اصطلاحات ارزهای دیجیتال

رمزارز چیست؟

رمزارزها (cryptocurrencies) ارزهای دیجیتالی‌اند که با شبکه‌های کامپیوتری غیرمتمرکز (decentralized computer networks) به نام بلاک‌چین اجرا می‌شوند. به‌زبان ساده، غیرمتمرکزبودن به این معناست که چند دستگاه به‌طور همزمان فرایند پردازش اطلاعات را انجام می‌دهند؛ در نتیجه، اگر هر کدام از این دستگاه‌ها دچار اختلال شود، سایر سرورها خدمت‌رسانی به کاربرها را ادامه می‌دهند. برعکس، در شبکه‌های متمرکز که حول یک سرور واحد یا  مسترنود (Masternode) ساخته می‌شوند، پردازش داده‌ها و ذخیره‌ی اطلاعات کاربرها تنها در یک سرور انجام می‌شود، و سایر کاربرها از همان سرور به تمام اطلاعات آن کاربر دسترسی خواهند داشت.

بیت کوین، اتریوم، تتر، کاردانو، بایننس کوین و یو‌اس‌دی کوین (USD Coin) برخی از مهم‌ترین و پذیرفته‌شده‌ترین ارزهای دیجیتال هستند.

رشد رمزارزها متوقف که نمی‌شود هیچ، رمزارزهای جدید نیز پا به عرصه‌ی حیات می‌گذارند. محبوبیت روزافزون رمزارزها ناشی از اعتمادپذیری ارزهای دیجیتال برتر، یعنی بیت کوین و اتریوم، است.

اگر می‌خواهید از داستان پیچیده‌ی رمزارزها سر در بیاورید یا حتی در این حوزه فعالیت کنید، ابتدا باید با اصطلاحات پربسامد این رشته آشنا شوید. پس با ما همراه باشید تا برخی از اصطلاحات پرکاربرد رمزارزها را مرور کنیم.

بلوک (Block)

بلوک یک فایل کامپیوتری است. هر بلوک یک رکورد یا دفتر کل (ledger) از تراکنش‌های رمزارزی را در یک دوره‌ی معین نگهداری می‌کند. ارزش هر بلوک برابر با تعدادی مشخص سکه (کوین) است. برای نمونه،  یک بلاک در زنجیره‌های بلوکیِ بیت‌کوین ارزشی برابر با 6.25 بیت‌کوین دارد؛ این عدد تا سال 2140 هر چهار سال یک بار نصف می‌شود، و در سال 2140، آخرین بلوک ایجاد می‌گردد. اندازه‌ی  بلوک‌ها در زنجیره‌های بلوکی متغیر است. در تئوری، محدودیت بیت‌کوین 4 مگابایت است؛ در حالی که محدودیت بیت‌کوین‌کش (Bitcoin Cash) بین 8 تا 32 مگ است.

برای درکِ بهتر مفهوم بلوک، باید با اصطلاح زنجیره‌ی بلوکی آشنا شویم.

زنجیره‌ی بلوکی (Blockchain)

زنجیره‌ی بلوکی در واقع نوعی پایگاه داده است. این پایگاه داده در یک شبکه‌ی کامپیوتری غیرمتمرکز توزیع شده است.  زنجیره‌های بلوکی، مانند سایر پایگاه‌های داده، اطلاعات را به‌صورت دیجیتال ذخیره می‌کنند. نقش حیاتی زنجیره‌ی بلوکی در سیستم‌های رمزارز، مانند بیت‌کوین، انکارناپذیر است، زیرا تراکنش‌ها را به‌صورت امن و غیرمتمرکز ثبت و نگهداری می‌کنند.  زنجیره‌ی بلوکی محرمانگی و امنیت داده‌ها را تضمین کرده و بدون نیاز به دخالت اشخاص ثالث و امین، برای مشتریان اعتمادسازی می‌کند.

تفاوت اصلی زنجیره‌ی بلوکی و پایگاه‌های داده‌ی متداول شیوه‌ی سازمان‌دهی داده‌هاست. زنجیره‌ی بلوکی اطلاعات را گروه‌بندی می‌کند؛ هر کدام از این گروه‌ها را، که مجموعه‌ای از اطلاعات در آن‌ها ذخیره می‌شود، بلوک می‌نامند. همان‌طور که پیش از این گفته شد، بلوک‌ها ظرفیت محدودی دارند. وقتی ظرفیت‌ هر کدام‌شان پر شد، بسته شده و به بلوکی که پیش از این ظرفیتش پر شده متصل می‌شوند. پس از به‌هم‌پیوستن چند بلوک زنجیره‌ای از داده‌ها پدید می‌آید که بلاک‌چین یا زنجیره‌ی بلوکی نامیده می‌شوند.

هدف زنجیره‌ی بلوکی ثبت‌وضبط و توزیع اطلاعات دیجیتال و جلوگیری از تغییر آن‌هاست. در نتیجه، هر زنجیره‌ی بلوکی پایه‌ی دفاتر کل تغییرناپذیر است (immutable ledgers)، یعنی سابقه‌ای از تراکنش‌ها که هیچ‌کس نمی‌تواند آن‌ها را تغییر دهد، پاک کند یا از بین ببرد. به‌همین‌دلیل، زنجیره‌ی بلوکی را فناوری دفترکل توزیع‌شده (distributed ledger technology) نیز می‌نامند.

