شمارش کلمات، مدل تخفیفی ترادوس و کلمات وزن دار

چاپ شده در 27 مارس 2016

پترو دادی

منبع: https://www.linkedin.com/pulse/word-counts-trados-discount-model-weighted-words-petro-dudi

شمارش کلمات

در صنعت ترجمه، پرکاربردترین روش تعیین حجم کار شمارش تعداد کلمات است. هرچند باید بدانید که روش‌های دیگری مانند شمارش تعداد خطوط و صفحات نیز وجود دارد. اما اگر امکانش باشد، تقریبا همیشه به شمارش تعداد کلمات در یک پروژه اشاره می‌شود.

با استفاده از CAT (ترجمه به کمک کامپیوتر)، شمارش تعداد کلمات چهره‌ی کاملا جدیدی به خود می‌گیرد. ابزار CAT به‌جای اینکه فقط تعداد کل کلمات را در یک فایل بشمارند، می‌توانند آمار را با جزئیات بیشتری مانند تعداد کلمات تکراری، تطابق صددرصدی، تطابق متن، تطابق فازی، و بدون تطابق ارائه دهند، با این امکانات می‌توان یک گزارش جامع از وضعیت ترجمه ارائه داد. به عبارت ساده‌تر، CAT یک تصویر دقیق از این‌که پروژه چقدر کار می‌برد، و یا اینکه چه میزان از کار تا اینجا انجام شده به ما ارائه می‌دهد. این اطلاعات معمولا تحلیل یا گزارش TM (حافظه‌ی ترجمه) نامیده می‌شوند، و به همراه هر پروژه‌ی ترجمه‌ای که به استفاده از ابزار CAT نیاز دارد، ارائه می‌شوند.

در زیر دو اسکرین‌شات‌ از نمونه‌های گزارش حافظه‌ی ترجمه مشاهده می‌شود:

یک نمونه‌ تحلیل در نرم افزار ترادوس استودیو

یک نمونه‌ تحلیل در نرم افزار memoQ

در گزارش‌های بالا مشاهده می‌کنید که چگونه می‌توان یک برآورد کلی از حجم کار پروژه به‌دست آورد. مشخصا هرچه تعداد کلمات بدون تطابق بیشتر باشد، برای انجام پروژه باید زحمت بیشتری بکشید. بنابراین با یک لحظه نگاه کردن به گزارش حافظه‌ی ترجمه می‌توانید از میزان سختی پروژه مطلع شوید و بر اساس آن ساعت کار خود را تنظیم کنید.

مدل تخفیفی ترادوس

.یک اثر جانبی قابلیت تحلیل حافظه‌ی ترجمه معرفی مدل تخفیفی ترادوس توسط موسسات ترجمه‌ بود. این مدل به دو دلیل به آن طریق نامگذاری شد:

1. در آن دوره Trados Workbench بهترین ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر بود.
2. بر اساس نوع و تعداد تطابق‌ کلمات حاصل از حافظه‌ی ترجمه تخفیفی را به ترجمه اعمال می‌کرد.

اخیرا، این مدل با نام‌های دیگری مانند مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه یا ماتریس تطابق نیز شناخته می‌شود که این نام‌ها هدف آن‌را بهتر توصیف می‌کنند.

اساسا این مدل تخفیفی این کار را انجام می‌دهد: بر اساس هر نوع از تطبیقِ کلمه نرخ قیمت ترجمه متفاوتی اعمال می‌کند، به این ترتیب که برای کلمات بدون تطبیق نرخ کامل ترجمه  را لحاظ می‌کند و برای تطابق فازی، تطابق صددرصدی و کلمات تکراری نرخ را کمتر می‌کند. توجیه این امر هم این است که شما برای ترجمه‌ی بعضی از تطابق‌ها زحمت کمتری می‌کشید و بنابراین باید برهمان اساس پول دریافت کنید.

بگذارید برایتان یک مثال از مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه بیاورم:

جدول بالا یکی از مدل‌های متداول مورد استفاده در موسسات ترجمه است، اما مطمئنا نسخه‌های تغییریافته‌ی زیادی از این مدل خواهید یافت.

