تاریخچه زبان انگلیسی و چالش های ترجمه زبان انگلیسی در طول زمان

راه گریزی از آن ندارید. انگلیسی زبان اول حدود 380 میلیون نفر و زبان دوم حدود 300 میلیون نفر از مردم دنیاست. یک میلیارد نفر در حال فراگیری این زبان هستند. پیش‌بینی می‌شود تا سال 2050، نیمی از جمعیت جهان کمابیش مهارت سخن گفتن به این زبان را پیدا کنند. در میان زبان‌های مادری، تنها تعداد گویش‌وران زبان ماندرین (زبان چینی) از گویش‌وران زبان انگلیسی بیشتر است؛ انگلیسی زبان تجارت بین‌الملل، سیاست و دیپلماسی است. این زبان هنوز هم زبان اول دنیای کامپیوتر و اینترنت است.

زبان انگلیسی را در نئون‌های شانگهای می‌بینید، در ترانه‌های پاپ در مسکو می‌شنوید و در اسناد رسمی در پنوم‌پن) Phnom Penh  (می‌خوانید. مدارس تجاری فرانسوی به این زبان تدریس می‌کنند. زبان انگلیسی رسانه‌ی انتقال پیام در جلسات کابینه در بولیوی است. اندک کسانی می‌توانستند پیش‌بینی کنند که زبان «اراذل و اوباش» انگلستان در قرن 13 میلادی چنین راه درازی را طی کند. این زبان اکنون زبان جهانی است.

با وجود اینکه زبان انگلیسی امریکایی، بریتانیایی، استرالیایی و حتی کانادایی متقابلا قابل فهم است، اما تفاوت‌های جدی بین‌شان وجود دارد که باعث ایجاد سوءتفاهم‌های خجالت‌آور یا ناتوانی در برقراری ارتباط می‌شود. درنتیجه، خدمات زبان انگلیسی برای کمک به مردم در ایجاد ارتباط مناسب بسیار مهم است.

مهم‌تر از همه، این تفاوت‌ها به دستور زبان محدود نمی‌شود (برای مثال color و colour، program و programme ). درحالیکه، برخی از کلمات بریتانیایی مانند «naff»، «semi» یا «busk» برای شهروند امریکایی قابل فهم نیستند، از این کلمات برای بسیاری از بریتانیایی‌ها به ترتیب معانی «شلغم روغنی»، «بادمجان» یا حتی «مدفوع کبوتر» استنباط می‌شود. در ایالات متحده در استفاده از «knocked up» باید محتاط بود: این عبارت در بریتانیا به معنای «بیدار کردن با زدن به در» است اما در آمریکا به معنی «باردارشدن» است.

از آنجاکه ما معتقدیم که انگلیسی‌ای که در میدان تایمز) Times Square  (به گوش می‌رسد متفاوت از چیزی است که در میدان ترافالگار) Trafalgar Square  (به کار می‌رود، ما در شبکه مترجمین ایران تنها با متخصصانی کار می‌کنیم که فرهنگ و ظاهر)  (look-and-feelکشورهایی را که به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند، درک می‌کنند.

تاثیرات هندواروپایی و ژرمنی

زبان انگلیسی عضوی از خانواده‌ی زبان‌های هندواروپایی است. این خانواده‌ی بزرگ اکثر زبان‌های اروپایی را که امروزه صحبت می‌شوند، شامل می‌شود. خانواده‌ی هندواروپایی چندین شاخه‌ی اصلی دارد:

• زبان‌های لاتین و رومی مدرن
• زبان‌های ژرمنی
• زبان‌های هندوایرانی، شامل هندی و سانسکریت
• زبان‌های اسلاوی
• زبان‌های بالتیک لاتویایی و لیتوانیایی (اما نه استونیایی)
• زبان‌های سلتیک
• و یونانی

امروزه، حتی با وجود در دست نداشتن هیچ سند مکتوبی از زبان اصلی هندواروپایی که نیا-هندواروپایی نامیده می‌شود، همچنان می‌توان تاثیر آن را مشاهده کرد. به عنوان مثال معادل کلمه‌ی (father) در ژرمنی (vater)، در لاتین (pater) و در سانسکریت (pitr) است. این کلمات همگی هم‌ریشه (کلمات مشابه در زبان‌های مختلف با ریشه‌ی مشترک) هستند.