در بسیاری از منابع فارسی‌زبان، اصطلاح انگلیسی را نویسه‌گردانی کرده‌اند و عبارت «بلاک‌چین» را برای آن به کار برده‌اند.

دفترکل توزیع‌شده (Distributed Ledger)

نام دیگر زنجیره‌ی بلوکی است.

بلوک اولیه یا جنسیس‌بلاک (Genesis Block)

اولین بلوک در هر زنجیره‌ی بلوکی که حاوی کوین‌های غیرقابل‌خرج‌کردن است. بلوک اولیه بیت‌کوین در 3ژانویه2009 ایجاد شد که حاوی 50 بیت‌کوین است. در برخی منابع فارسی‌زبان، معادل‌های بلوک پیدایش و بلوک صفر را نیز برای جنسیس‌بلاک استفاده کرده‌اند.

ارتفاع بلوک (Block Height)

ارتفاع بلوک به مکانی خاص در یک زنجیره‌ی بلوکی اطلاق می‌شود. با شمارش تعداد بلوک‌های تایید‌شده پیش از یک بلوک خاص ارتفاع بلوک را اندازه‌ می‌گیرند.

نظیربه‌نظیر (Peer-to-Peer)

ایجاد شبکه بین دو یا چند کامپیوتر بدون اینکه شخص ثالث نقش واسطه را بین آن‌ها بازی کند. زنجیره‌های بلوکی بر روی شبکه‌های نظیربه‌نظیر غیرمتمرکز اجرا می‌شوند.

پروتکل (Protocol)

نرم‌افزاری که عامل ایجاد پیوند بین بلوک‌هاست و چگونگی افزودن بلوک‌های جدید به شبکه‌ی غیرمتمرکز  تحت قواعد آن تعیین می‌شود.

الگوریتم (Algorithm)

الگوریتم‌ها فرمول‌ها یا دستورالعمل‌هایی‌اند که برای ایجاد کلید (Key) از آن‌ها استفاده می‌شود؛ کلیدها تراکنش‌ها را امن نگه می‌دارند. رمزارزها به سه کلید اصلی وابسته‌اند: هش (Hash)، کلید عمومی (Public Key)، و کلید خصوصی (Private Key). هر کدام از این‌ها را در ادامه توضیح می‌دهیم.

رمزگذاری (Encryption)

رمزگذاری وسیله‌ای برای امنیت داده‌های دیجیتال است. در رمزگذاری، از یک یا چند تکنیک ریاضیاتی، به‌همراه یک گذرواژه یا «کلید» برای رمزگشایی از اطلاعات، استفاده می‌کنند. فرایند رمزگذاری با استفاده از الگوریتم اطلاعات اصلی را خوانش‌ناپذیر (unreadable) یا غیرقابل‌فهم می‌کند. برای نمونه، این فرایند متن اصلی، یا  متن آشکار یا متن رمزنگاری‌نشده (plaintext)، را به متنی جایگزین تبدیل می‌کند، که آن را متن رمزنگاری‌شده (ciphertext) می‌نامند.

رمزگذاری را رمزنگاری (cryptography) هم می‌نامند که خاستگاه اصطلاح رمزارز (cryptocurrencies) است.

هش (Hash)

رشته‌ای منحصربه‌فرد از اعداد و حروف که نماینده‌ی یک تراکنش تایید‌شده و سابمیت‌شده است. به آن شناسه‌ی تراکنش (TxID ) هم می‌گویند.

سرعت هش یا هش‌ریت (Hash Rate)

سرعت هش معیاری است که نشان می‌دهد هر ثانیه احتمال انجام چند محاسبه وجود دارد. در تعریفی دیگر، سرعت تأیید و سابمیت هر تراکنش به‌وسیله‌ی یک کامپیوتر است که در پی آن، یک هش جدید به وجود می‌آید. در واقع، میانگین سرعتی است که در آن یک زنجیره‌ی بلوکی هش‌های جدید تولید می‌کند.

کلید عمومی (Public Key)

رشته‌ای از اعداد و حروف که آدرس کیف پول شما را در زنجیره‌ی بلوکی شناسایی می‌کند. کلید عمومی، از اسمش پیداست که اطلاعات شخصی به حساب نمی‌آید. همان‌طور که عموم مردم به آدرس ایمیل یا شماره‌حساب بانکی شما دسترسی دارند، کلید عمومی شما نیز به‌راحتی در دسترس عموم است.

کلید خصوصی (Private Key)

رشته‌ای از اعداد و حروف که قفل کیف پول شما را باز می‌کند. کلید خصوصی بخشی از اطلاعات شخصی شماست و نباید با دیگران به اشتراک گذاشته شود، مانند گذرواژه‌ها یا پین‌ها.

عبارت بازیابی (Seed Phrase)

قطعاً، ممکن است کلید خصوصی خودتان را فراموش کنید، همان‌طور که گذرواژه‌ها برخی اوقات از یادتان می‌روند. در این صورت، عبارت بازیابی به کمک‌تان می‌آید تا کلید خصوصی را بازیابی کنید. عبارت بازیابی عبارتی دوازده، هجده یا بیست‌وچهارحرفی است که فقط و فقط شما به آن دسترسی دارید و بک‌آپ کلید خصوصی شماست.

