده و روان در زبان مقصد تعادل مناسبی برقرار باشد. البته بسته به نوع متن مبدا و استفاده‌ای که از ترجمه خواهد شد، کفه ترازو ممکن است به هر کدام از این دو هدف سنگینی کند. در ترجمه جمله‌های طولانی انگلیسی به فارسی، وفاداری همزمان به سبک نوشتار و محتوای کلام مولف اغلب کار ساده‌ای نیست، چرا که انگلیسی از زبان‌های SVO است که در آنها فعل در وسط جمله قرار دارد و ممکن است مفعول‌های متعددی به دنبال آن بیایند. در حالی که فارسی از زبان‌های SOV است که در آنها فعل در انتهای جمله می‌آید و ترجمه جملات مرکب انگلیسی با وفاداری کامل به سبک و قالب مولف اصلی منجر به تولید متنی در فارسی خواهد شد که افعال متعددی در انتهای جمله دارد. در این موارد، ارجح آن است که اولویت را مفهوم و محتوای متن مبدا قرار داده و صورت ظاهری جمله را کاملاً تغییر دهیم تا متن در عین انتقال معنا، برای خوانندگان ترجمه ساده و قابل‌فهم باشد. به مثالی در این رابطه توجه کنید:

Etsy itself has grappled with this issue of authenticity versus reproduction in its own battles over the definition of ‘handmade’ and the scales of manufacture it sanctions. So have many  makers themselves as  they  try  to  position  themselves sustainably  in  the marketplace by having a more commercial product line which may involve greater mechanical intervention, the employment of others to hand make their designs, or even the very basic technique of using moulds in the making process.

در اینجا، جمله دوم طولانی و پیچیده است و ارائه یک ترجمه روان از آن مستلزم شکستن آن به چند جمله در فارسی است.

ترجمه:

خود اتسی نیز در تلاش برای تعریف مفهوم «دست‌ساز» و زدن مهر تایید بر مقیاس‌های تولید قابل‌قبول با مسئله اصالت دربرابر بازتولید درگیر بوده است. این موضوع درخصوص بسیاری از استادکاران نیز صادق است که در تلاش برای یافتن جایگاه ثابت و پایدار خود در بازار متوسل به ساخت محصولات تجاری‌تر شده‌اند که فرایند تولیدشان شامل استفاده بیشتر از ابزارهای مکانیکی، استخدام دیگران برای ساخت طرح‌های آنان با دست، یا حتی تکنیک بسیار اولیه استفاده از قالب است.

همانطور که ملاحظه فرمودید، مترجم با تبدیل یک جمله انگلیسی به سه جمله، هم معنا را به خوبی منتقل کرده و هم متن ساده و روانی در فارسی ارائه کرده است.

حال اگر بخواهیم همین جمله را با همان ساختار انگلیسی به فارسی ترجمه کنیم، جمله‌ای مانند این خواهیم داشت:

این موضوع درخصوص بسیاری از استادکارانی که در تلاش برای یافتن جایگاه پایدار خود در بازار از طریق ساخت محصولات تجاری‌تری که فرایند تولیدشان شامل استفاده بیشتر از ابزارهای مکانیکی، استخدام دیگران برای ساخت طرح‌های آنان با دست، یا حتی تکنیک بسیار اولیه استفاده از قالب است، هستند، نیز صادق است.

این نوع جمله‌بندی شاید به نظر بسیاری از مترجم‌ها خنده‌دار بیاید یا حتی باور نکنند که عده‌ای اینطور ترجمه می‌کنند. ولی واقعیت این است که وفاداری بیش از حد به قالب و ساختار جملات مبدا بسیار رایج است که در خصوص جملات بلندتر فاجعه‌آفرین می‌شود. بنابراین، یادمان باشد که این یک «ترجمه بد» است و به هیچ عنوان نمی‌توان از آن با عنوان «ترجمه دقیق» دفاع کرد.