از بین این شاخه‌های خانواده‌ی هندواروپایی، دو زبان از اهمیت بیشتری برخوردارند: ژرمنی و رومی (دلیل این نامگذاری آن است که زبان‌های رومی از لاتین، زبان روم باستان، منشا می‌گیرند). انگلیسی در گروه زبان‌های ژرمنی قرار دارد. این گروه به عنوان زبانی مشترک در حدود 3000 سال پیش در منطقه‌ی رودخانه‌ی الب(Elbe) به وجود آمد. در حدود قرن دوم پیش از میلاد، این زبان مشترک ژرمنی به سه زیرمجموعه متمایز: ژرمنی شرقی، ژرمنی شمالی و ژرمنی غربی تقسیم شد.

انگلیسی قدیم (500 تا 1100 پس از میلاد)

در قرن پنجم و ششم بعد از میلاد، مهاجمان ژرمنی غربی همچون آنگل‌ها Angles  (که کلمات انگلستان و انگلیسی از این نام منشا گرفته‌اند)، ساکسون‌ها(Saxons) و جوت‌ها (Jutes) شروع به سکونت در جزایر بریتانیا کردند. آنها به زبانی متقابلا قابل فهم -شبیه به فریسی) Frisian  (مدرن (زبان ناحیه‌ی شمال شرقی هلند) که انگلیسی قدیم نامیده می‌شود- صحبت می‌کردند. چهار گویش اصلی انگلیسی قدیم: نورث‌آمبرین) Northumbrian  (در شمال انگلستان، مرسین  (Mercian)در سرزمین‌های میانی، ساکسون غربی در جنوب و غرب و کنتیش) Kentish (در جنوب شرقی به وجود آمد.

این مهاجمان ساکنان اولیه‌ی سلتیک‌زبان را از مناطقی که اکنون جز انگلستان است به اسکاتلند، ولز، کورن‌وال و ایرلند راندند و تعدادی از کلمات زبان سلتیک از آنها به جای ماند. این زبان‌های سلتیکی امروزه در زمره‌ی زبان‌های گیلیکِ (Gaelic) اسکاتلند و ایرلند و ولز به جا مانده‌اند. زبان کُرنیش اکنون از بین رفته است.

وایکینگ‌ها هم در این برهه‌ی زمانی بر زبان انگلیسی تاثیر گذاشتند. تهاجم‌های اسکاندیناویایی، که در حدود سال 850 شروع شدند، بسیاری از کلمات ژرمنی شمالی را به زبان انگلیسی -خصوصا در شمال انگلستان- وارد کردند. «dream» نمونه‌ای از این کلمات است که تا زمانیکه وایکینگ‌ها معنی کنونی آن را از (draumer) اسکاندیناوی ایی به عاریه گرفتند، به معنای «شادی یا joy» بود.«skirt» کلمه‌ی دیگری بود که درکنار هم‌ریشه‌ی اصلی انگلیسی‌اش «shirt» به حیات خود ادامه می‌دهد. برای مثال کلماتی مانند «be»، «water» و «strong» هم از ریشه‌های انگلیسی قدیم مشتق می‌شوند.

پیروزی نورمان و انگلیسی میانه (1100-1500)

ویلیام فاتح، دوک نرماندی، در سال 1066 به انگلستان و آنگلوساکسون‌ها حمله و آنجا را تسخیر کرد. تیول‌داران جدید به گویشی از فرانسوی قدیم، با عنوان آنگلونرمان (Anglo-Norman)، صحبت می‌کردند. نرمان‌ها نیز از نیای ژرمنی بودند (Norman از Norseman می‌آید) و آنگلو-نرمان گویشی فرانسوی بود که علاوه‌بر ریشه‌های اصلی لاتینش، تاثیرات زیادی از ژرمنی پذیرفته بود.