کیف پول (Wallet)

فایلی در زنجیره‌ی بلوکی که رمزارزهای شما را دریافت و ذخیره می‌کند. برای درک بهتر، صندوق ایمیل‌تان را تصور کنید که ایمیل‌های دوستان‌تان در آن ذخیره می‌شود. هم با کلید عمومی و هم با کلید خصوصی می‌توانیم از کیف پول‌مان استفاده کنیم.

کیف پول سرد (Cold Wallet)

کیف پول سرد، یا کیف پول سخت‌افزاری، ذخیره‌ی آفلاین کلیدهای خصوصی و عمومی کیف پول شماست. به این صورت که، برای جلوگیری از هک‌شدن و ازدست‌رفتن کلیدهای عمومی و خصوصی، یا از آن‌ها پرینت گرفته می‌شود یا بر روی یک هارد اکسترنال که به اینترنت وصل نیست ذخیره می‌شوند. اگر کوین‌های موجود در کیف پول شما زیاد است، پیشنهاد می‌شود از کیف پول سرد استفاده کنید.

کیف پول داغ (Hot Wallet)

کلیدهای عمومی و خصوصی کیف پول شما در اپلیکیشنِ متصل به اینترنت ذخیره می‌شود. اگر کامپیوتر یا تلفن‌تان هک شود، کلیدهای شما در معرض سرقت قرار می‌گیرند.

ماینینگ (Mining)‌

ماینینگ یا استخراج ارز دیجیتال فرایندی است که از طریق آن یک کامپیوتر یا گروهی از کامپیوترها تراکنش‌ها را تأیید می‌کنند. پس از پذیرش تراکنش توسط تمام کامپیوترهای شبکه، دو رویداد رخ می‌دهد: در رویداد اول، یک بلوک جدید به زنجیره اضافه می‌شود؛ در رویداد دوم، کوین‌های جدید به بلوک جدید اضافه می‌شود.

اجماع (Consensus)

الگوریتمی است که از طریق آن تراکنش‌ها تأیید و سابمیت می‌شوند. اثبات کار (Proof of Work)، اثبات اعتبار (Proof of Authority) و اثبات سهام (Proof of Stake) انواع اصلی الگوریتم‌های اجماع‌اند.

ممپول (Mempool)

ممپول مجموعه‌ای از تراکنش‌های تصدیق‌شده و سابمیت‌شده است که در انتظارند تمام کامپیوترهای موجود در شبکه‌ی بیت‌کوین، آن‌ها را تأیید کنند. در واقع، «اتاق انتظار» بلوک‌های معتبر است. اگر اندازه‌ی ممپول زیاد شود پدیده‌ی اشباع (congestion) اتفاق می‌افتد که در برخی منابع آن را «انسداد» نیز ترجمه کرده‌اند. ترافیک بلوک‌هایی که در انتظار اضافه‌شدن به زنجیره‌ی بلوکی هستند اشباع نامیده می‌شود.

اثبات کار (Proof of Work)

اثبات کار الگوریتمی است که چند کامپیوتر را قادر می‌سازد در یک زنجیره‌ی بلوکی، برای استخراج بلوک با هم رقابت کنند. کامپیوتری که استخراج اولین بلوک را سریع‌تر از همه به پایان رساند، پیش از آنکه سایر کامپیوترها بلوک جدید را مورد پذیرش قرار دهند، باید ثابت کند مقدار مشخصی از انرژی را برای انجام این کار صرف کرده است.

اثبات اعتبار (Proof of Authority)

اثبات اعتبار الگوریتمی است که به یک کامپیوتر مورداعتماد یا گروهی از کامپیوترهای مورداعتماد، اعتبار لازم را برای استخراج بلوک اختصاص می‌دهد.

اثبات سهام (Proof of Stake)

اثبات سهام الگوریتمی است که به یک کامپیوتر، براساس تعداد کوین‌هایی که دارد، اجازه می‌دهد بلوک استخراج کند. برای نمونه، کامپیوتری که مالک 2 درصد از کوین‌های قابل‌دسترسی است می‌تواند حداکثر 2 درصد از تمام بلوک‌ها را استخراج کند.

اثبات فعالیت (Proof of Activity)

اثبات فعالیت الگوریتمی است که همزمان از الگوریتم‌های اثبات کار و اثبات سهام برای تصدیق تراکنش‌ها استفاده می‌کند. سیستم با الگوریتم اثبات کار شروع می‌کند. پس از افزودن موفقیت‌آمیز یک بلوک، به الگوریتم اثبات سهام سوئیچ می‌کند.

اثبات سوزاندن (Proof of Burn)

اثبات سوزاندن الگوریتمی است که به کامپیوترها اجازه می‌دهد به‌اندازه‌ی بلوک‌هایی که «سوزانده‌اند» کوین استخراج کنند. سوزاندن از طریق ارسال کوین‌ها به یک آدرس غیر قابل خرج (Unspendable) انجام می‌شود. هرچه کوین‌های بیشتری سوزانده شود، شانس استخراج کوین افزایش می‌یابد.

