کسی متوجه ترجمه باکیفیت نمی‌شود، اما اگر بد باشد، همه می‌فهمند
- بازخوانی توسط متخصص، استفاده از ترمینولوژی و کنترل کیفی، راه‌حل اجتناب از ترجمه‌های خنده‌دار یا فاجعه بار است.
برچسب لباسی که به چندین زبان مختلف کشور چین را «ظروف چینی» ترجمه کرده است یا تابلویی سوئدی که جمله انگلیسی «پنجره را ببندید» را با یک غلط املایی به جمله «پنجره را بشکنید» تبدیل کرده است از جمله ترجمه‌های اشتباه و خنده‌داری هستند که برای مشاهده بی‌شمار از این ترجمه‌ها کافی است به توییتر و هشتگ‌های #badtranslations یا #translationfail سر بزنید.
همیشه هم خنده‌دار نیست
همیشه این‌طور نیست که ترجمه‌های ضعیف فقط اسباب خنده شده، به اشتراک گذاشته و بعد فراموش شوند. سال 2001، یکی از تولیدکنندگان آمریکایی شیر خشک مجبور شد 6/4 میلیون قوطی از یکی از محصولاتش را از بازار جمع‌آوری کند، زیرا دستورالعمل‌های اسپانیایی مصرف شیر اشتباه ترجمه شده بودند و رعایت آن دستورالعمل‌ها با ریسک ابتلای نوزادان به بیماری‌های شدیدی همراه بود. اگرچه این مشکل ظاهراً قبل از بروز هرگونه آسیب به کودکان برطرف شد اما برای شرکت بسیار گران تمام شد.
و درست در سال گذشته، پس‌ازآنکه پیام انگلیسی کوتاهی در مورد تولد پادشاه تایلند به‌صورت خودکار ترجمه و پست گذاشته شد و توهین بزرگی محسوب شد، بستر رسانه اجتماعی مجبور شد عمیقاً از مردم تایلند عذرخواهی و ویژگی ترجمه خودکار خود را غیرفعال کند.
چهار روش برای اطمینان از کیفیت ترجمه
بیشتر نمونه‌هایی که به نظر ما بامزه هستند، نتیجه ترجمه ماشینی (MT) ضعیف و عدم بازخوانی توسط افرادی هستند که بتوانند محتوا را به‌درستی درک کنند و به هر دو زبان مسلط باشند. مثال تایلندی بالا نشان می‌دهد که چرا شرکت‌ها باید حواسشان را قبل از استفاده از ترجمه ماشینی بدون بازخوانی انسانی جمع کنند.
درحالی‌که افزودن مترجمی حرفه‌ای به روند ترجمه اولین راه دفاع در برابر شرمساری (یا بدتر) است، تجربه تولیدکننده شیر خشک نشان می‌دهد که اشتباهات همچنان ادامه دارند. تا زمانی که ترجمه باکیفیت به دست انسان‌ها انجام می‌شود، باید تا حد توان مراقب بروز خطاهای انسانی باشیم.
در ادامه چهار روش برای انجام اطمینان از کیفیت ترجمه ذکر شده است.
-
افرادی را به روند ترجمه اضافه کنید
استفاده از ترجمه (یا ویرایش ترجمه ماشینی) بدون بازبینی بیشتر ممکن است برای انواع خاصی از محتوا انتخاب درستی باشد؛ اما هرچقدر احتمال خطا بیشتر، یا عواقب احتمالی آن جدی‌تر باشد، بیشتر باید به فکر افزودن یک یا چند بازخوان به روند کار بود.
بازخوان متخصص در زبانشناسی مسائل مربوط به سبک و فحوا و همچنین خطاهای املایی، دستور زبانی و معنایی را ارزیابی می‌کند. بازخوانی که متخصص موضوعی است (و به زبان مقصد صحبت می‌کند) می‌تواند دقت و تناسب ترمینولوژی و اصطلاحات خاص را ارزیابی کند.
طبیعتاً داشتن ابزارهای مناسب برای دستیابی، ارزیابی و پیگیری کیفیت ترجمه به مترجمان و بازخوان‌ها کمک می‌کند. ابزار کمک‌ترجمه کامپیوتری (CAT) باید دارای افزونه «ویرایش» باشد تا به شناسایی و رفع ایرادات رایج- مثلاً ایرادات مربوط به علائم نگارشی، قالب‌بندی یا نویسه‌های خاص- کمک کند، طوری که مترجم انسانی تمرکز خود را به‌صورت یکپارچه بر انتقال درست محتوای پیام معطوف کند.
-
از ترمینولوژی صحیح استفاده کنید
قطعاً نمی‌خواهید بازخوان در حین انجام کار روی پروژه معادل‌هایی که مترجم از ترمینولوژی شرکت یا برندِ صاحب پروژه انتخاب کرده است را تغییر دهد.
استفاده ناصحیح از ترمینولوژی ممکن است بدترین خطای اشتباه ترجمه نباشد اما می‌تواند باعث ایجاد سردرگمی در بین مخاطبان هدف شود. در دنیایی که دیجیتال حرف اول را می‌زند و مردم بیش از هر زمان دیگری حق انتخاب دارند، برندهایی که پیام صریح و پیوسته‌شان به تمام زبان‌ها ترجمه می‌شود، از شانس بیشتری برای پیشرفت برخوردارند.