اجازه دهید یادآوری کنم که تطابق فازی یعنی تطابق 75 الی 99 درصدی و بنابراین کلمات بدون تطابق می‌توانند شامل تطابق 0 الی 74 درصدی باشند. این درصدها را با درصد پرداخت پول اشتباه نگیرید! این درصدها به معنای میزان تشابه جملات کلمات است، درحالیکه درصد پرداخت پول مربوط به میزان پرداخت پول برای هر نوع تطابق می‌باشد.

شاید برایتان سوال باشد که چرا در جدول بالا برای تطابق محتوایی، صفر درصد پرداخت پول در نظر گرفته شده و همانند تطابق صددرصدی، پرداخت 25 درصد در نظر گرفته نشده؟ تطابق محتوایی یک تطابق 100 درصد قطعی است و به این معناست که حتما صحیح است و نیاز به بازبینی یا اصلاح ندارد. برخلاف تطابق محتوایی در تطابق صددرصدی، باید یک بازبینی انجام شود تا مطمئن شویم که کلمات با باقی متن هماهنگ هستند، و بنابراین با توجه به زحمتی که وجود دارد 25 درصد نرخ پرداخت دارند.

حالا بیایید یک مثال واقعی را بررسی کنیم! فرض می‌کنیم که هزینه‌ی ترجمه هر کلمه 0.1 دلار باشد و به طور کامل از مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه استفاده می‌کنیم. همچنین، یک ستون جدید با عنوان «محاسبات» به جدول اضافه می‌کنم تا ببینیم محاسبات چگونه انجام می‌شوند.

در مثال بالا، برای این پروژه‌ی ترجمه در کل مبلغ 398.10 دلار دریافت می‌کنیم. اگر مشتری درخواست استفاده از مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه ( یا استفاده از یک ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر) را نداده بود، حق الزحمه معادل 480.10 دلار (4801 کلمه ضربدر 0.1 دلار برای هر کلمه) می‌شد. اما شما نباید فکر کنید که سرتان کلاه رفته. درست است که با 4801 کلمه سر و کار دارید اما ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر حجم کار شما را به واسطه‌ی تطابق فازی و صددرصدی و همچنین کلمات تکراری به میزان زیادی کاهش داده. به‌علاوه، تطابق‌های محتوایی کلا نیازی به زحمت ندارند.

بسیاری از مترجمان عدم علاقه خود را از ابزارهای ترجمه به کمک کامپیوتر ابراز کرده‌اند، و دلیل کلیدی آن هم مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه است. با توجه به اینکه من در هر دو جبهه‌ی این جنگ بین مترجمان و موسسات ترجمه بوده‌ام، باید بگویم که این اتهامات صحیح نیست. موسسات ترجمه در حال نقشه کشیدن برای بالا کشیدن پول شما نیستند (بسیارخب، بعضی از موسسات ترجمه هستند…!). آنها زمانی که از یک ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر استفاده می‌شود باید از این مدل‌ها استفاده کنند و برخی از دلایل این امر هم عبارتند از:

• رقابت: یک صنعت ترجمه‌ی اشباع شده به معنای سختی کسب سود است و بنابراین، لازم است که قیمت‌های بسیار رقابتی به مشتریان ارائه داد. به غیر از کاهش قیمت ترجمه به ازای هر کلمه، که اگر بخواهیم روراست باشیم نمی‌توان آن‌را به اندازه‌ای که نیاز است کاهش داد، راه جایگزین اعمال مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه است. بنابراین یک موسسه ترجمه به این طریق می‌تواند همزمان با نگه داشتن نرخ ترجمه در یک سطح منطقی، به مشتری یک قیمت قابل قبول ارائه دهد. این امر یک شرایط برد-برد برای همه‌ی طرفین درگیر این ماجراست (از جمله شما).
• توجیه زحمت کار: از آنجاییکه موسسه ترجمه یک حافظه‌ی ترجمه که شامل ترجمه‌های قبلی نیز می‌شود در اختیار شما قرار می‌دهد، کار شما خیلی ساده‌تر می‌شود. بنابراین، با کمک ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر و حافظه‌ی ترجمه‌، حجم کار شما به اندازه‌ای کاهش پیدا کرده که این تخفیف‌ها را توجیه کند.