در زبان انگلیسی، این الگوریتم‌ها را به شکل مخفف‌شان نیز نمایش می‌دهند: اثبات کار (PoW)، اثبات اعتبار (PoA)، اثبات سهام (PoS)،  اثبات فعالیت (PoA) و اثبات سوزاندن (PoB).

توکن غیرقابل‌تعویض (Non-Fungible Token)

توکن غیرقابل‌تعویض فایلی است که در یک بلوک ذخیره می‌شود و نمی‌توان نسخه‌ای دیگر از آن تهیه یا جایگزینش کرد. به بیان دیگر، هر توکن غیرقابل‌تعویض همانند اثر انگشت منحصربه‌فرد است. به‌همین‌دلیل است که توکن‌های غیرقابل‌تعویض به دارایی‌های دیجیتال متصل می‌شوند، مانند یک عکس در فرمت JPEG یا یک نقاشی دیجیتال، تا مالکیتِ دارایی را ثابت کنند یا دسترسی به دارایی را امکان‌پذیر سازند.

ارز بی‌پشتوانه (Fiat Currency)

ارز یا واحد پولی که توسط دولت‌ها ایجاد می‌شود و بانک مرکزی آن را توزیع می‌کند. در مقایسه، رمزارزها را کامپیوترها می‌سازند و از طریق شبکه‌های نظیربه‌نظیر، یا همان زنجیره‌های بلوکی، توزیع می‌شوند.

گره (Node)

گره در واقع یک کامپیوتر است که بخشی از زنجیره‌ی بلوکی را تشکیل می‌دهد. با این تعریف، زنجیره‌ی بلوکی شبکه‌ای از گره‌هاست.

فاست (Faucet)

فاست سیستمی برای تخصیص پاداش است که بر روی وب‌سایت‌ها یا اپلیکیشن‌ها قرار دارد. فاست در ازای ثبت‌نام‌کردن یا تکمیل‌کردن تسک‌های خاص، رمزارزهای رایگان ارائه می‌دهد. برخی از این آفرها جعلی‌اند و کاربر باید پیش از ثبت‌نام یا هنگام به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها مراقب باشد.

نهنگ (Whale)

افراد یا گروه‌هایی که تعداد فراوانی از کوین‌های یک رمزارز خاص را در اختیار دارند. در بیت‌کوین، باید دست‌کم 1000 کوین داشته باشید تا در دسته‌ی نهنگ‌ها جای بگیرید. دلفین‌ها یا ماهی‌ها کوین‌های کمتری دارند.

نانس (Nonce)

نانس عددی تصادفی است که فقط یک بار ایجاد و استفاده می‌شود تا بلوک‌های جدید را تصدیق کند. وقتی یک بلوک سابمیت می‌شود، یک نانس به آن اختصاص می‌یابد تا در واقع تأیید شود یک بلوک جدید است نه یک بلوک قدیمی که مجدداً در زنجیره سابمیت شده است.

قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)

قرارداد هوشمند قراردادی است که به‌صورت خودکار اجرا می‌شود. در این قرارداد، شرایط و ضوابطی که میان فروشنده و خریدار توافق شده است مستقیماً به‌صورت کد در می‌آید. کدها و توافق‌های میان دو طرف، در سراسر شبکه‌ی زنجیره‌ی بلوکی غیرمتمرکز توزیع می‌شوند. کدها اجرای قرارداد را کنترل می‌کنند، و تراکنش‌ها قابل‌ردیابی و غیرقابل‌بازگشت‌اند. قرارداد هوشمند به تراکنش‌ها و توافق‌نامه‌های مورداطمینان اجازه می‌دهد میان طرف‌های گم‌نام و دور از هم، بدون نیاز به مرجع متمرکز، سیستم حقوقی یا سازوکار اجرایی خارجی، اجرا شوند.

سالیدیتی (Solidity)

سالیدیتی زبانی برای برنامه‌نویسی است که برای ایجاد قراردادهای هوشمند مبتنی بر اتریوم استفاده می‌شود.

اوراکل (Oracle)

اوراکل کدی است که داده‌ها را از منابع متعدد داخل و بیرون زنجیره‌ی بلوکی دریافت می‌کند؛ سپس، نتایج را تصدیق، تجزیه‌وتحلیل و وارد قرارداد هوشمند می‌کند تا فعالیت بیشتری روی آن‌ها انجام شود. قراردادهای هوشمند برای اجرای فعالیت‌ها به داده‌های حاصل از اوراکل وابسته‌اند.

توکن (Token)

توکن نوعی رمزارز است که نشان‌دهنده‌ی یک دارایی است، یا در اکوسیستم زنجیره‌ی بلوکی استفاده‌ی خاصی دارد. توکن‌ها و رمزارزها هر دو در دسته‌ی دارایی‌های دیجیتال طبقه‌بندی می‌شوند. دارایی دیجیتال (digital asset) نوعی دارایی ناملموس است که در فرمت دیجیتال ایجاد، مبادله و ذخیره می‌شود. ممکن است توکن و رمزارز به‌جای هم به کار بروند و از دید کاربر نهایی ممکن است مشابه باشند؛ اما، از نظر فنی متفاوت‌اند.