در سال 1204، جان پادشاه انگلستان، استان نرماندی را به شاه فرانسه باخت. این شروع جریانی بود که طی آن نوادگان نرمان در انگلستان شدیداً از عموزاده‌های فرانسوی‌شان دور شدند. حدود 150 سال بعد، مرگ سیاه (طاعون) (1349-50) حدود یک سوم جمعیت انگلیسی را از بین برد. در سال‌های بعد، اهمیت اقتصادی و اجتماعی طبقات کارگر و بازرگان رشد یافت و از رشد جمعیت آنگلو-نرمان بیشتر شد. ترکیب این دو زبان به عنوان انگلیسی میانه شناخته می‌شود.

تا سال 1362، تقسیم زبان‌شناختی بین اشراف و عوام تا حدود زیادی برچیده شده بود. در این سال، اساسنامه‌ی لوایح به تصویب رسید، که طی آن زبان انگلیسی به زبان دادگاه‌ها تبدیل شد و این شروعی برای استفاده از آن در پارلمان بود.

انگلیسی مدرن ابتدایی (1500-1800)

موج بعدی نوآوری در زبان انگلیسی با رنسانس متقارن شد. احیای دانش‌پژوهی کلاسیک کلمات قدیمی لاتین و یونانی زیادی را به زبان انگلیسی وارد کرد. دو عامل اصلی دیگر بر زبان تاثیر گذاشت و به جداسازی انگلیسی مدرن و میانه کمک کرد. اولین عامل دگرگونی بزرگ واکه‌ها Great Vowel Shift  (تغییری در تلفظ که در حدود سال 1400 شروع شد) و دومین عامل ظهور ماشین چاپ بود.

ویلیام کاکستون (William Caxton) در سال 1476 ماشین چاپ را به انگلستان وارد کرد. در نتیجه، کتاب‌ها ارزان‌تر شدند و نرخ باسوادی بیشتر شد. طبع و نشر برای توده‌های مردم به کاسبی سودآوری بدل شد و انتشار کتاب‌ها به زبان انگلیسی، در مقایسه با لاتین، رایج‌تر شد. در نهایت، ماشین چاپ استانداردسازی زبان انگلیسی را به ارمغان آورد. گویش لندنی، که اکثر شرکت‌های انتشاراتی در آن قرار داشتند، به گویش استاندارد بدل شد. املا و دستور زبان تثبیت شد و اولین لغت‌نامه‌ی انگلیسی در سال 1604 منتشر شد.

انگلیسی مدرن متاخر (از 1800 تا به امروز)

واژگان وجه تمایز اصلی بین زبان انگلیسی مدرن ابتدایی و متاخر است. تلفظ، دستور زبان و املا عمدتا یکسان است، اما انگلیسی مدرن متاخر کلمات بسیار بیشتری دارد. این کلمات نتیجه‌ی دو عامل تاریخی است. نخستین عامل انقلاب صنعتی و ظهور جامعه‌ی فناورانه است. این امر باعث ایجاد کلمات جدید برای چیزها و ایده‌هایی شد که پیش از آن وجود نداشتند ( اکسیژن، اتمسفر، تشعشع، هسته‌ای و غیره).

دومین عامل امپراطوری بریتانیا بود. در اوج دوران امپراطوری، بریتانیا بر یک چهارم کره‌ی زمین حکمرانی می‌کرد و انگلیسی لغات خارجی بسیاری را به خود پذیرفت و آنها را از آن خود کرد. درنهایت، قرن بیستم شاهد دو جنگ جهانی بود و تاثیر نظامی بر زبان در طول نیمه‌ی دوم این قرن قابل‌توجه بوده است (برای مثال blockbuster (بمب‌افکنی که یک بلوک شهری را نابود می‌کند).