بنابراین با اولین نگاه مدل تخفیفی تطابق حافظه‌ی ترجمه را رد نکنید. ذهنتان باز باشد، و فقط مطمئن شوید که نرخ درصد پرداخت پول بر حسب نوع تطابق، منطقی باشد.

کلمات وزن‌دار

گاهی‌اوقات اینکه بتوان تنها با یک نگاه به آمار حجم کار و آمار تطابقات دست پیدا کرد، مفید است. همچنین این امر بحث مالی امور را ساده‌تر می‌کند، چراکه فقط باید از یک عدد استفاده کرد و آن‌را به نرخ هر کلمه ضرب کرد. اینجا جایی است که بحث کلمات وزن‌دار مطرح می‌شود.

کلمات وزن‌دار به تازگی توجهات زیادی را جلب کرده‌اند، و به همراه گزارش‌های حافظه‌ی ترجمه معمول ارائه می‌شوند تا بتوانید بهترین تصویر ممکن از حجم کار یک پروژه را داشته باشید. این عدد جادویی با اعمال یک رابطه آماری به دو جزء کلیدی به دست می‌آید: درصد نرخ قیمت به ازای نوع تطابق و تعداد کلمات به ازای هر نوع تطابق. با ضرب کردن این دو جزء، کلمات وزن‌دار به دست می‌آید.

حواستان بمن هست؟ اجازه  بدهید با یک مثال مقداری مطلب را روشن‌تر کنیم. از آمار مثال قبل استفاده می‌کنم:

با اعمال یک رابطه‌ی ساده [درصد نرخ قیمت]  [تعداد کلمات] برای هر نوع تطابق، کلمات وزن‌دار برای آن نوع تطابق به دست می‌آید، و با جمع کردن آنها با هم به این عدد ارزشمندی که در این مدت راجع به آن صحبت می‌کردیم می‌رسیم.

حالا بیایید اعتبار و صحت حرفی را که قبل‌تر زدیم، که اگر عدد وزن‌دار را به نرخ قیمت ترجمه ضرب کنیم هزینه‌ی ترجمه‌ی پروژه به‌دست می‌آید، بسنجیم، اعداد مثال اول را اینجا می‌آورم تا بتوانیم راحت‌تر مقایسه کنیم:

نتایج مثال 1:

هزینه‌ی ترجمه‌ی پروژه: 398.10 دلار

روش محاسبه: گزارش حافظه‌ی ترجمه

نتایج مثال 2:

هزینه‌ی ترجمه‌ی پروژه: 398.10 دلار

روش محاسبه: [نرخ قیمت]  [تعداد کلمات وزندار] (3981 )

تعجبی ندارد. در هر دو مورد هزینه‌ی ترجمه‌ی پروژه یکسان شد.

دقت کنید که کلمات وزن‌دار فقط وقتی می‌توانند وجود داشته باشند که از یک ابزار ترجمه به کمک کامپیوتر استفاده شده باشد. این مطلب دیگر باید برای شما روشن باشد، دلیل این امر هم این است که اجزای لازم برای محاسبه‌ی تعداد کلمات وزن‌دار وابسته به نوع تطابق هستند که حاصل از حافظه‌ی ترجمه است.

توجه: مطالب بالا یک گزیده‌ی اصلاح شده از کتاب من با عنوان «ترجمه 101: شروع به عنوان یک مترجم» است که در تمامی کتاب‌فروشی‌های آنلاین بزرگ (Amazon, Branes & Noble, iTunes iBook store, Kobo, SmashWords, Lulu) موجود است. یک ویرایش ویژه از نسخه‌ی الکترونیکی کتاب (به همراه ابزارهای مفید ترجمه) در سایت http://www.translation101.net  یافت می‌شود.