چین‌لینکینگ (Chain Linking)

چین‌لینکینگ فرایند پیوند دو زنجیره‌ی بلوکی متفاوت است، برای نمونه بیت‌کوین و اتریوم. هدف از این کار این است که کوین‌های رمزنگاری‌شده بتوانند از یک زنجیره‌ی بلوکی به زنجیره‌ی دیگر انتقال یابند. برای انتقال موفقیت‌آمیز، تراکنش باید در هر دو زنجیره‌ی بلوکی در زمانی مشابه، ثبت و تصدیق شود.

بلاک‌اکسپلورر (Block Explorer)

موتور جستجویی است که به کاربر امکان می‌دهد در تراکنش‌های زنجیره‌ی بلوکی مشارکت کند و دسترسی به داده‌ها را در زنجیره‌های بلوکی فراهم می‌کند. نمونه‌های آن عبارت‌اند از

blockchain.com

blockstream.info

blockexplorer.com

blockcypher.com

btc.com.

مدار مجتمع با کاربرد خاص (Application-Specific Integrated Circuit)

مدار‌های مجتمع با کاربرد خاص مدارهای تخصصی‌اند. این مدارها برای کامپیوترهایی طراحی می‌شوند که نوع خاصی از رمزارزها را استخراج می‌کنند و عملکرد دیگری ندارند. مدار مجتمع بیت‌کوین تنها می‌تواند بیت‌کوین استخراج کند و قادر نیست سایر رمزارزها مانند اتریوم را استخراج کند.

آلت‌کوین (Altcoins)

اولین رمزارز دنیا بیت‌کوین است. هر رمزارزی که بیت‌کوین نباشد آلت‌کوین نامیده می‌شود (مانند اتریوم، لایت‌کوین و کاردانو). هزاران آلت‌کوین وجود دارد؛ برخی قانونی‌اند و برخی دیگر غیرقانونی.

امور مالی غیرمتمرکز (Decentralized Finance)

امور مالی غیرمتمرکز سرویس مالی‌ مبتنی بر زنجیره‌های بلوکی است. از این سرویس‌ها، که وابسته به قراردادهای هوشمندند، برای تسهیل دسترسی به سرویس‌های بانکداری یا مالی استفاده می‌شود. امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای خودکار هستند؛ در نتیجه، دسترسی به سرویس‌هایی را که پیش از این اختصاصی بوده‌اند برای همه‌ی کاربرها فراهم می‌کنند.

بیت‌کوین (Bitcoin)

بیت‌کوین اولین رمزارز دنیاست. بیت‌کوین، که اولین بار در سال 2009 به دنیا معرفی شد، پرارزش‌ترین و بزرگ‌ترین رمزارز دنیا به حساب می‌آید.

ساتوشی (SATS)

ساتوشی کوچک‌ترین واحد بیت‌کوین بوده و برابر با 0.00000001 بیت‌کوین است. ساتوشی از نام کوچک ساتوشی ناکاموتو گرفته شده که ادعا می‌کنند خالق بیت‌کوین است.

اتریوم (Ethereum)

اتریوم پلتفرمی مبتنی بر زنجیره‌ی بلوکی است که ارز دیجیتال آن اتر (ether) نام دارد. برخلاف بیت‌کوین، اتریوم امکان استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را فراهم کرده است؛ در نتیجه، از اتریوم در کاربردهایی غیر از استخراج رمزارز نیز استفاده می‌کنند، مانند خدمات مالی غیرمتمرکز، بازی‌ها و انواع‌ و اقسام اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز.

اتر (Ether)

رمزارز بومی (native cryptocurrency) شبکه‌ی اتریوم را «اتر» نامیده‌اند. با این حال، اتریوم سایر رمزارزها را نیز می‌پذیرد، از جمله بیت‌کوین. اتر را با علامت اختصاری ETH نشان می‌دهند.

گیوی (Gwei)

کوچک‌ترین واحد اتر را «گیوی» می‌نامند. هر گیوی معادل 0.000000001 اتر است. بر این اساس، هر اتر برابر با یک میلیارد گیوی است.

گس (Gas)

گس هزینه‌ای است که ماینرها بابت تأیید و سابمیت تراکنش‌های انجام‌شده در شبکه‌ی اتریوم دریافت می‌کنند. الزامی‌بودن دریافت گس به‌ازای هر تراکنش سبب می‌شود هکرها نتوانند اتریوم را با تراکنش‌های نامعتبر مسدود کنند.

اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApps)

برنامه‌هایی هستند که در زنجیره‌ی بلوکی اجرا می‌شوند و تحت کنترل هیچ نهاد متمرکزی نیستند. برای نمونه، توئیتر را در نظر بگیرید. اگر توئیتر برنامه‌ای غیرمتمرکز بود، هیچ‌کس حتی خود توئیتر نمی‌توانست پیام‌های منتشرشده را پاک کند.