در حالت ایده‌آل، بهتر است همه افراد مرتبط با ترجمه، چه کار اصلی آنها باشد و چه نباشد، به یک ترم‌بیس خوب دسترسی داشته باشند. امروزه، با استفاده از ابزارهای ابری مدیریت ترمینولوژی که امکان دسترسی به اطلاعات ترمینولوژی را برای تمام افراد صاحب مرورگر ممکن می‌کند، امر فوق به‌راحتی امکان‌پذیر است و احتمال ترجمه خوب و پیوسته افزایش پیدا می‌کند. اگر از واژه‌نامه‌های مبتنی بر اکسل استفاده می‌کنید، به‌راحتی می‌توانید آنها را به ترم‌بیسی در محیط ابری ترجمه تبدیل کنید.
پیشتر در مطلب آموزش ترادوس درباره تبدیل فایل اکسل به ترم‌بیس توضیحاتی ارائه شده است.
دسترسی افراد بیشتر به ترم‌بیس شما باعث گسترش اجتماعی می‌شود که به وضوح در تصمیم‌گیری ترمینولوژی سهیم هستند. همین امر راه را برای به‌روزرسانی و تأیید جمعی و قاطعانه اصطلاحاتی که می‌خواهید از آنها استفاده یا اجتناب کنید، باز می‌کند- مرحله‌ای مهم در فرایند تکامل‌یافته تضمین کیفیت.
-
به ارزیابی کیفیت ترجمه رسمیت دهید
روش دیگر برای تکمیل فرآیند تضمین کیفیت، رسمیت دادن به سیستم استفاده‌شده توسط بازخوان‌های زبانشناسی برای ارزیابی ترجمه‌ها و ارائه بازخورد است. این کار شامل استفاده از ابزار ارزیابی کیفیت ترجمه (TQA) است که به‌صورت ایده‌آل در ابزار CAT تعبیه شده است.
ابزار ارزیابی کیفیت ترجمه چارچوبی را برای طبقه‌بندی پیوسته و امتیازدهی به شدت خطاهای ترجمه فراهم می‌کند. به این معنا که با گذشت زمان، می‌توانید کیفیت ترجمه‌ای را که در بین پروژه‌ها به دست می‌آورید ارزیابی کنید و یا پیشرفت مترجمان دیگر را زیر نظر بگیرید. به‌علاوه این روش در ارائه بازخورد هدفمند به مترجمان بسیار مؤثرتر است و به آنها کمک می‌کند تا از انتخاب‌هایی که مناسب مخاطب نیست جلوگیری کنند.
کارآمدی TQA در ابزارهای CAT هنوز نسبتاً جدید است، یعنی هم‌زمان با تمرکز تولیدکنندگان این ابزار بر چگونگی انجام فرآیند طبقه‌بندی و امتیازدهی به شکل کاربرپسند، باید پیشرفت‌های مداوم در استفاده از این ابزار را نیز زیر نظر داشت. به‌عنوان مثال، در استفاده شخصی از این ابزار، اکنون می‌توانید از پاپ‌آپ TQA بر روی برخی اصلاحات استفاده نکنید (قبلاً تنها روش انجام همین بود). در عوض، بازخوان‌ها می‌توانند ابتدا بازخوانی خود را کامل کنند، سپس تمامی اصلاحات را برای دسته‌بندی خطاهای TQA انجام دهند.
-
ترجمه خلاقانه: از ابزارهای مناسب استفاده کنید
ترجمه خلاقانه معمولاً یکی از مواردی است که ابزارهای CAT برای آن طراحی نشده‌اند؛ بنابراین شنیدن در مورد این تغییر خبر خوبی است.
ترجمه خلاقانه می‌تواند کیفیت محتوای باارزش را به سطح جدیدی برساند، اما این کار بیشتر شبیه به تولید محتوا است تا ترجمه. مترجمانی که از آنها ترجمه خلاقانه خواسته شده است، معمولاً می‌خواهند گزینه‌های مختلفی را ارائه دهند، در مورد دلیل انتخاب‌های مختلف نظر دهند و به‌طور بالقوه ترجمه مجدد (معکوس) ارائه دهند تا در ارزیابی دقت و کیفیت گزینه‌های مختلف به بازخوان‌ها کمک کنند. انتقال این موارد به محیط CAT گام بزرگی به‌سوی جلو است، زیرا ابزار CAT فرایندهای زیادی را به‌صورت خودکار انجام می‌دهد و همین امر مدیریت ترجمه خلاقانه را بسیار پرزحمت می‌کند. تلاش در جهت مدیریت ترجمه خلاقانه باعث تمرکز بر دستیابی به ترجمه‌هایی باکیفیت می‌شود که جان کلام را ادا می‌کنند؛ و ترجمه خلاقانه نیز در حافظه ترجمه ذخیره می‌شود که برای کارهای آتی (به‌ویژه در سطح انطباق بخش به بخش) ارزشمند است.
به کیفیت متعهد باشید
هر شرکتی که بخواهد از بدترین اشتباهات ترجمه ماشینی جلوگیری کند باید فرایند بومی‌سازی متمرکز بر کیفیت را طراحی و از فناوری‌هایی برای ترجمه استفاده کند که ارزیابی و اطمینان از کیفیت ترجمه را آسان‌تر می‌کنند. این موضوع در مورد هر شرکتی که بخواهد از ترجمه خلاقانه برای جلب مخاطب به هر زبان و هر فرهنگی استفاده کند نیز صادق است. هر زمان که لازم باشد ترجمه شما از مسیر ترجمه خام ماشینی به سمت ترجمه خلاقانه برود، باید از خود بپرسید: آیا کنترل کیفیت را درست انجام می‌دهیم؟