مدل  خروجی تراکنش‌های خرج‌نشده (Unspent Transaction Output)

مدل خروجی تراکنش‌های خرج‌نشده اصطلاحی تخصصی است. این اصطلاح به مقداری از ارزهای دیجیتال اشاره می‌کند که پس از هر تراکنش مبتنی بر رمزارز باقی مانده‌اند. فرض کنید جنسی را از فروشگاه خریده‌اید و به‌ازای باقی پول‌تان سکه دریافت کرده‌اید. این مدل نوعی سیستم پرداخت است که در دو مرحله‌ی مجزا انجام می‌شود. در مرحله‌ی اول، کوین‌های موردنیاز برای دریافت‌کننده ارسال می‌شود. در مرحله‌ی دوم، کوین‌های باقیمانده، یا موجودی خرج‌نشده (unspent balance)، به کیف پول ارسال‌کننده برگشت داده می‌شوند. کوین‌های خرج‌نشده را می‌توان در تراکنش‌های بعدی استفاده کرد.

مدل خروجی تراکنش‌های خرج‌نشده به مدل UTXO هم معروف است.

مدل حساب/موجودی (Account/Balance)

سیستم پرداختی که در آن هر تراکنش در دو مرحله‌ی همزمان انجام می‌شود. موجودیِ کیف پول ارسال‌کننده به‌میزان سکه‌های ارسال‌شده کسر و موجودی کیفت پول دریافت‌کننده به میزان سکه‌های دریافت‌شده افزایش می‌یابد. در این مدل، فهرست موجودی خرج‌نشده وجود ندارد. مدل مدل حساب/موجودی در اتریوم و مدل مدل  خروجی تراکنش‌های خرج‌نشده در بیت‌کوین استفاده می‌شود.

فورک (Fork)

فورک نوعی انشعاب است. این پدیده ممکن است پس از به‌روزکردن الگوریتم زنجیره‌ی بلوکی اتفاق بیفتد. ممکن است میان ماینرها (استخراج‌کننده‌ها) بر سر پذیرش یا رد الگوریتم جدید اختلافی به وجود بیاید. در صورتی که گروهی از الگوریتم به‌روزشده استفاده کرده و گروهی دیگر از الگوریتم سابق استفاده کنند، دو زنجیره‌ی بلوکی متفاوت به وجود می‌آید که خاستگاهی مشترک دارند.

هاردفورک (Hard Fork)

هاردفورک به‌روزرسانی همیشگی زنجیره‌ی بلوکی است. کامپیوترهایی که نسخه‌ی سابق را استفاده می‌کنند از زنجیره‌ی بلوکی به‌روزشده اخراج می‌شوند.

سافت‌فورک (Soft Fork)

سافت‌فورک تغییر دائمی پروتکل‌هاست که کامپیوترها را ملزم می‌کند نرم‌افزارشان را به‌روز کنند. کامپیوترهایی که به‌روزرسانی نکنند اخراج نمی‌شوند، اما اجازه ندارند بلوک‌های جدید سابمیت کنند.

ارزش بازار (Market Capitalization)

ارزش کل رمزارز از طریق حاصل‌ضرب تعداد کوین‌های در گردش در قیمت کنونی هر کوین در بازار محاسبه می‌شود. این رقم ممکن است تا صدها میلیارد یا تریلیون دلار افزایش یابد.

فیلیپینگ (Flippening)

فیلیپینگ تاریخی فرضی است. در این تاریخ ارزش بازار اتریوم از بیت‌کوین بیشتر می‌شود.

صرافی (Exchange)

صرافی وب‌سایت یا اپلیکیشنی است که به کاربر اجازه‌ی افتتاح حساب و خرید رمزارز را می‌دهد. برای نمونه، بایننس یک صرافی آنلاین است. در صرافی‌ها، با استفاده از بیت‌کوین‌ها، آلت‌کوین‌ها یا پول‌های بی‌پشتوانه مانند دلار یا یورو رمزارز خریداری می‌شود. حساب کاربر از طریق روش‌ها معمول مانند پی‌پل یا انتقال وجود پر می‌شود.

آربیتراژ (Arbitrage)

آربیتراژ به معنای خرید یک رمزارز و فروش آن در یک صرافی دیگری به مبلغی بالاتر است.

استیبل‌کوین چیست (Stablecoin)

استیبل‌کوین رمزارزی است که ارزش آن وابسته به یک پول بی‌پشتوانه یا کالایی مانند طلا ست یا عرضه‌ی آن تحت کنترل الگوریتم است. بنابراین، ارز مورد نظر ارزش خود را حفظ می‌کند. بهترین نمونه تتر (Tether) است، که ارزش آن تقریباً برابر با یک دلار است.

میم‌کوین (Memecoin)

رمزارزی است که در دنیای واقعی هیچ ارزشی ندارد. میم‌کوین‌ها را صرفاً برای تفریح و سرگرمی می‌سازند. مبنای برخی از این نوع رمزارزها جوک‌های وایرال‌شده در اینترنت است. معروف‌ترین میم‌کوین داگ‌کوین (Dogecoin) است.

میانگین‌سازی هزینه‌ی دلاری (Dollar Cost Averaging)

در میانگین‌سازی هزینه‌ی دلاری، سرمایه‌گذار در بازه‌های هفتگی، ماهانه یا سالانه به‌طور منظم مقداری ثابت رمزارز می‌خرد. به این معنا که سرمایه‌گذار، بدون در نظر گرفتن نوسانات قیمت، در فواصل معین، اقدام به خرید می‌کند. با این کار، نه‌تنها هیجان فرایند سرمایه‌گذاری از میان می‌رود، بلکه سرمایه‌گذار با ریسک کمتری مواجه می‌شود.

کاساسیوس‌کوین (Casascius Coin)

در سال 2011، فردی با نام مستعار کاساسیوس (مایک کالدول) اقدام به ساخت بیت‌کوین‌های فلزی کرد. درون این سکه‌ها کاغذی تعبیه شده که روی آن‌ها کلید خصوصی تعدادی مشخص بیت‌کوین نوشته شده است. مجموعاً، 27673 سکه‌ی کاساسیوس ضرب شده است که ارزش آن‌ها برابر با 59383 بیت‌کوین است.

کوین‌میکسر (Coin Mixer)

کوین‌میکسر نام یک نرم‌افزار است. این نرم‌افزار تراکنش‌های بیت‌کوین را گمنام و غیرقابل‌ردیابی می‌کند. برای این منظور، یک تراکنش را انتخاب کرده و آن را با چند تراکنش دیگر ترکیب می‌کند. سپس، آن را در آدرسی متفاوت برای مالک ارسال می‌کند.

عرضه‌ی اولیه سکه (Initial Coin Offering)

عرضه‌ی یک ارز دیجیتال جدید به مردم در ازای ارز بی‌پشتوانه، بیت‌کوین یا آلت‌کوین عرضه‌ی اولیه سکه نامیده می‌شود. سرمایه‌گذارانی که در عرضه‌ی اولیه سکه شرکت می‌کنند امیدوارند که رمزارز جدیدی که خریده‌اند به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گیرد و ارزش آن افزایش یابد.

ضدپول‌شویی (Anti-Money Laundering)

خط‌مشی‌ها و قوانینی که برای جلوگیری از پول‌شویی تدوین شده‌اند.

مشتری خود را بشناسید (Know your Customer)

روش‌هایی که برای تصدیق هویت کاربران رمزارزها و پیوند دادن آن به کیف پول آن‌ها استفاده می‌شوند.

دوبار خرج کردن (Double Spend)

«دوبار خرج کردن» خطر استفاده‌ی دوباره یا چندباره از یک رمزارز است. دوبار خرج کردن نقصی بالقوه در حوزه‌ی پول دیجیتال است که در آن یک توکن دیجیتال ممکن است بیش از یک بار خرج شود. برخلاف پول فیزیکی، هر توکن‌ دیجیتال از یک فایل دیجیتال تشکیل شده است که ممکن است جعل و تکثیر شود.

اسکرو (Escrow)

اسکرو نوعی فرایندی قانونی است که در آن شخص ثالث به‌مدت محدود پول یا دارایی موردمعامله را نزد خود نگه می‌دارد. پس از آنکه شرایطی خاص محقق شد، پول و دارایی مورد نظر را آزاد کرده و دسترسی به آن‌ها را برای خریدار امکان‌پذیر می‌کند. همچنین، فروشنده مبلغ مورد نظر را، پس از تحقق شرایط مورد نظر، دریافت می‌کند.

هودل (HODL)

هودل همان هولد انگلیسی است که براثر اشتباه تایپی، آن را به‌صورت فوق نوشته‌اند. معنای این اصطلاح این است که «دارای رمزنگاری‌شده‌ی خود را نفروشید و آن را تا زمانی که بازار مجدداً صعودی شود نگه دارید.»

ترس از دست دادن فرصت (Fear of Missing Out)

در بازار مالی یا معاملات، «ترس از دست دادن فرصت» به نگرانی معامله‌گرانی اشاره دارد که ناشی از تصور از دست دادن یک فرصت پول‌ساز و سودآورِ احتمالی است. اصطلاح انگلیسی آن را با FOMO  هم نشان می‌دهند.

ترس، عدم‌قطعیت و شک (Fear, Uncertainty, and Doubt)

ترس، عدم قطعیت و شک روشی است که در آن سودجویانِ حوزه‌ی کسب‌وکار برای تأثیرگذاری بر ذهن افراد به کار می‌گیرند تا افراد را به سمت واکنش‌های هیجانی سوق دهند.

رکت (Rekt)

رکت همان واژه‌ی انگلیسی wrecked است. این واژه به وضعیتی اشاره دارد که شخص متحمل ضررهای هنگفت شده است.

بازار گاوی (Bull Market)

دوره‌ای طولانی که در آن، قیمت یک رمزارز روند افزایشی دارد.

مونینگ (Mooning)

رمزارزی که قیمتش در حال سر به فلک کشیدن است – در پی بازار گاوی، قیمت آن به‌طور لجام‌گسیخته در حال افزایش است.

پامپ و دامپ (Pump and Dump)

«پامپ و دامپ» خرید حجمی وسیع از یک رمزارز است تا قیمت آن بالا برود و سایر کاربرها تشویق شوند آن را بخرند. سپس، تمام آن را می‌فروشند تا به سودی هنگفت برسند.

شیل (Shill)

شیل شخصی است که آلت‌کوینی خاص را تبلیغ می‌کند تا بتواند پس از افزایش ارزش آن به سود شخصی برسد.

بازار خرسی (Bear Market)

دوره‌ای طولانی که در آن، قیمت یک رمزارز روند کاهشی دارد.

دارنده‌ی بگ (Bagholder)

اگر شخصی مالک کوینی باشد که ارزش فعلی آن بسیار کمتر است قیمت خریدش باشد «دارنده‌ی بگ» نامیده می‌شود.

کاپیتولاسیون (Capitulation)

کاپیتولاسیون در حوزه‌ی رمزهای دیجیتال به معنای فروش رمزارز با ضرری قابل‌توجه است، زیرا شخص فروشنده امیدش را برای افزایش ارزش رمزارز از دست داده است. در برخی منابع، کاپیتولاسیون را «تسلیم» هم ترجمه کرده‌اند.

وایت‌پیپر (White Paper)

سندی که جنبه‌های متفاوت زنجیره‌ی بلوکی و شیوه‌ی کار آن را برای کاربرهای احتمالی توضیح می‌دهد. وایت‌پیپر پیش از رونمایی از زنجیره‌ی بلوکی منتشر می‌شود.

حمله‌ی 51 درصدی (51% Attack)

حمله‌ی 51 درصدی زمانی اتفاق می‌افتد که بیش از 50 درصدِ قدرت محاسباتی یا قدرت تصمیم‌گیری شبکه‌ی رمزارز تحت کنترل شخص یا گروهی خاص قرار می‌گیرد. برخی منابع آن را «اتک اکثریت» هم ترجمه کرده‌اند.

نام افراد تأثیرگذار در حوزه‌ی رمزارزها (Famous Names)

ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto)

شخص یا گروهی که بیت‌کوین را ابداع کرده‌اند. هویت ساتوشی ناکاموتو هیچ‌گاه تأیید نشده است.

نیک سابو (Nick Szabo)

توسعه‌دهنده‌ی فن‌آوری «قرارداد هوشمند» و الگوریتم بیت‌گولد، رمزشناس و حقوق‌دان.

کریپ رایت (Craig Wright)

کارآفرین استرالیایی که بیش از 150 حق اختراع در زمینه‌های فن‌آوری رجیستری توزیع‌شده، قراردادهای هوشمند و شش رمزارز به نامش ثبت شده است. ادعا می‌شود که ساتوشی ناکاموتو است.

ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)

بنیان‌گذار اتریوم.

چانگ‌پنگ ژائو (Changpen Zhao)

بنیان‌گذار صرافی رمزارز مستقر در هنگ‌کنگ، بایننس.

برایان آرمسترانگ (Brian Armstrong)

بنیان‌گذار و مدیر اجرایی کوین‌بیس، صرافی رمزارز واقع در کالیفرنیا.

جک دورسی (Jack Dorsey)

مدیرعامل شرکت اسکوئر (شرکت پرداخت سیار)، که امکان معامله‌ی بیت‌کوین را برای مشتریان فراهم کرده است.

براندون چاز (Brandon Chaz)

بنیان‌گذار کوین‌مارکت‌کپ، بزرگ‌ترین تجمیع‌کننده‌ی آنلاین رمزارز. این سایت داده‌های تمام صرافی‌ها را جمع کرده و ارزش آن‌ها را تعیین می‌کند.

الیزابت روسیلو (Elizabeth Rossiello)

بنیان‌گذار بیت‌پسا (BitPesa)، صرافی رمزارز مستقر در کنیا.

دیویس ای. مارکوس (David A. Marcus)

مدیر رمزارز لیبرا که توسط فیس‌بوک و سایر شرکت‌ها ایجاد شده است.

کامرون و تایلر وینکلوس (Cameron and Tyler Winklevoss)

مالک‌های جمی‌نی (Gemini )، صرافی رمزارز رمزنگاری‌شده، و نیفتی‌گیت‌وی (Nifty Gateway)، پلتفرم حراجی آنلاین.

متیو روسزاک (Matthew Roszak)

مدیرعامل بلاک، شرکت استارت‌آپی در زمینه‌ی بلاک‌چین.

دیجن اسپارتان (Degen Spartan)

یکی از اینفلوئنسرهای توئیتر در حوزه‌ی خدمات مالی غیرمتمرکز.

لارا شین (Laura Shin)

بنیان‌گذار و مجری برنامه‌ی Unchained and Unconfirmed ، که در حوزه‌ی رمزارزها پادکست می‌سازد.

چارلی لی (Charlie Lee)

بنیان‌گذار سومین رمزارز تاریخ، لایت‌کوین (Litecoin).

جاستین سان (Justin Sun)

بنیان‌گذار رمزارز ترون (TRON ).

چارلز هاسکینسون (Charles Hoskinson)

هم‌بنیان‌گذار اتریوم (Ethereum) و بنیان‌گذار (Cardano).

سرگئی نظروف (Sergey Nazarov)

هم‌بنیان‌گذار چین‌لینک (Chainlink)، اولین اوراکل زنجیره‌ی بلوکی.

اگر در حوزه رمزارز به اصطلاحی برخورده‌اید که معنی و مفهومش را نمی‌دانید، زیر همین پست آن را کامنت کنید.